Της Ελένης Καραμπίνη,
Ένας πόλεμος ριζωμένος σε μία πολύχρονη και διαιωνιζόμενη πολιτική διαταραχή συνταράσσει τη χώρα της Αιθιοπίας, αφήνοντας πίσω του χιλιάδες θύματα και μία επισιτιστική και ανθρωπιστική κρίση που έχει πρόσφατα απασχολήσει έντονα τη διεθνή κοινότητα. Η επίκληση για την παύση των εχθροπραξιών σε μία χώρα που «αυτομαστιγώνεται», προσπαθώντας ανέκαθεν να επιτύχει την οικοδόμηση κράτους στο εσωτερικό της, καταλήγει συνεχώς μάταιη από τότε που οι αντιπαλότητες κορυφώθηκαν, τον Νοέμβριο του 2020.
Είναι γεγονός πως ο νυν Πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, Abiy Ahmed, έλαβε το 2019 το Νόμπελ Ειρήνης, τη στιγμή που ο ίδιος υπήρξε η κύρια αιτία ώστε να ξεσπάσει ο σημερινός εμφύλιος πόλεμος στο εσωτερικό της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα, η Αιθιοπία, το 1991, χωρίστηκε σε ομοσπονδιακές περιφέρειες, καθώς αναγνωρίστηκε η σπουδαιότητα της διατήρησης της ταυτότητας των διάφορων εθνοτικών ομάδων που διαμένουν στην περιοχή, με την κατάληψη της εξουσίας από έναν συνασπισμό τεσσάρων διαφορετικών κομμάτων (Ethiopian People’s Revolutionary Front, EPRDF), με τον κύριο ρόλο να αναλαμβάνει η οργάνωση του Μετώπου Απελευθέρωσης του Τιγκράι (Tigray People’s Liberation Front, TPLF), το οποίο ανέτρεψε το παλαιό μιλιταριστικό καθεστώς. Για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, η Αιθιοπία γνώρισε μεγαλύτερη ευημερία και οικονομική ανάπτυξη, χωρίς, ωστόσο, να λείπουν πράξεις καταπάτησης ανθρώπινων δικαιωμάτων και δημοκρατικού ελλείμματος.
Φτάνοντας στα σημερινά δεδομένα, βασική αιτία του πολέμου αποτέλεσε η ανατροπή του προαναφερθέντος συστήματος με την ανάληψη της εξουσίας από τον Abiy Ahmed το 2018, ο οποίος αναδιαμόρφωσε σχεδόν εντελώς τον κυβερνώντα συνασπισμό, συγχωνεύοντας τα τέσσερα κόμματα σε ένα (Prosperity Party – Κόμμα Ευημερίας), το οποίο αποτελεί το νυν κυβερνών κόμμα. Οι ηγέτες του TPLF δεν αποτελούν πλέον μέρος του κυβερνώντος κόμματος και συνεπώς η ανατροπή τους οδήγησε στην όξυνση της αντιπαλότητας ανάμεσα στους ηγέτες του TPLF και την κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Abiy Ahmed.
Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στον Πρωθυπουργό το 2019 οφείλεται στη θέση τέλους των εχθροπραξιών ανάμεσα στην Ερυθραία και την Αιθιοπία, με την υπογραφή συμφώνου ειρήνης ανάμεσα στον Αιθίοπα Πρωθυπουργό, Abiy Ahmed, και τον Πρωθυπουργό της Ερυθραίας, Isaias Afwerki. Η φήμη του δεν άργησε να υπονομευθεί, όταν κηρύχθηκε η έναρξη του πολέμου με τις δυνάμεις του Τιγκράι να επιτίθενται σε ομοσπονδιακές στρατιωτικές βάσεις με σκοπό την κλοπή όπλων. Η στιγμή αυτή οδήγησε στην κήρυξη της χώρας σε έκτακτη ανάγκη και τη διακοπή της χρηματοδότησης στην περιοχή του Τιγκράι από την κεντρική κυβέρνηση.
Ο τρόπος με τον οποίο το TPLF αντιλαμβανόταν την ανάληψη της εξουσίας από τον Abiy Ahmed ήταν περισσότερο μία προσπάθεια συγκέντρωσης της εξουσίας στο πρόσωπό του και κατάλυσης του ομοσπονδιακού συστήματος. Μάλιστα, πριν το ξέσπασμα του πολέμου, οι ηγέτες του προσπάθησαν να διεξάγουν τοπικές εκλογές, όταν ο Πρωθυπουργός προέβη σε ακύρωση των εθνικών εκλογών, τον Σεπτέμβρη του 2020, στηρίζοντας την απόφασή του στην υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, αναζωπυρώνοντας την έριδα μεταξύ των δύο μετώπων. Η κίνηση αυτή αποτέλεσε την πρώτη αντίδραση των ηγετών του TPLF ενάντια στην κεντρική κυβέρνηση, με τις δύο πλευρές να κηρύσσουν «παράνομη» η μία την άλλη.
