Της Βιβής Καπογιαννάτου,
Το φαινόμενο της μετανάστευσης -της υποδοχής μεγάλων μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών- απασχολεί την Ελλάδα και την Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια. Πρόκειται για ένα φαινόμενο με διάρκεια, που έρχεται συχνά στο προσκήνιο προκαλώντας πολιτικές και κοινωνικές κρίσεις. Φέτος, από πολύ νωρίς κάνει την εμφάνισή του μέσα από τις αντιδράσεις των κατοίκων της Χίου και της Λέσβου, λίγο πριν την έναρξη των έργων για τις νέες κλειστές δομές, φέρνοντας εντάσεις και στην πολιτική σκηνή.
Ας δούμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Τους τελευταίους μήνες του 2019 η κυβέρνηση παρουσίασε ένα νέο κυβερνητικό σχέδιο. Μεταξύ άλλων, το σχέδιο αυτό προέβλεπε την κατασκευή και την επέκταση κλειστών δομών σε νησιά, συγκεκριμένα αφορούσε τη Λέσβο, τη Χίο, την Κω, τη Σάμο και τη Λέρο. Στη Λέσβο θα έκλεινε σταδιακά η υπάρχουσα Δομή στη Μόρια, ενώ θα κατασκευαζόταν νέα κλειστή Δομή, η οποία θα λειτουργούσε ως Προαναχωρησιακό Κέντρο και Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ), χωρητικότητας άνω των 5.000. Αντίστοιχα, το ίδιο θα συνέβαινε και στα υπόλοιπα νησιά, με τη μόνη διαφορά πως στην Κω η χωρητικότητα θα ανερχόταν σε άνω των 2.000 και στη Λέρο σε άνω των 1.000. Παράλληλα, οι νέες αυτές δομές θα αποτελούνται από κτίρια διαμονής, εστιατόρια, κυλικεία, σχολεία, λατρευτικούς χώρους, διοικητήριο, ιατρεία, εγκαταστάσεις προσωπικού, χώρους αναψυχής και πλυντήρια. Η κατασκευή των νέων δομών αναμένεται να αγγίξει τα 300 εκατ. ευρώ, με τα έξοδα να καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μέχρι στιγμής, το σχέδιο αυτό δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως, με τις νέες κλειστές δομές να έχουν εγκαινιαστεί μόνο σε Κω, Σάμο και Λέρο. Στην Κω, η νέα δομή έχει προϋπολογισμό 39,30 εκατ. ευρώ, ενώ στο τέλος του περασμένου Οκτωβρίου διέμεναν 627 άτομα. Αντίστοιχα στη Λέρο, το κόστος του έργου ανέρχεται σε 35,30 εκατ. ευρώ και ο χώρος διαμονής σε 8.900 τετραγωνικά μέτρα, έχοντας τη δυνατότητα να φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, 100 ασυνόδευτα παιδιά. Ακόμη, εντός της δομής θα λειτουργεί και ΠΡΟΚΕΚΑ (προαναχωρησιακό κέντρο). Τέλος, στη Σάμο η κατασκευή της δομής που βρίσκεται στη θέση «Ζερβού» χρειάστηκε 47 εκατ. ευρώ, ενώ, στα μέσα του περασμένου Νοεμβρίου, παρέμεναν 354 άτομα.
Σύμφωνα, μάλιστα, με στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου στο τέλος του περασμένου Οκτωβρίου (2021), συνολικά 4.532 αιτούντες παρέμεναν στα νησιά, σε αντίθεση με τον Οκτώβριο του 2020 που ο αριθμός τους ανερχόταν σε 18.872. Εξίσου σημαντικά είναι και τα στοιχεία αποσυμφόρησης των νησιών τους καλοκαιρινούς μήνες, με την καταγραφή μείωσης κατά 81% στον αριθμό των διαμενόντων στα νησιά, σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2020, όπου ο συνολικός αριθμός των διαμενόντων ήταν μειωμένος μόλις κατά 49%.
Τι συνέβη στη Χίο και τη Λέσβο;
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, τόσο η Χίος όσο και η Λέσβος αποτελούν δύο από τα πέντε νησιά στα οποία επρόκειτο να δημιουργηθούν οι νέες κλειστές δομές με συνολικό προϋπολογισμό 153 εκατ. ευρώ, με τα 94 εκατ. να αφορούν την κατασκευή δομής στη Λέσβο και τα υπόλοιπα 59 εκατ. στη Χίο.
