Της Ηλιάνας Καλέργη,
Ο πληθωρισμός αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, όμως φαίνεται να απασχολεί ακόμη περισσότερο τη γείτονα χώρα. Συγκεκριμένα, με την παράλληλη συνεχή πτώση της λίρας, η τουρκική οικονομία βρίσκεται γύρω από μία συνεχή περιδίνηση. Ήδη, τον Δεκέμβριο του 2021, το εθνικό νόμισμα έφτασε να έχει χάσει περίπου το 60% της αξίας του.
Παρόλο που ο προϋπολογισμός για το 2022 παρουσίαζε την τουρκική οικονομία να θέλει να αναπτυχθεί με ρυθμούς των πέντε ποσοστιαίων μονάδων με σταθεροποίηση της λίρας και του πληθωρισμού, τα πράγματα δεν φαίνεται να κατευθύνονται προς αυτόν τον άξονα. Οι συναλλαγές στο χρηματιστήριο (της Κωνσταντινούπολης) διακόπτονται όλο και περισσότερο, ενώ οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται. Αυτό, δυστυχώς, έχει άμεσο αντίκρυσμα στον Τούρκο καταναλωτή, ο οποίος πρέπει να δαπανά για την ίδια ποσότητα τροφίμων περίπου 30% περισσότερο από ό,τι πριν, με αρκετούς εργαζόμενους να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό, αρκεί, άλλωστε, η επίκληση ενός παράδοξου σχήματος, σύμφωνα με το οποίο το κρέας να παρουσιάζεται πλέον ως είδος πολυτελείας, ενώ την ίδια στιγμή, η τιμή της βενζίνης παραμένει συγκριτικά —με την Ευρώπη— πολύ χαμηλή.
Όπως ήταν αναμενόμενο, λοιπόν, αρκετοί άρχισαν να μιλούν περί χρεοκοπίας και capital controls. Τα δε δεύτερα, μάλιστα, δεν αποτελούν μόνο ενδεχόμενο και οικονομική πρόβλεψη, αλλά και ισχυρισμό του ίδιου του νομικού συμβούλου του Προέδρου, Ιζέτ Οζγκέντς, ο οποίος παραδεχόμενος ότι η χώρα βρίσκεται σε έκτακτη ανάγκη, επικαλέστηκε, μεταξύ άλλων, το σχετικό άρθρο του Συντάγματος, που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε κούρεμα καταθέσεων. Αν και τελικά ο ίδιος ανασκεύασε τη δήλωσή του αυτήν, οι ανησυχίες παραμένουν, δίνοντας «χώρο» στην αντιπολίτευση να πάρει θέση. Η πρόεδρος του «Καλού Κόμματος», Μεράλ Ακσενέρ, δήλωσε έντονα πως κάτι τέτοιο θα οδηγήσει την τουρκική οικονομία σε χρεοκοπία.
Ο ίδιος ο Πρόεδρος, πάντως, δεν εμφανίζεται να έχει την ίδια οπτική, αφού στις τελευταίες δηλώσεις του μιλά περί ενός αγώνα οικονομικής ανεξαρτησίας, όπως αυτόν του 1922, αλλά και (περί) της περίπτωσης του οικονομικού μετασχηματισμού της Κίνας τη δεκαετία του ‘80, με την υποτίμηση του νομίσματός της. Παράλληλα, η γεωπολιτική εμμονή της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας «χτίζει τείχη» με οικονομίες της Ευρώπης, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την οικονομική κατάσταση του Κράτους. Οι σχέσεις όχι μόνο παγώνουν, αλλά πολύ περισσότερο παίρνουν την κατιούσα. Αυτό αποδεικνύεται, άλλωστε, και μετά την δήλωση της Μεγάλης Βρετανίας, σύμφωνα με την οποία, η ίδια δεν θα δέχεται, πλέον, τουρκικές πιστωτικές κάρτες, δεδομένης της πολύ ισχυρής καθοδικής διακύμανσης της τουρκικής λίρας, γεννώντας ερωτήματα για το εάν πρόκειται για ένα φαινόμενο που θα σταματήσει εκεί ή θα το ακολουθήσουν και άλλες χώρες. Η λογική, βέβαια, αν η κάθετη πτώση του νομίσματος συνεχιστεί, συγκλίνει, φυσικά, ως προς το δεύτερο σενάριο.
Αποσυνθέτοντας, ωστόσο, το ζήτημα, γίνεται αντιληπτό πως δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά έχει πολύ περισσότερο έντονη πολιτική υφή. Η εμμονή του Ερντογάν στο όραμά του για τοποθέτηση της Τουρκίας μέσα στις δέκα μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, αντιμετωπίζεται από πολλούς οικονομολόγους ως μη ρεαλιστική. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, υπάρχουν ειδήμονες που ισχυρίζονται ότι ο παραγωγικός τομέας της Τουρκίας την απομακρύνει από το σενάριο της χρεοκοπίας. Όπως και να έχει, όμως, η πραγματικότητα αναδεικνύει τις δυσχέρειες του απλού λαού, ο οποίος χαρακτηρίζεται έντονα από τη φράση «Πρόεδρε, πεινάμε», αλλά και της αντιμετώπισης της πολιτικής ηγεσίας από την ανταπάντηση του Προέδρου, σε αυτό, ως λύση: «Πιείτε Τσάι».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ένα βήμα πριν τα capital control και τη δέσμευση καταθέσεων η Τουρκία, Πρώτο Θέμα. Διαθέσιμο εδώ.
- Τουρκία: Σενάρια για capital controls, δεσμεύσεις καταθέσεων, ακόμη και χρεοκοπίας, enikonomia. Διαθέσιμο εδώ.
- Η πραγματικότητα για την τουρκική οικονομία, Liberal. Διαθέσιμο εδώ.
