Της Ευαγγελίας Κουκουμτζή,
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το 2035 ο κλάδος των drones σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναμένεται να απασχολεί πάνω από 100.000 άτομα, ενώ επιπρόσθετα υπολογίζεται πως το οικονομικό αντίκτυπο θα ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια ετησίως στον τομέα των υπηρεσιών. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις αναφορικά με τη χρήση τους αποτελεί επιτακτική ανάγκη, καθώς προκύπτουν διάφορα νομικά ζητήματα, τα οποία είναι αναγκαίο να βρίσκονται σε ισορροπία με τη χρήση τους, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων της ιδιωτικής ζωής, το οποίο ενδέχεται να «καταπατηθεί» και πρέπει με κάποιον τρόπο να ρυθμιστεί από το δίκαιο.
Βασικοί ορισμοί:
Ως αεροσκάφος, γενικά, ορίζεται κάθε ιπτάμενο όχημα που εξασφαλίζει τη στήριξή του στην ατμόσφαιρα, χάρη στις αντιδράσεις του αέρα, εξαιρουμένων των αντιδράσεων του αέρα σε σχέση με την επιφάνεια της Γης σύμφωνα με το άρθρο 3 στοιχείο 28 του Κανονισμού 2018/1139 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με την πολιτική αεροπορία.
Ως μη επανδρωμένο αεροσκάφος, με βάση το ίδιο άρθρο-στοιχείο 30 του Κανονισμού, ορίζεται, ακριβώς, το αεροσκάφος που μετακινείται χωρίς ο χειριστής να επιβαίνει σε αυτό, και το οποίο λειτουργεί αυτόνομα ή εξ αποστάσεως.
Στην έννοια του χειριστή, ο οποίος χειρίζεται το μη επανδρωμένο αεροσκάφος εξ αποστάσεως, εμπίπτει το φυσικό πρόσωπο, το οποίο είναι υπεύθυνο, ώστε να διεξαχθεί με ασφάλεια η πτήση του drone είτε χειροκίνητα (όταν η πτήση είναι αυτόματη) είτε παρακολουθώντας την πορεία του, καθώς και τη διατήρηση της δυνατότητας παρέμβασης και αλλαγής της πορείας, σύμφωνα με το άρθρο 31 παρ. 3 του παραπάνω Κανονισμού.
Κύριες νομοθετικές προβλέψεις:
- Κανονισμός ΕΕ 2018/1139 σχετικά με την πολιτική αεροπορία.
- Κανονισμός ΕΕ 2019/947 σχετικά με τα συστήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
- Απόφαση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας Δ/ΥΠΑ/21860/1422.
Βασικές υποχρεώσεις αναφορικά με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη:
- Λήψη μέτρων για την εξασφάλιση της ασφάλειας λειτουργίας των drones.
- Εκτέλεση πτήσης με βάση την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία σε κάθε χώρα.
- Παροχή εγγύησης ως προς την ασφάλεια των τρίτων τόσο αυτών που βρίσκονται στο έδαφος όσο και αυτών που βρίσκονται στον εναέριο χώρο και μείωση των κινδύνων που οφείλονται σε δυσμενείς εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες.
- Συμμόρφωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών με τη νομοθεσία της Ένωσης.
- Μέριμνα ώστε να περιλαμβάνει τον απαραίτητο εξοπλισμό για τη διενέργεια της πτήσης.
Ηλεκτρονική συμβατότητα και ραδιοφάσμα:
Είναι σημαντικό, με βάση όσα αναφέρει ο Κανονισμός 2018/1139 και, συγκεκριμένα, το παράρτημα ΙΧ, να μη γίνεται υπέρβαση του επιπέδου των ηλεκτρομαγνητικών διαταραχών που προκαλούνται. Μάλιστα, στόχος είναι, εάν ξεπεραστεί, να μην καθιστά αδύνατη τη λειτουργία του ραδιοεξοπλισμού ή του τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού. Μάλιστα, τα συγκεκριμένα αεροσκάφη επιβάλλεται να κατασκευάζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να μην καθίσταται επιβλαβές το ραδιοφάσμα που παράγουν.
Προϋποθέσεις για τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών ανοιχτής κατηγορίας:
- Εμπίπτουν σε κατηγορίες που ορίζουν οι Κανονισμοί της ΕΕ 2019/945 και 2019/947.
- Η μέγιστη μάζα απογείωσης δεν ξεπερνά τα 25 κιλά.
- Διασφαλίζεται από τον χειριστή ότι το ιπτάμενο αεροσκάφος βρίσκεται μακριά από πρόσωπα και, ειδικότερα, πάνω από συναθροίσεις προσώπων.
- Κατά τη διάρκεια της πτήσης, υπάρχει η λειτουργία VLOS από τον χειριστή, εκτός αν παρακολουθείται ή υπάρχει η λειτουργία «ακολούθησέ με».
- Πτήση σε απόσταση 120 μέτρων από την επιφάνεια της γης.
- Απαγόρευση μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων ή προϊόντων.
Ευθύνη από την «κακή» χρήση drones (αστική ευθύνη):
Ο χειριστής ευθύνεται με βάση τα 914 επ. του Αστικού Κώδικα, ενώ ο παραγωγός με βάση τον Ν. 2251/1994 σχετικά με την προστασία των καταναλωτών.
Σε κάθε περίπτωση η χρήση πρέπει να γίνεται έλλογα και πάντα έχοντας κανείς στον νου του την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως αυτά της προστασίας του ιδιωτικού βίου και της διαφύλαξης προσωπικών δεδομένων, όπως αυτά θεμελιώνονται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, και του Γενικού Κανονισμού Προσωπικών Δεδομένων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κανονισμός 2018/1139, διαθέσιμος εδώ
- “Μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones): Μεταρρύθμιση της αεροπορικής ασφάλειας στην ΕΕ”, διαθέσιμο εδώ