Ανήμερα των Φώτων, όμως, όπου ήταν προγραμματισμένη η αποστολή των μηχανημάτων για την έναρξη του έργου, αρκετοί κάτοικοι συγκεντρώθηκαν από πολύ νωρίς στο λιμάνι με στόχο να εμποδίσουν την εκφόρτωσή τους από το πλοίο. Αξίζει να αναφερθεί πως υπέρ της κινητοποίησης υπήρξε και ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Κώστας Μουντζούρης, ο οποίος συμμετείχε στις ενέργειες της προηγούμενης Πέμπτης, σε αντίθεση με τον σημερινό Δήμαρχο της Χίου, ο οποίος τάχθηκε υπέρ των δομών. Ύστερα από διαπραγματεύσεις, το πλοίο αποβίβασε μόνο κάποια φορτηγά με ευπαθή προϊόντα, ενώ στη συνέχεια ξεφόρτωσε τα μηχανήματα στη Θεσσαλονίκη και από εκεί μεταφέρθηκαν οδικώς στην Αθήνα. Την ίδια στιγμή, στο λιμάνι των Μεστών της Χίου βρισκόταν μικρή αστυνομική δύναμη, καθώς και τα στελέχη του τοπικού λιμενικού, τα οποία είχαν κατά κύριο λόγο ρόλο παρατηρητή. Το ίδιο συνέβη και στη Λέσβο, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον σκοπό τους και αναβάλλοντας την έναρξη του έργου.
Ακολούθησε, έτσι, διαδικτυακή συνέντευξη τύπου του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, διάρκειας 2,5 ωρών, με βασική επιδίωξη να αλλάξει τη γνώμη των κατοίκων, παραθέτοντας στατιστικά στοιχεία, αλλά και τις προθέσεις της κυβέρνησης.
Αντιδράσεις στην πολιτική σκηνή
Αξίζει να σημειωθεί πως επικρατεί και στην ευρύτερη πολιτική σκηνή για το εν λόγω θέμα έντονο κλίμα διχασμού. Καθώς ο Υπουργός Κ. Μηταράκης προσπαθεί να επιβάλλει την πολιτική του με κάθε δυνατό τρόπο, βρίσκει απέναντί του τους πολιτικούς του αντιπάλους, ειδικά με την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ να στηρίζει τις αντιδράσεις των κατοίκων της Χίου. Μάλιστα, σε κοινή ανακοίνωση του κόμματος, ο αρμόδιος τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Ψυχογιός, ο βουλευτής Χίου, Ανδρέας Μιχαηλίδης, και ο ευρωβουλευτής, Κώστας Αρβανίτης, εξέφρασαν την αντίθεσή τους κάνοντας λόγο «για το πιο ξεκάθαρο “όχι” στις απάνθρωπες και αδιέξοδες πολιτικές, που μετατρέπουν τα νησιά και τη χώρα σε φυλακή δεκάδων χιλιάδων ψυχών», θίγοντας τόσο την κυβέρνηση όσο και την ηγεσία της.
Ανταλλαγή πυρών υπήρξε και μεταξύ του Υπουργού Κ. Μηταράκη και του βουλευτή της Χίου (ΚΙΝΑΛ) Γιώργου Καμίνη. Σύμφωνα με τον τελευταίο, «Η μόνη διέξοδος για τον ίδιο τον Υπουργό, αλλά και την κυβέρνηση είναι ο πραγματικός διάλογος, ο οποίος θα πρέπει να ξεκινήσει εκ νέου σε μηδενική βάση, με τις προϋποθέσεις που έχει θέσει η χιακή κοινωνία, δηλαδή για μία δομή μόνο καταγραφής και χωρητικότητας 500 ατόμων». Ενώ απάντηση του Υπουργού υπήρξε μια ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στη διαδικτυακή πλατφόρμα Twitter: «O Γιώργος Καμίνης ονειρεύεται πάλι την πολιτική ανοικτών συνόρων για να κερδίσει τοπικό χειροκρότημα… Υπεύθυνη πολιτική είναι να σηκώνεις το πολιτικό κόστος για το καλό της χώρας». Με τις δηλώσεις να συνεχίζονται αδιάκοπα.
Τα μέτωπα είναι πλέον πολλά και με διαφορετικές απόψεις και προθέσεις για την τρέχουσα κατάσταση. Ως ύστατη προσπάθεια, λοιπόν, ο Υπουργός Νότης Μηταράκης κανονίζει την επόμενη Δευτέρα 17 Ιανουαρίου ανοιχτή πολιτική ομιλία στην κλειστή αίθουσα εκδηλώσεων του Ομήρειου Πνευματικού Κέντρου. Συνεπώς, αναμένεται να δούμε τα αποτελέσματα της ομιλίας, αλλά και τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, όπως, εξάλλου, και του εσωτερικού της κυβέρνησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αντιδράσεις στη Χίο για την κατασκευή κλειστής δομής, Τάνια Γεωργιοπούλου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- “Η Χίος είπε όχι σε πολιτικές που μετατρέπουν τα νησιά μας σε “Γκουαντάναμο” προσφύγων – μεταναστών”, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προσφυγικό: Εγκαινιάστηκαν οι νέες κλειστές δομές σε Λέρο και Κω, Τάνια Γεωργιοπούλου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γ. Οικονόμου-μεταναστευτικό: Τον Νοέμβριο σε λειτουργία οι νέες κλειστές-ελεγχόμενες δομές σε Λέρο-Κω, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
