Η 10η Ιανουαρίου στην Ιστορία

Του Σπύρου Μίτσουλη, 

976: Πεθαίνει σε ηλικία 50 ετών ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής, ένας από τους σπουδαιότερους βυζαντινούς αυτοκράτορες. Ο Ιωάννης γεννήθηκε το 925 μ.Χ., ήταν αρμενικής καταγωγής, καταγόμενος από την οικογένεια Κουρκούα από την Καππαδοκία. Από νεαρή ηλικία υπηρέτησε στον βυζαντινό στρατό υπό τις διαταγές του μετέπειτα Αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος ήταν θείος του. Αργότερα, του δόθηκε το αξίωμα του στρατηγού και οδήγησε τα στρατεύματα της αυτοκρατορίας σε σπουδαίες νίκες κατά των Αράβων στη Συρία και την Αρμενία. Το 963 μετά τον θάνατο του Αυτοκράτορα Ρωμανού Β’, υποστήριξε τον θείο του, Νικηφόρο Φωκά, να ανέβει στον θρόνο. Για την υποστήριξή του αυτή του δόθηκε το αξίωμα του Δομέστικου της Ανατολής, αναλαμβάνοντας την ηγεσία των αυτοκρατορικών στρατευμάτων της Μικράς Ασίας. Λίγα χρόνια αργότερα, όμως, το 965, θα πέσει σε δυσμένεια, θα του αφαιρεθούν τα αξιώματα και θα φυλακιστεί από τον θείο του. Το 969, εκμεταλλευόμενος τη λαϊκή δυσαρέσκεια προς τον Αυτοκράτορα, θα συνωμοτήσει με την Αυτοκράτειρα Θεοφανώ και θα τον δολοφονήσει, στεφόμενος εκείνος Αυτοκράτορας με την υποστήριξη του Πατριάρχη και της εκκλησίας. Για να ισχυροποιήσει τη θέση του παντρεύτηκε την Πριγκίπισσα Θεοδώρα, αδελφή του Αυτοκράτορα Ρωμανού Β’, ενώ λίγο αργότερα κατέπνιξε την επανάσταση του Βάρδα Φωκά που φιλοδοξούσε να ανέβει στον θρόνο. Στη συνέχεια επικεντρώθηκε στο να διασφαλίσει τα σύνορα της αυτοκρατορίας, συνάπτοντας ειρήνη με το Γερμανό Αυτοκράτορα Όθωνα Α’ και εκστρατεύοντας κατά του Εμιράτου του Χαλεπίου στη Συρία, το οποίο και υποδούλωσε. Έχοντας εξασφαλίσει την ειρήνη στα δυτικά και ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, ο Ιωάννης αποφάσισε να στραφεί βόρεια κατά της βουλγαρικής αυτοκρατορίας και των Ρώς του Κιέβου που την είχαν κατακτήσει. Αφού νίκησε τον ηγεμόνα του Σβιάτοσλαβ, υπέγραψε συνθήκη ειρήνης μαζί τους, κατέλαβε τη Βουλγαρία και επανέφερε τα σύνορα της αυτοκρατορίας στο Δούναβη για πρώτη φορά από το 602 μ.Χ. Έχοντας εξασφαλίσει και τα βόρεια σύνορά του, ο Αυτοκράτορας στράφηκε εκ νέου ανατολικά, εισβάλοντας στη Συρία και τη Μεσοποταμία, καταλαμβάνοντας μεγάλο μέρος τους, φτάνοντας σχεδόν μέχρι την Ιερουσαλήμ. Γυρνώντας από αυτήν την εκστρατεία στην Κωνσταντινούπολη αρρωσταίνει και τελικά πεθαίνει στις 10 Ιανουαρίου 976. Ο Ιωάννης Τσιμισκής θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους Βυζαντινούς αυτοκράτορες, καθώς ισχυροποίησε και επέκτεινε την αυτοκρατορία. Μετά τον θάνατό του, τον διαδέχτηκε ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος.

