Tης Εβελίνας Στεφανάκη,
Ήταν Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου του 2021, όταν ξέσπασε ο μεγάλος και καθόλα καταστροφικός σεισμός στο Αρκαλοχώρι, του δήμου Μινώα Πεδιάδας στην Κρήτη. Ένας σεισμός μεγέθους 6 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ, που απ’ ότι φαίνεται ήταν αρκετός για να σκορπίσει τον φόβο και την θλίψη σε ένα ολόκληρο χωριό και όχι μόνο.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ήταν αρχές Ιουνίου όταν ξεκίνησαν οι πρώτοι σεισμοί στην Κρήτη, οι οποίοι κράτησαν αρκετούς μήνες, με αποκορύφωμα τον σεισμό της 27ης Σεπτεμβρίου, που ήταν και ο ισχυρότερος. Ο σεισμός εκδηλώθηκε στο ρήγμα Θραψανού– Καστελλίου, με επίκεντρο 5 χιλιόμετρα από το Αρκαλοχώρι και είναι σύμφωνα με τους ειδικούς, από τους πιο ισχυρούς σεισμούς που έχουν παρατηρηθεί στον χερσαίο χώρο της Κρήτης.
Τι συνέβη όμως επί του πρακτέου και πώς τον βίωσαν οι κάτοικοι της περιοχής; Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού, το πρωί εκείνο το «ταρακούνημα» που ένιωσαν ήταν τεράστιο και σίγουρα πρωτόγνωρο. Οι άνθρωποι προσπαθούσαν να προστατευτούν, μπαίνοντας κάτω από τραπέζια, γραφεία κ.λπ., αποφεύγοντας παράλληλα τα πράγματα που έπεφταν από τοίχους, ράφια και βιβλιοθήκες. Όταν πια ο σεισμός τελείωσε και βγήκαν έξω, αυτό που αντίκρισαν, ήταν ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης και χώματος, ενώ το πρώτο συναίσθημα που βίωσαν ήταν η αγωνία για τα συγγενικά τους πρόσωπα και τις περιουσίες τους. Ξαφνικά, το Αρκαλοχώρι έχασε τη ζωντάνια και τη χαρά του. Το θέαμα, όπως αναφέρουν οι κάτοικοι, θύμιζε εμπόλεμη ζώνη. Η επόμενη εβδομάδα ήταν εξίσου εφιαλτική, καθώς οι μετασεισμοί ήταν συνεχείς και η ιδέα ενός μεγαλύτερου σεισμού, προκαλούσε στους ανθρώπους περισσότερο πανικό.
Από εκείνη τη μέρα, όλα άλλαξαν για το Αρκαλοχώρι. Δεκάδες οικογένειες έχασαν τα σπίτια τους, τις περιουσίες τους και αναγκάστηκαν να ζήσουν στις δομές που δημιουργήθηκαν για τους σεισμόπληκτους. Συγκεκριμένα, μικρά κοντέινερ το ένα δίπλα στο άλλο που σε καμία περίπτωση δεν θυμίζουν σπίτι, ούτε σε εμφάνιση, αλλά φυσικά ούτε και σε ζεστασιά ή θαλπωρή. Όλα πολύ απρόσωπα και εντελώς αποκαρδιωτικά.
Και φτάνουμε στο σήμερα, 4 μήνες μετά, για να δούμε αν έχει αλλάξει κάτι από εκείνες τις πρώτες μέρες της «αναπροσαρμογής». Κάνοντας μία βόλτα στο χωριό, το θέαμα αντικειμενικά ήταν σκληρό. Οι πληγέντες εξακολουθούν να μένουν στις ίδιες δομές, παντού γύρω σου αντικρίζεις βιτρίνες μαγαζιών διαλυμένες, σπίτια γκρεμισμένα, καταστήματα να έχουν βάλει λουκέτο, μη μπορώντας να ορθοποδήσουν μετά την καταστροφή και το μόνο αισιόδοξο κομμάτι που απέμεινε είναι οι άνθρωποι του χωριού, οι οποίοι, ευτυχώς, παρέμειναν το ίδιο ζεστοί και φιλόξενοι με το χαμόγελο στα χείλη και την ελπίδα ότι θα έρθουν καλύτερες μέρες.
Αναφορικά, τώρα, με την στήριξη που έλαβαν, αυτό που μου είπε με βεβαιότητα η πλειοψηφία, ήταν πως η συνεισφορά του κόσμου υπήρξε καταλυτική. Για άλλη μία φορά η ανθρωπιά βγήκε μπροστά και έτσι συγκεντρώθηκαν είδη πρώτης ανάγκης για τις οικογένειες που επλήγησαν από τους σεισμούς. Οι εθελοντές ήταν πολλοί και όλοι στάθηκαν αρωγοί από την πρώτη στιγμή. Το κράτος όμως τι έκανε για όλα αυτά; Οι κάτοικοι του χωριού, υποστηρίζουν πως οι αποζημιώσεις που δόθηκαν σε σχέση με τις ζημιές που υπέστησαν ήταν πενιχρές. Άλλωστε πώς να δοθούν τόσα χρήματα για να ξαναχτιστούν από την αρχή τόσα σπίτια και τόσα μαγαζιά;
Το χειρότερο όμως δεν ήταν αυτό. Κάνοντας μία βόλτα στο χωριό παρατήρησα στους τοίχους των σπιτιών με σπρέι γραμμένα τεράστια Χ. Ανάλογα με την καταλληλότητα των κτηρίων, άλλοτε ήταν κόκκινα (ακατάλληλα), άλλοτε ήταν κίτρινα (προς επισκευή) και άλλοτε πράσινα (κατοικήσιμα). Όπως αναφέρουν οι ντόπιοι, σπίτια που στην αρχή κρίθηκαν άκρως ακατάλληλα, στην πορεία δηλώθηκαν ως επισκευάσιμα. Πώς γίνεται όμως ένα σπίτι με τεράστιες φθορές που είναι οφθαλμοφανές ότι είναι επικίνδυνο να κατοικηθεί από ανθρώπους, ξαφνικά να περνάει ως κατοικήσιμο, αν επισκευαστεί; Ποια οικογένεια θα ρίσκαρε να μείνει σε ένα σπίτι, που στον επόμενο σεισμό θα μπορούσε κάλλιστα να πέσει και να τους πλακώσει; Καμία… Τα συμπεράσματα δικά σας.
Εγώ, κλείνοντας, το μόνο που μπορώ να ευχηθώ στους κατοίκους αυτού του χωριού είναι υγεία, δύναμη, κουράγιο και αισιοδοξία ότι οι επόμενες γιορτές θα τους βρουν σε ένα ζεστό και ανθρώπινο σπίτι, αφήνοντας πίσω τους αυτή τη τραγωδία. Μακάρι το αύριο να είναι ευοίωνο και ευτυχισμένο.
Το παρόν άρθρο είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας και αυτοψίας.
