Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Ένα βουνό ρούχων που έχουν αποσυρθεί, συμπεριλαμβανομένων χριστουγεννιάτικων πουλόβερ και μπότες για σκι, δημιουργεί ένα θέαμα άξιο απορίας στην Ατακάμα της Χιλή, μία από τις πιο ξηρές ερήμους του πλανήτη, που υποφέρει από τη ρύπανση που παράγει η βιομηχανία του fast fashion. Καθώς οι λόφοι υφασμάτων εξακολουθούν να σχηματίζονται καθημερινά στην Ατακάμα και τα συνθετικά χρώματα και οι τοξίνες διεισδύουν όλο και πιο βαθιά στο υπέδαφος του πλανήτη, το παγκόσμιο στερέωμα αποστρέφει επιδεικτικά το βλέμμα του.
Το κοινωνικό αντίκτυπο του φρενήρη καταναλωτισμού στη βιομηχανία ρούχων –όπως η παιδική εκμετάλλευση και εργασία σε εργοστάσια ή οι πενιχροί μισθοί- είναι ευρέως γνωστό, ωστόσο, ότι οι καταστροφικές επιπτώσεις ενώπιον του περιβάλλοντος απολαμβάνουν σημαντικά λιγότερη δημοσιότητα.
Η Χιλή αποτελεί για πολλά χρόνια πλέον τελικός προορισμός για τεράστιο όγκο second-hand ή ρούχων που παραμένουν απούλητα, που κατασκευάζονται σε Κίνα ή Μπαγκλαντές και περνούν από την Ευρώπη, την Ασία ή τις Η.Π.Α. πριν φτάσουν στη Χιλή, όπου μεταπωλούνται σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
Περίπου 59.000 τόνοι ειδών ρουχισμού φτάνουν κάθε χρόνο στο λιμάνι του Iquique, στην ελεύθερη ζώνη του Alto Hospicio στην βόρεια Χιλή. Οι έμποροι ρούχων από την πρωτεύουσα Santiago, 1,800χλμ προς τον νότο, αγοράζουν ορισμένη ποσότητα, ενώ, παράλληλα, πολλά από αυτά περνούν παράνομα σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ωστόσο, περίπου 39,000 τόνοι δεν καταφέρνουν να πωληθούν και τελικά καταλήγουν σε σκουπιδότοπους στην έρημο.
Εργάτες στο κομμάτι των εισαγωγών του λιμανιού, μαρτυρούν ότι οι χιλιάδες τόνοι ρούχων καταφτάνουν από όλο τον κόσμο, ενώ κανείς δεν φαίνεται να θέλει να αναλάβει τα έξοδα της μεταφοράς αυτών που δεν πωλούνται στο Santiago, οπότε και παραμένουν στην περιοχή. «Το πρόβλημα είναι ότι τα ρούχα δεν είναι βιοδιασπώμενα και περιέχουν πολλές χημικές ουσίες, επομένως δεν γίνονται δεκτά από της δημοτικές χωματερές», εξηγεί ο Franklin Zepeda, ιδρυτής της EcoFibra, μία εταιρεία που παρασκευάζει μονωτικά πάνελ, χρησιμοποιώντας ρούχα που έχουν απορριφθεί. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι η ιδέα πίσω από την εταιρεία ήταν ότι ήθελε να σταματήσει να συνεισφέρει στο πρόβλημα και να ξεκινήσει να δημιουργεί λύσεις.
Σύμφωνα με μία έρευνα των Ηνωμένων Εθνών το 2019, η παγκόσμια παραγωγή ρούχων έχει διπλασιαστεί ανάμεσα στο 2000 και το 2014, ενώ η βιομηχανία είναι υπεύθυνη για 20% της σπατάλης νερού σε διεθνές επίπεδο. Για να κατασκευαστεί ένα μόνο ζευγάρι τζιν απαιτούνται 7,500 λίτρα νερού (!).
Η ίδια έρευνα υποστηρίζει ότι η κατασκευή ρούχων και παπουτσιών ενισχύει κατά 8% την παγκόσμια έκλυση αερίων του θερμοκηπίου, ενώ κάθε δευτερόλεπτο, μία ποσότητα υφασμάτων ίση με ένα απορριμματοφόρο θάβεται ή καίγεται.
Είτε οι λόφοι ρουχισμού μένουν σε εξωτερικό χώρο είτε θάβονται υπογείως, μολύνουν το περιβάλλον και παράγουν ρυπαντικά στοιχεία στον αέρα ή σε υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες.
Τα ρούχα, είτε συνθετικά είτε αποτελούμενα από χημικά, απαιτούν έως και 200 χρόνια για να βιοδιασπαστούν και στην πραγματικότητα η διαδικασία είναι τόσο τοξική όσο η διάσπαση λάστιχων ή πλαστικών υλικών.
Η Χιλή, η πιο πλούσια χώρα στη νότια Αμερική, είναι ευρέως γνωστή για τον αλόγιστο καταναλωτισμό των γηγενών της κατοίκων. Τα πράγματα, ωστόσο, αλλάζουν, σύμφωνα με την Rosario Hevia, η οποία άνοιξε πρόσφατα ένα μαγαζί για την ανακύκλωση των παιδικών ρούχων, πριν τη δημιουργία της Ecocitex το 2019, μία εταιρεία που παράγει νήματα από κομμάτια υφασμάτων και ρούχα που βρίσκονται σε κακή κατάσταση, Η επεξεργασία τους δεν χρησιμοποιεί νερό ή άλλα χημικά.
«Για πολλά χρόνια καταναλώναμε, και κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται ότι ολοένα και περισσότερα υφάσματα παράγονταν δημιουργώντας απορρίμματα», λέει η Hevia. «Πλέον όμως οι άνθρωποι αρχίζουν να αναρωτιούνται για τη συμπεριφορά τους». Τα συντριπτικά δεδομένα της παραπάνω έρευνας θα πρέπει φυσικά να ταρακουνήσουν εξίσου τους καταναλωτές, αλλά και τους βιομηχανικούς κολοσσούς του χώρου που οφείλουν να στραφούν σε περισσότερο βιώσιμους τρόπους παραγωγής, αλλά και απόρριψης των ρούχων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chile’s desert dumping ground for fast fashion leftovers, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Fast fashion on one-way trip to Atacama Desert dump, DW, διαθέσιμο εδώ
- Chile’s Atacama Desert: Where fast fashion goes to die, Ecowatch, διαθέσιμο εδώ
