Μπορούν να διαγραφούν ποινές από το Ποινικό Μητρώο;

Της Παρής Στεφανή,

Το αντίγραφο ποινικού μητρώου αποτελεί πιστοποιητικό, του οποίου η ύπαρξη και η χρήση είναι απαραίτητη για την έκδοση αρκετών διοικητικών πράξεων. Ως παραδείγματα μπορούμε να αναφέρουμε τον διορισμό στον δημόσιο τομέα, τη συμμετοχή σε δημόσιο διαγωνισμό, την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας και πολλά ακόμη.

Τα λεγόμενα αντίγραφα ποινικού μητρώου γενικής χρήσης εκδίδονται κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου και αποτυπώνουν αμετάκλητες ποινές υπό προϋποθέσεις. Εκδίδονται για κάθε νόμιμη χρήση. Εκείνα που χορηγούνται σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων, οι οποίες αναφέρονται στο νόμο, αποτελούν τα αντίγραφα ποινικού μητρώου δικαστικής χρήσης. Σε αυτά είναι εγγεγραμμένες όλες οι αμετάκλητες ποινές.

Η διάταξη 571 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας είναι εξαιρετικά διαφωτιστική σχετικά με το περιεχόμενο των δύο κατηγοριών αντιγράφων ποινικού μητρώου. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι στα αντίγραφα γενικής χρήσης καταχωρίζεται το περιεχόμενο όλων των δελτίων ποινικού μητρώου, εκτός όμως από εκείνα που:

• αναγράφουν χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας ή ποινή φυλάκισης έως και έξι (6) μήνες, μετά την πάροδο τριών (3) ετών,
• αναγράφουν ποινή φυλάκισης πέραν των έξι (6) μηνών ή ποινή περιορισμού σε ψυχιατρικό κατάστημα, μετά την πάροδο οκτώ (8) ετών,
• αναγράφουν κάθειρξη, μετά την πάροδο είκοσι (20) ετών.

  

Ειδικότερα, τα εν λόγω δελτία ποινικού μητρώου διαγράφονται από αυτό, μετά από την πάροδο του προβλεπομένου σε κάθε περίπτωση χρόνου. Οι αναγραφόμενες προθεσμίες ξεκινούν από την έκτιση της ποινής. Αν επήλθε μεταγενέστερη καταδίκη για πλημμέλημα ή κακούργημα, οι προθεσμίες αυτές αρχίζουν από την έκτιση της νέας ποινής.

Η ποινή θεωρείται ότι εκτίθηκε και στις περιπτώσεις που:

• μετετράπη σε χρηματική, από την ημέρα καταβολής του ποσού της μετατροπής,
• χαρίστηκε, από την έκδοση του οικείου προεδρικού διατάγματος,
• χορηγήθηκε απόλυση, από την επιτυχή πάροδο του χρόνου δοκιμασίας,
• έχει επέλθει εξάλειψη της ποινής (για παράδειγμα, με ολοσχερή εξόφληση της οφειλής).

Σε δύο μόνο περιπτώσεις, οι συγκεκριμένες προθεσμίες μπορούν να συντμηθούν στο μισό:

• όταν πρόκειται για πρώτη καταδίκη ή
• όταν πρόκειται για καταδίκη που αφορά έγκλημα από αμέλεια ή έγκλημα με δόλο, για το οποίο ο νόμος απειλεί ποινή φυλάκισης έως ένα έτος ή χρηματική ποινή, με διάταξη του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου.

  

Η πρώτη παράγραφος της διάταξης 573 του ΚΠΔ ορίζει πως δεν καταχωρίζεται στο αντίγραφο ποινικού μητρώου γενικής ή δικαστικής χρήσης, το περιεχόμενο των δελτίων ποινικού μητρώου που έχουν παύσει να ισχύουν όταν:

• όταν το πρόσωπο το οποίο αφορά η εγγραφή αποβιώσει ή συμπληρώσει το 80ο έτος της ηλικίας του,
• όταν η απόφαση για την οποία έχει συνταχθεί δελτίο ποινικού μητρώου ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση ή η πράξη αμνηστευθεί ή απονεμηθεί χάρη με ολική άρση των συνεπειών, σύμφωνα με το Σύνταγμα, ή με ρητή διάταξη μεταγενέστερου νόμου η πράξη παύει να είναι αξιόποινη ή για οποιονδήποτε λόγο επέλθει οριστική παύση της ποινικής δίωξης,
• αν με την καταδικαστική απόφαση για την οποία έχει συνταχθεί δελτίο ποινικού μητρώου χορηγήθηκε αναστολή εκτέλεσης της ποινής, βάσει του άρθρου 99 ΠΚ, αφού παρέλθουν πέντε έτη από τη λήξη του χρονικού διαστήματος της αναστολής, εφόσον η αναστολή δεν έχει αρθεί ή ανακληθεί,
• αν το δελτίο έχει συνταχθεί μετά από απόφαση που επιβάλλει σε ανήλικο ποινή περιορισμού σε σωφρονιστικό κατάστημα, πέντε έτη μετά την έκτιση της ποινής με οποιονδήποτε τρόπο, υπό την προϋπόθεση ότι ο ελάχιστος χρόνος περιορισμού που έχει επιβληθεί δεν υπερβαίνει το έτος, και οκτώ έτη εάν υπερβαίνει το έτος, εκτός κι αν στο διάστημα αυτό επέλθει νέα καταδίκη,
• αν με την καταδικαστική απόφαση επεβλήθη χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας ή ποινή φυλάκισης έως ένα μήνα, για αδίκημα εκ δόλου ή δύο μήνες για αδίκημα εξ αμελείας, μετά την πάροδο δέκα ετών από την έκτιση της ποινής με οποιονδήποτε τρόπο, εφόσον ο υπαίτιος δεν έχει καταδικαστεί ξανά για κακούργημα ή πλημμέλημα.

Σημειώνεται πως οι τελευταίες προϋποθέσεις ισχύουν όχι μόνο για τα αντίγραφα γενικής χρήσης, αλλά και για τα αντίγραφα δικαστικής χρήσης.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• “Διαγραφή Ποινών από το Ποινικό Μητρώο”, διαθέσιμο εδώ
• “ΠΟΙΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ – ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΠΟΙΝΩΝ”, διαθέσιμο εδώ