Της Νάσιας Τριάντη,
Σύγχυση έχει προκαλέσει στους κατοίκους του Μάλι η ανακοίνωση της ομάδας ECOWAS (Economic Community of West African States) για την επιβολή περιορισμών υπό τη μορφή ποινής σε βάρος της προσωρινής κυβέρνησης, λόγω κακόπιστης συνεργασίας και μη τήρησης όσων είχαν συμφωνηθεί.
Συγκεκριμένα, η προσωρινή, στρατιωτική σχεδόν στο σύνολό της, κυβέρνηση, που, αφού σφετερίστηκε την εξουσία από τον νόμιμο προκάτοχό της την ασκεί προσωρινά μέχρι να επανέλθουν τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση, όρισε ως ημερομηνία πραγματοποίησης δημοκρατικών εκλογών για τη νόμιμη ανάδειξη νέου πολιτικού αρχηγού την 27η Φεβρουαρίου 2022, μια υπόσχεση από την οποία μόλις λίγες μέρες πριν υπαναχώρησε, ανακοινώνοντας ότι σκοπεύει να διατηρήσει την εξουσία για τουλάχιστον πέντε ακόμη χρόνια. Αυτή η εξέλιξη αναστάτωσε όχι μόνο τον λαό του Μάλι μα, όπως είναι λογικό, και τις γείτονες χώρες, αλλά και όσες συναλλάσσονται με το Μάλι, αφού το να βρίσκεται η πολιτική εξουσία μιας χώρας στα χέρια του στρατού δημιουργεί σίγουρα ανασφάλεια και πολλές φορές αδυναμία συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό και για ανακοπή της συνέχισης αυτής της κατάστασης για πέντε ακόμη χρόνια, η ECOWAS αποφάσισε να επέμβει, επιβάλλοντας μια σειρά περιορισμών που αποσκοπούν στην άσκηση πίεσης στην προσωρινή κυβέρνηση να εγκαταλείψει το εγχείρημά της, αλλά ταυτόχρονα λειτουργούν και ως μέσο προστασίας των υπόλοιπων χωρών.
Οι περιορισμοί αυτοί θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες, τους οικονομικούς και τους διπλωματικούς. Μερικοί από τους πιο σημαντικούς αφορούν το κλείσιμο των συνόρων, με την αναστολή όλων των πτήσεων από και προς το Μάλι, την αναστολή των μη απαραίτητων συναλλαγών, μια μορφή «εμπάργκο» από τις άλλες χώρες που σίγουρα θα πλήξει την εγχώρια οικονομία και τέλος, το «πάγωμα» των περιουσιακών στοιχείων του κράτους, με συνέπεια την αδυναμία είσπραξης οποιονδήποτε εσόδων από την εκποίηση αυτών των περιουσιακών στοιχείων. Τα μέτρα αυτά πιθανόν να οδηγήσουν στην αποκοπή και απομόνωση της χώρας από τις όμορες χώρες, αλλά και το παγκόσμιο δίκτυο, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας που ίσως με τη σειρά του οδηγήσει σε μια οικονομική κρίση. Αν η κατάσταση πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τον στρατό ήταν κακή, σίγουρα οι νέοι περιορισμοί θα την επιδεινώσουν.
Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται και η ένταση κλιμακώνεται, οι υπόλοιπες χώρες φαίνεται να «επιλέγουν στρατόπεδα». Όπως είναι λογικό, η πλειονότητα των χωρών που συνορεύουν με το Μάλι, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας και της συνακόλουθης άμεσης επιρροής τους από τις εξελίξεις στην τελευταία, τάσσονται με το μέρος της ECOWAS. Οι περισσότερες, αν όχι όλες, εξάλλου, είναι μέλη της οργάνωσης και κατά συνέπεια είναι απόλυτα σύμφωνες με την επιβολή των ποινών, καθώς έλαβαν μέρος στη συζήτηση και τη διαμόρφωσή τους.
Ωστόσο, υπάρχουν και χώρες που δεν συμφωνούν με την επιβολή αυτών των αυστηρών περιορισμών και υποστηρίζουν με κάθε μέσο την προσωρινή κυβέρνηση. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα εξέφρασε ανοιχτά την υποστήριξή της προς την κυβέρνηση, παροτρύνοντας την παύση των εξωτερικών επιρροών και επεμβάσεων στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας και την έμφαση στον διάλογο ως αποτελεσματικότερο μέσο επίλυσης των διαφορών. Η Ρωσία από την άλλη δεν έμεινε μόνο σε θεωρητικές εξαγγελίες υποστήριξης, αλλά προέβη και σε μια πρακτική εκδήλωσή της. Η εκδήλωση αυτή συνίσταται στην εγκατάσταση ομάδων μισθοφόρων στο έδαφος του Μάλι, με σκοπό, όπως υποστηρίζουν οι Ρώσοι εκπρόσωποι, την παροχή στρατιωτικών συμβουλών και την εκπαίδευση του εγχώριου στρατού, ενώ δεν έλειψε και η χορήγηση όπλων της ρωσικής βιομηχανίας. Ίσως αυτή η τελευταία βοήθεια να είναι και η πιο καθοριστική και για τις δύο κυβερνήσεις, αφού η βιομηχανία των όπλων αποτελεί μια από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις και συνιστά πολλές φορές σοβαρό λόγο σύναψης ή ρήξης συμμαχιών. Ωστόσο, ο Γάλλος πρεσβευτής κατηγόρησε αυτές τις ομάδες μισθοφόρων για απειλές σε βάρος των πολιτών, παραβίαση του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας των κρατών, επισημαίνοντας την υποχρεωτική και άμεση απόσυρσή τους από το Μάλι.
Όπως αντιλαμβανόμαστε, η πολιτική αναταραχή που επικρατεί στο Μάλι δεν περιορίζεται εντός των εθνικών συνόρων, αλλά ανησυχεί και επηρεάζει και άλλες χώρες, δημιουργώντας έριδες σε διεθνές επίπεδο. Προτού αναλάβει παράνομα τα ηνία της πολιτικής εξουσίας ο στρατός, η χώρα μαστιζόταν από φτώχεια και διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά εγκληματικότητας, ενώ ο λαός βίωνε την απόλυτη εξαθλίωση. Αυτός ο κοινωνικός αναβρασμός ήταν που εξώθησε χιλιάδες πολίτες να διαμαρτυρηθούν δημόσια, κάνοντας πορείες, και ήταν και αυτό που πυροδότησε τελικά την ανάμειξη του στρατού στην πολιτική εξουσία.
Η κατάσταση έχει κλιμακωθεί και θα χρειαστούν εξαιρετικές ικανότητες διαπραγμάτευσης και από τις δύο πλευρές, προκειμένου να βρεθεί μια ειρηνική λύση στο ζήτημα. Στο μεταξύ, ο λαός υποφέρει, αφού η στρατιωτική προσωρινή κυβέρνηση δεν κατάφερε να επιλύσει κανένα από τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, απεναντίας, δημιούργησε νέα. Ας ελπίσουμε πάντως ότι τα επιβληθέντα από την ECOWAS μέτρα θα εκπληρώσουν τον σκοπό τους και η κοινωνική και πολιτική ειρήνη θα αποκατασταθούν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Russia, China block UN support for ECOWAS sanctions on Mali, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Mali ‘strongly condemns’ ECOWAS sanctions; closes land borders, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- What to Know About the Crisis in Mali, Council on Foreign Relations, διαθέσιμο εδώ
