Της Κατερίνας Μπουμπούλη,
Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων που βλάπτουν το οπτικό νεύρο, επηρεάζοντας, με αυτόν τον τρόπο, την όραση του ατόμου. Τις περισσότερες φορές, προκύπτει έπειτα από ασυνήθιστα μεγάλη πίεση στο μάτι. Το γλαύκωμα φαίνεται να κατέχει σημαντική θέση στις κύριες αιτίες τύφλωσης, για άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό, αφού μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής τους.
Οι περισσότερες μορφές της ασθένειας δεν παρουσιάζουν σημάδια, προκειμένου να προειδοποιήσουν για την έλευσή τους, με αποτέλεσμα να μην παρατηρείται αλλαγή στην όραση έως ότου η πάθηση βρεθεί σε προχωρημένο στάδιο. Κάποιες μορφές με συμπτωματολογία είναι το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας, κατά το οποίο προκύπτουν τυφλά σημεία στην περιφερική και στην κεντρική όραση, συχνά και στα δύο μάτια, και όραση σήραγγας σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου, δηλαδή απώλεια της περιφερικής όρασης. Το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας παρουσιάζει επίσης συμπτώματα, πιο συγκεκριμένα δυνατούς πονοκεφάλους, πόνο στα μάτια, ναυτία, εμετό, θολή όραση, ερυθρότητα ματιών. Γενικά, επειδή η απώλεια όρασης εξαιτίας του γλαυκώματος δεν μπορεί να ανακτηθεί, είναι σημαντικό να υποβάλλεται το άτομο σε τακτικές εξετάσεις, που περιλαμβάνουν μέτρηση της πίεσης των οφθαλμών, προκειμένου να γίνει όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωση. Με αυτό τον τρόπο, η τύφλωση μπορεί να επιβραδυνθεί ή να προληφθεί.
Αιτία του γλαυκώματος είναι η βλάβη του οπτικού νεύρου, που συνδέεται και με αυξημένη πίεση του ματιού, η οποία σταδιακά επιδεινώνεται, αναπτύσσοντας τυφλά σημεία στο οπτικό πεδίο. Η αυξημένη πίεση που παρατηρείται οφείλεται στη συσσώρευση υγρού, το οποίο ρέει στο εσωτερικό του ματιού, ενώ φυσιολογικά θα έπρεπε να αποστραγγίζεται, διαμέσω ενός ιστού στην γωνία συνάντησης της ίριδας με τον κερατοειδή. Όταν, όμως, αυτό υπερπαράγεται ή υπάρχει δυσλειτουργία στο σύστημα αποστράγγισης, η ροή με την οποία εξάγεται το υγρό αποκτά μη φυσιολογικό ρυθμό και η πίεση στους οφθαλμούς αυξάνεται. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται να είναι κληρονομικό, αφού έχουν εντοπιστεί γονίδια που σχετίζονται με την υψηλή πίεση των ματιών και την βλάβη του οπτικού νεύρου.
Η πιο συνήθης μορφή της ασθένειας είναι το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας, κατά το οποίο ο ιστός αποστράγγισης είναι μερικώς φραγμένος και η γωνία που σχηματίζει η ίριδα με τον κερατοειδή ανοιχτή. Έτσι, αυξάνεται η πίεση και βλάπτεται το οπτικό νεύρο, ενώ η διαδικασία αυτή γίνεται τόσο αργά που μπορεί να επέλθει τύφλωση ακόμα και πριν την διάγνωση της ασθένειας. Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας προκύπτει, όταν η ίριδα διογκώνεται προς τα εμπρός και στενεύει την γωνία ίριδας-κερατοειδούς, προκαλώντας αδυναμία στην κυκλοφορία του υγρού. Μάλιστα, μπορεί να διαχωριστεί σε οξύ, που εμφανίζεται, δηλαδή, ξαφνικά, και χρόνιο που εμφανίζεται σταδιακά. Άλλη μορφή θεωρείται το γλαύκωμα φυσιολογικής τάσης, όπου το οπτικό νεύρο καταστρέφεται ακόμα και αν η πίεση των ματιών είναι εντός των φυσιολογικών ορίων, εξαιτίας της μεγάλης ευαισθησίας του ή της μικρής παροχής αίματος προς αυτό. Η περιορισμένη ροή αίματος μπορεί να προκαλείται από αθηροσκλήρωση, δηλαδή συσσώρευση λιπαρών εναποθέσεων στις αρτηρίες ή από άλλες καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την κυκλοφορία. Ακόμη, στο μελαγχρωματικό γλαύκωμα οι κόκκοι χρωστικής από την ίριδα συσσωρεύονται στα κανάλια αποστράγγισης, επιβραδύνοντας ή εμποδίζοντας το υγρό να εξέρχεται από το μάτι. Τέλος, η ασθένεια δύναται να εμφανιστεί και σε βρέφη ή παιδιά ήδη από την γέννηση τους ή αργότερα.
Η διάγνωση της νόσου γίνεται έπειτα από λήψη του συνολικού ιατρικού ιστορικού και πραγματοποίηση ολοκληρωμένης οφθαλμολογικής εξέτασης. Επίσης, ο γιατρός μπορεί να προτείνει την μέτρηση της ενδοφλέβιας πίεσης και του πάχους του κερατοειδούς, τον έλεγχο για βλάβη του οπτικού νεύρου με οφθαλμική εξέταση και απεικονιστικές μεθόδους, αλλά και για περιοχές με απώλεια όρασης, και την εξέταση της γωνίας αποστράγγισης.
Μεγαλύτερο κίνδυνο νόσησης από την ασθένεια έχουν οι άνθρωποι με υψηλή εσωτερική πίεση ματιών και ηλικίας άνω των 60. Επίσης, το οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος και άλλες ιατρικές παθήσεις, όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η δρεπανοκυτταρική αναιμία, αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες. Ακόμη, η λέπτυνση του κερατοειδούς στο κεντρικό τμήμα, οι μεγάλοι βαθμοί μυωπίας ή υπερμετρωπίας, ο τραυματισμός στα μάτια ή η υποβολή τους σε ορισμένους τύπους χειρουργικής επέμβασης μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση γλαυκώματος. Τέλος, η λήψη κορτικοστεροειδών φαρμάκων, ιδιαίτερα οφθαλμικών σταγόνων, για μεγάλο χρονικό διάστημα εντείνει τον κίνδυνο νόσησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Glaucoma, MAYO CLINIC. Διαθέσιμο εδώ
