Της Μυρτώς Ναστούλη,
Ζούμε για να δουλεύουμε σκληρά, αδιάκοπα, αποτελεσματικά· ζούμε και κατορθώνουμε. Προλαβαίνουμε deadlines, ανταγωνιζόμαστε συνεργάτες, αρπάζουμε την κάθε ευκαιρία. Είμαστε επαγγελματίες, σωστοί σύντροφοι, γονείς, υγιείς, δυνατοί, ακομπλεξάριστοι. Είμαστε «η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας» και επικίνδυνα βλαβεροί απέναντι σε αυτόν.
Η στασιμότητα είναι ασυγχώρητη, τα διαλείμματα γεμάτα τύψεις και η ικανοποίηση προσωρινή, μεγάλος κίνδυνος αυτή η «επανάπαυση». Αν δεν είμαστε αποδοτικοί, υστερούμε κι αναρωτιόμαστε: Πώς τολμάμε; Έχουμε μάθει ότι η πίεση φέρνει απόδοση – έτσι ρητά κι αδιαπραγμάτευτα. Μα πώς να είμαστε παραγωγικοί κάτω από μία πρέσα που ολημερίς μας εξαντλεί σωματικά και ψυχικά;
Η πίεση για συνεχή επιτυχία, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας και τη γενικότερη επιβράβευση της παραγωγικότητας από την κοινωνία. Βέβαια, σταδιακά επιβάλλουμε οι ίδιοι στους εαυτούς μας τη φιλοσοφία σύμφωνα με την οποία όσα περισσότερα διεκπεραιώνουμε μέσα σε μία ημέρα, τόσο ευτυχέστεροι θα καταλήξουμε. Έτσι, αν δε «το έχεις» με το multitasking, αν δε βρίσκεις χαρά και ικανοποίηση μέσα από αυτό το αέναο κυνήγι της επιτυχίας σε κάθε τομέα της ζωής, κρεμάς στον εαυτό σου την ταμπέλα του «τεμπέλη».
Άγχος παραγωγικότητας και παραγωγικό άγχος
Όταν κάνουμε λόγο για «άγχος παραγωγικότητας» αναφερόμαστε στο σημείο της «κλίμακας» του άγχους που λειτουργεί αρνητικά προς το άτομο. Όταν το άγχος μας κατακλύζει, θέλοντας να απαλλαγούμε από τα δυσάρεστα συναισθήματα, επικεντρώνουμε την προσοχή μας στο πολυπόθητο αποτέλεσμα κι όχι στη διαδικασία. Δε λειτουργούν όμως όλα τόσο απλά, καθώς το άγχος στέκεται εμπόδιο στην πραγμάτωση των ενεργειών, γεγονός που οδηγεί σε όλο και αυξανόμενο άγχος. Τέλος, η εμμονή με το άριστο αποτέλεσμα, οδηγεί σε μία μηχανική διαδικασία συνεχούς παραγωγής, από την οποία αδυνατούμε να λάβουμε χαρά και ικανοποίηση. Σταδιακά, το άτομο παγιδεύεται σε έναν φαύλο κύκλο, ζητώντας όλο και περισσότερα αποτελέσματα για να νιώσει επαρκές. Αυτή την αδιάκοπη και αυτοκαταστροφική σύγκριση με τους γύρω του, ακολουθεί η ανασφάλεια, οι κρίσεις άγχους/πανικού κ.α.
Αντίθετα, το «παραγωγικό άγχος» μας κινητοποιεί, μας δίνει την ώθηση να επιδιώξουμε και να κατακτήσουμε τους στόχους μας, χωρίς τον φόβο της «ανεπίτρεπτης» αποτυχίας. Το παραγωγικό άγχος μας βοηθά να βγούμε από το comfort zone μας, να εστιάσουμε με πραγματικό ενδιαφέρον και προσπάθεια στις ενέργειές μας και τελικώς να επιτύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με έρευνα της Microsoft, τα δύο τρίτα (63%) των ανθρώπων φτάνουν πλέον σε ένα σημείο «υπερφόρτωσης άγχους» επειδή έχουν τόσα πολλά να κάνουν. Αυτό το «άγχος παραγωγικότητας» επηρεάζει περισσότερο το γυναικείο φύλο με τρεις στις πέντε γυναίκες (59%) να αισθάνονται ότι δεν μπορούν να κάνουν αρκετά καθημερινά, σε σύγκριση με λιγότερους από δύο στους πέντε άνδρες (37%). Η ανισότητα αυτή, αποτελεί μία επέκταση της άνισης κατανομής των οικιακών αναγκών, που στην πλειονότητα των περιπτώσεων θεωρούνται μία ακόμη υποχρέωση στην οποία οι γυναίκες οφείλουν να ανταποκριθούν, ενώ για τους άνδρες η συνεισφορά σε αυτές είναι συνήθως προαιρετική.
