Της Νεφέλης Τσιλοπούλου,
Έχουμε και επίσημα 2022 και αυτή η χρονιά δε θα μπορούσε να έχει καλύτερη γραμμή αφετηρίας από μία ταινία με πρωταγωνιστές τους Leonardo DiCaprio, Jennifer Lawrence και Maryl Streep, σε δεύτερο ρόλο τον Timothée Chalamet και μια cameo appearance από την Ariana Grande. Συγκεντρώθηκαν, λοιπόν, όλοι αυτοί και γύρισαν μία ταινία με υψηλές προδιαγραφές που μάς αφηγήθηκε εν ολίγοις τις τελευταίες στιγμές του είδους μας και πώς καταφέραμε με ελάχιστη προσπάθεια να προκαλέσουμε την αυτοκαταστροφή μας.
Ω, ναι. Η ταινία, με 75 εκατομμύρια ευρώ budget, μετρά πλέον παραπάνω από 770 εκατομμύρια σε κέρδη και όχι μόνο, αλλά πάει πρόσω ολοταχώς για τις Χρυσές Σφαίρες με τέσσερις υποψηφιότητες.
Την ιστορία μαζί με το σενάριο υπογράφουν ο David Sirota και Adam McKay (υποψήφιοι για Χρυσή Σφαίρα καλύτερου σεναρίου –και όχι άδικα), με τον τελευταίο να επιμελείται και τη σκηνοθεσία. Η πλοκή ξεκινάει όταν η διδακτορική φοιτήτρια αστρονομίας Kate Dibiasky (Jennifer Lawrence) του Michigan University, ένα δημόσιο πανεπιστήμιο της Αμερικής, παρατηρεί μία μάζα που πλησιάζει κοντά στη γη και μαζί με τον καθηγητή της, Dr. Randall Mindy (Leonardo DiCaprio) διαπιστώνουν πως πρόκειται για έναν κομήτη στο μέγεθος του Everest που θα χτυπήσει τη γη σε λιγότερο από έξι μήνες.
Αυτό και μόνο ως πληροφορία είναι αρκετό, για να προκαλέσει την καταστροφή πολύ πριν επέλθει από μόνη της. Αφού οι δύο πρωταγωνιστές ενημερώνουν τη σχετική υπηρεσία, δηλαδή το Γραφείο Συντονισμού Πλανητικής Άμυνας που υπάγεται στη NASA και τον διοικητή του, Dr. Teddy Oglethorpe (Rob Morgan), ακολουθεί φυσικά η ενημέρωση του πλανητάρχη.
Πολλοί οι ηθοποιοί που έχουν υποδυθεί τον/την Πρόεδρο των ΗΠΑ, η Maryl Streep, όμως, κατάφερε να αφήσει το δικό της αποτύπωμα αποκαλύπτοντας με το γάντι και με έναν εξαιρετικά ισορροπημένο σαρκασμό μια άλλη αλήθεια της αμερικανικής νοοτροπίας. Στις περισσότερες σκηνές τη βλέπουμε μαζί με τον μοναχογιό της και παντελώς ακατάλληλο σύμβουλο, που τον υποδύεται ο Johan Hill. Με αυτόν τον βοηθητικό ρόλο ξεγυμνώνεται ωμά η υποκουλτούρα που αφορά τα βολεμένα παιδιά-απογόνους, μια συνήθεια πανανθρώπινη που δεν έχει ταυτότητα και συναντάται σε όλες τις πολιτικές θεωρίες και πρακτικές.
Και έχει και άλλο. Από την πρωινή εκπομπή (η οποία έχει όλα τα απαραίτητα συστατικά, δηλαδή, μία ξανθιά και έναν Αφροαμερικανό για το diversity), μέχρι την προσποιημένη αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι ως Riley Bina, που ενσαρκώνει η Ariana Grande, η ταινία ασκεί κριτική. Μέσα από το χιούμορ και την αφέλεια, καταφέρνει να κατακτήσει την αμεσότητα με τον θεατή, ο οποίος ζει τη σύγκρουση, καθώς η ταύτιση με την πραγματικότητα αρχίζει να τον πλακώνει. Όπως είναι φυσικό, ακολουθεί η πόλωση του λαού σχετικά με τη γνησιότητα της είδησης (θυμίζει κάτι οικείο αυτός ο παραλληλισμός), αλλά και η αισχροκέρδεια που παρουσιάζεται απροκάλυπτα μέσα από τον ρόλο του Mark Rylance ως Peter Isherwell· ιδιότητα: δισεκατομμυριούχος.
Η ταινία χαρακτηρίζεται από σημεία που είναι ολοφάνερα ως προς τα μηνύματά της, για παράδειγμα όταν σε μια έξαρση νεύρων και έλλειψη υπομονής ο DiCaprio φωνάζει χωρίς αναστολή μπροστά στην κάμερα πως η πρόεδρος των ΗΠΑ λέει ψέματα. Αλλά και στις λεπτομέρειες.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο στην ταινία, ακόμη και το μοντάζ. Φέτος, στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έγινε ένα αφιέρωμα στους μοντέρ. Ανάμεσα στη λίστα, και Έλληνες καταξιωμένοι, που αναδείχθηκε η συμβολή του επαγγέλματος στην επιτυχία των ταινιών. Στο “Don’t look up” το μοντάζ έχει πραγματοποιηθεί με εξαιρετική μαεστρία, με αποτέλεσμα οι εναλλαγές των σκηνών να γίνονται αρκετά έντονα και η ταινία να προχωράει με αλματώδη τρόπο. Αυτό αποτελεί από μόνο του μια δήλωση όσον αναφορά τον αποσπασματικό τρόπο με τον οποίο δεχόμαστε πλέον ερεθίσματα που οδηγούν σε πληροφορίες, όπως είναι μια εικόνα ή μελωδία και πώς αυτό δημιουργεί χάσμα ανάμεσα στον δέκτη και την εμπειρία.
Με εξαιρετικό cast, ένα πάνθεο από ηθοποιούς, καλογραμμένη και δουλεμένη με ακρίβεια, λέει όσα θέλει να πει μέσα σε δύο ώρες. Βέβαια, γίνεται άκρως ειρωνικό το γεγονός πως θίγει τον καπιταλιστικό ρεαλισμό, αλλά προβάλλεται σε μια από τις πιο κερδοφόρες πλατφόρμες του διαδικτύου. Για τους πιο διαβασμένους, θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν αρκετά κοινά σημεία με τη σκέψη του Mark Fisher, αλλά κυρίως με ένα του απόφθεγμα «Είναι ευκολότερο να φανταζόμαστε το τέλος του κόσμου παρά του τέλος του καπιταλισμού». Έχει γράψει και το σχετικό βιβλίο με τίτλο Capitalist Realism.
Το “Don’t look up” αποτέλεσε μια έκπληξη για το κοινό, καθώς το θέμα αλλά και η προσέγγισή του δεν είναι κάτι που βλέπουμε συχνά από τέτοιου είδους παραγωγές. Σίγουρα, ένα διαμαντάκι για τη χρονιά που ήρθε και μια πολύ καλή προσθήκη για τη δεκαετία που διανύουμε.
Γενικά, να κοιτάτε ψηλά, αλλά να δείτε και την ταινία. Κάνει καλό λίγος προβληματισμός στις μέρες μας, με αρκετές δόσεις χιούμορ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μην κοιτάτε πάνω (2021), imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