1916: Ξεκινάει η χειμερινή επίθεση του ρωσικού στρατού στο μέτωπο του Καυκάσου, που τελικά θα οδηγήσει στην κατάληψη της στρατηγικής σημασίας πόλης του Ερζερούμ στην ανατολική Τουρκία. Κατά τη διάρκεια του 1915 το μέτωπο του Καυκάσου είχε παραμείνει σχετικά ήσυχο και σταθερό, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μέτωπα όπου οι μάχες μαίνονταν. Μετά την αποτυχία της Αντάντ, κατά την εκστρατεία της Καλλίπολης και την αποχώρησή τους, οι Οθωμανοί σχεδίαζαν να μεταφέρουν δυνάμεις από την Ανατολική Θράκη στο μέτωπο του Καυκάσου, ώστε να το ενισχύσουν και να επιτεθούν κατά των Ρώσων. Γνωρίζοντάς το αυτό, ο Ρώσος διοικητής στρατηγός, Νικολάι Γιουντένιτς, αποφάσισε να πραγματοποιήσει την επίθεσή του πριν προλάβουν να μεταφερθούν οι τουρκικές ενισχύσεις στην περιοχή. Έχοντας σχεδόν 120.000 στρατιώτες, έναντι 80.000 των Οθωμανών, ο στρατηγός Γιουντένιτς ξεκίνησε την επίθεση στις 10 Ιανουαρίου με μια σειρά παραπλανητικών επιθέσεων, ενώ στις 14 του μήνα εκδηλώθηκε η κύρια ρωσική επίθεση που αιφνιδίασε τους Οθωμανούς. Μην μπορώντας να ανασχέσουν τη ρωσική επίθεση, ο οθωμανικός στρατός υποχώρησε με μεγάλες απώλειες στο Ερζερούμ, το οποίο ήταν πολύ καλά οχυρωμένο. Στη συνέχεια, ο ρωσικός στρατός επιτέθηκε στα οχυρά του Ερζερούμ και μετά από επίμονο αγώνα τα κατέλαβε ένα προς ένα και στις 16 Φεβρουαρίου μπήκε θριαμβευτικά στην πόλη του Ερζερούμ, ενώ τα υπολείμματα του οθωμανικού στρατού υποχώρησαν σε νέες αμυντικές θέσεις δυτικότερα. Η νίκη των Ρώσων στο Ερζερούμ επέφερε μεγάλο πλήγμα στον οθωμανικό στρατό, ο οποίος έχασε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και λίγο καιρό αργότερα οδήγησε και στην κατάληψη της Τραπεζούντας. Δυστυχώς, η επανάσταση του Φεβρουαρίου, έναν χρόνο αργότερα, θα έφερνε την κατάρρευση του μετώπου, την ανακατάληψη των περιοχών αυτών από τους Οθωμανούς και τα τραγικά γεγονότα της γενοκτονίας των Αρμενίων και των Ποντίων που ακολούθησαν.

1966: Υπογράφεται η Διακήρυξη της Τασκένδης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, με την οποία εγκαθιδρύεται η ειρήνη μεταξύ των δύο χωρών, ύστερα από τον ινδο-πακιστανικό πόλεμο του 1965. Η συμφωνία ειρήνης επιτεύχθηκε μετά από διαμεσολάβηση της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία προσκάλεσε τους Πρωθυπουργούς της Ινδίας και του Πακιστάν στην Τασκένδη για συνομιλίες. Με τη συμφωνία ειρήνης οι δύο χώρες συμφώνησαν τα στρατεύματά τους να υποχωρήσουν πίσω στις θέσεις που κατείχαν πριν τις 5 Αυγούστου 1965 μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου 1966 το αργότερο. Συμφωνήθηκε ότι και οι δύο χώρες δεν θα επεμβαίνουν σε θέματα εσωτερικής φύσεως της άλλης χώρας, θα δημιουργηθούν άμεσα διπλωματικές σχέσεις ανάμεσά τους, θα επανεκκινηθεί το διμερές εμπόριο και τέλος θα γίνει ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ των δύο πλευρών. Η διακήρυξη της Τασκένδης δεν έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από κανέναν από τους δύο λαούς, καθώς θεωρούσαν ότι η χώρα τους έκανε μεγαλύτερες υποχωρήσεις απ’ ό,τι επιθυμούσαν.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• John I Tzimisces, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
• John I Tzimiskes, WorldHistory.org, διαθέσιμο εδώ
• Caucasus Front, διαθέσιμο εδώ
• Caucasus Front 1914-1916, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
• Tashkent Agreement, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
• Tashkent Declaration, διαθέσιμο εδώ