Αυτό είναι που συμβαίνει όταν ορίζουμε την ανθρώπινη αξία με διαγράμματα και επαίνους. Η πρόοδος και οι κατακτήσεις του κάθε ανθρώπου είναι προσωπική υπόθεση και ο ανταγωνισμός θα πρέπει πάντοτε να λειτουργεί σε υγιή βαθμό και πλαίσιο ώστε να «κινεί» την κοινωνία. Αλλιώς, τα αποτελέσματα είναι εμφανή: Άτομα εξοντωμένα και πλέον στερημένα από οποιαδήποτε πηγή χαράς.
Η επιτυχία και «ολοκλήρωση» ως άτομα είναι πολλά περισσότερα από τις σελίδες των βιογραφικών μας. Στα 20κάτι, στα 30, στα 70, αν δε μπορούμε για μία στιγμή να ξαποστάσουμε, να ανασάνουμε και να νιώσουμε ευχαριστημένοι με όσα ήδη έχουμε κατακτήσει, τότε αυτός ο κόσμος μας έχει κάνει μεγάλη ζημιά. Στο χέρι μας είναι, να μας θέσουμε ως προτεραιότητα, κι αν χολοσκάμε εδώ και μέρες πάνω από ένα laptop, να πιούμε αυτόν τον πολυπόθητο καφέ δίπλα στη θάλασσα, που οι φίλοι μάς παρακαλάνε.
Κι επειδή καλά τα λέω, αλλά αυτό το άρθρο οφείλει να δημοσιευτεί στην καλύτερη δυνατή εκδοχή του, σας χαρίζω ένα ποίημα της αγαπημένης Rupi Kaur, που συμπληρώνει και κατανοεί όλα τα παραπάνω – και ίσως κάποιον από εσάς.
«Άγχος Παραγωγικότητας», Rupi Kaur
έχω αυτό το άγχος της παραγωγικότητας
ότι όλοι οι άλλοι δουλεύουν πιο σκληρά από εμένα
και ότι θα μείνω πίσω
επειδή δε δουλεύω αρκετά γρήγορα
ούτε αρκετά
και χαραμίζω το χρόνο μου
δεν κάθομαι να φάω πρωινό
το παίρνω μαζί μου και φεύγω
τηλεφωνώ στη μητέρα μου όποτε είμαι ελεύθερη
-διαφορετικά
περνά πολύς καιρός μέχρι να κάνουμε μια συζήτηση
αφήνω για αργότερα
ό,τι δε θα με φέρει πιο κοντά στα όνειρά μου
λες και τα πράγματα που αφήνω
δεν είναι τα ίδια τα όνειρα
δεν είναι το όνειρο
ότι έχω μια μητέρα για να της τηλεφωνήσω
κι ένα τραπέζι για να πάρω το πρωινό μου
αντίθετα χάθηκα στην αρρωστημένη ανάγκη
να βελτιστοποιώ κάθε ώρα της μέρας μου
έτσι προοδεύω κατά κάποιον τρόπο
κερδίζω χρήματα με κάποιον τρόπο
γιατί αυτό χρειάζεται για να είσαι
σωστά επιτυχημένη
ανασκάπτω τη ζωή μου
την πακετάρω
την πουλάω στον κόσμο
κι όταν μου ζητούν περισσότερα
σκάβω μέχρι το κόκαλο
προσπαθώντας να γράψω ποιήματα
ο καπιταλισμός εισχώρησε το κεφάλι μου
και με έκανε να πιστεύω ότι η μοναδική αξία μου
είναι το πόσα πολλά παράγω
για να καταναλώνουν οι άνθρωποι
ο καπιταλισμός εισχώρησε στο κεφάλι μου
και με έκανε να πιστεύω
ότι αξίζω
αρκεί να δουλεύω
έμαθα την ανυπομονησία από αυτό
έμαθα την αυτοαμφισβήτηση από αυτό
έμαθα να φυτεύω σπόρους στο έδαφος
και να περιμένω λουλούδια την επόμενη μέρα
αλλά η μαγεία
δε δουλεύει έτσι
η μαγεία δε συμβαίνει
επειδή κατάφερα να βρω έναν τρόπο
να συσσωρεύω περισσότερη δουλειά μέσα σε μια μέρα
η μαγεία διακινείται
από τους νόμους της φύσης
και η φύση έχει το δικό της ρολόι
η μαγεία έρχεται
όταν παίζουμε
όταν δραπετεύουμε
ονειροπολούμε και φανταζόμαστε
ότι όλα όσα έχουν δύναμη
να μας γεμίσουν
είναι εκεί και μας περιμένουν γονατιστά
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ”Εθισμός στην παραγωγικότητα”: Όταν το άγχος του να προσπαθείς πάντα για το κάτι παραπάνω κυριαρχεί, healthweb.gr, διαθέσιμο εδώ
- The Impact of Work Stress on Employee Productivity: Based in the Banking sector of Faisalabad, Pakistan, researchleap.com, διαθέσιμο εδώ