Με την κήρυξη του πολέμου, η κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση του διαδικτύου και της τηλεφωνικής επικοινωνίας καλώντας όλους τους πολίτες να συμμετάσχουν στη μάχη. Οι ηγέτες του Τιγκράι λαμβάνουν υποστήριξη από τον Απελευθερωτικό Στρατό του Ορόμο (Oromo Liberation Army), μία περιοχή που αποτελεί τη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα του πληθυσμού της χώρας, ενώ η κυβέρνηση του Abiy Ahmed λαμβάνει την υποστήριξη της κυβέρνησης της Ερυθραίας, πράξη που καταδικάζει η οργάνωση του TPLF.
Πρόσφατα γεγονότα
Ενδείξεις θέλησης για κατάπαυση του πυρός υπήρξαν με την κίνηση αποχώρησης των δυνάμεων της οργάνωσης του TPLF από τα γειτονικά μέρη γύρω από την περιοχή του Τιγκράι, οι οποίες δε φάνηκαν παρά μόνο αμφίβολες για τον Πρωθυπουργό Abiy Ahmed, ο οποίος τόνισε πως οι πραγματικές προθέσεις των ηγετών του Τιγκράι διαφέρουν. Βέβαια, ο νυν επικεφαλής της οργάνωσης του TPLF, Debretsion Gebremichael, ύστερα από έκκληση της διεθνούς κοινότητας για απόσυρση των δυνάμεών της όπως και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ισχυρίστηκε πως πράγματι μία τέτοια κίνηση θα στόχευε στην έναρξη ειρηνικών διαπραγματεύσεων και στην παύση των εχθροπραξιών, καλώντας τους διπλωματικούς των Ηνωμένων Εθνών να υποστηρίξουν την όλη διαδικασία.
Ταυτόχρονα, η επισιτιστική κρίση επιδεινώνεται με την παρεμπόδιση παροχής βοήθειας και τροφίμων από μη κυβερνητικές οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών που λαμβάνουν επικρίσεις για την αποδυνάμωση των προσπαθειών τους να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της πείνας και της φτώχειας στη χώρα. Μάλιστα, πολλοί κάνουν λόγο και για «γενοκτονική εκστρατεία» της κεντρικής κυβέρνησης στην περιοχή του Τιγκράι.
Το Συμβούλιο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε την εγκατάσταση επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην περιοχή, ώστε να συμβάλλει στην παροχή βοήθειας στη διάρκεια του πολέμου στην Αιθιοπία, απόφαση που έγινε αντιληπτή με καχυποψία από την πλευρά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αλλά αποδεκτή από την ηγεσία του Τιγκράι, θεωρώντας πως επί τέλους τα Ηνωμένα Έθνη «άνοιξαν τα μάτια τους» και κατάλαβαν τις κτηνωδίες της κυβέρνησης του Abiy Ahmed.
Ο πόλεμος της Αιθιοπίας, κατά γενικότερη ομολογία, παραμένει ακόμη ζήτημα αμελητέο και ίσως άγνωστο για τον καθημερινό πολίτη της δυτικής κοινωνίας. Η παροχή βοήθειας από τη διεθνή κοινότητα και η γνώση γύρω από τα γεγονότα κρίνονται σημαντικά για τη στροφή του ενδιαφέροντος του κόσμου στη χώρα, προκειμένου να βγει από το αδιέξοδο του εμφυλίου και να υπάρξει πραγματική αλληλεγγύη απέναντι στους κατοίκους της χώρας που υποφέρουν στις μέρες μας από αυτήν την ανθρωπιστική κρίση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why is Ethiopia at War With Itself?, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopian government rejects Tigrayan fighters’ ceasefire call, dashing hopes of an end to the conflict, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia’s Tigray war: The short, medium and long story, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia is at war with itself. Here’s what you need to know about the conflict, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Αιθιοπία: Οι αντάρτες ανακοίνωσαν ότι υποχωρούν προς την Τιγκράι, iefimerida, διαθέσιμο εδώ
