Τι να προσέχουν οι έμποροι σε συναλλαγές με ξένους αντισυμβαλλομένους

Του Παναγιώτη Γεραμάνη,

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει φέρει κοντά τους λαούς και άνοιξε νέες οδούς για συναλλαγές στο εμπόριο. Η επέκταση του δικτύου τραπεζών και οι ηλεκτρονικές αγορές προφέρουν συχνά ευκαιρίες, που δύσκολα τις αγνοεί κανείς, στους Έλληνες επιχειρηματίες, ειδικά με χώρες που αποτελούν σημαντικό πυλώνα της παγκόσμιας οικονομίας.

Εύλογα αναμένει κανείς ότι υποβόσκουν και πολλοί κίνδυνοι σε αυτές τις συναλλαγές. Είναι τέτοιο το μέγεθος των ξένων αγορών, ώστε δεν είναι απίθανο να βρεθεί μια αντισυμβαλλόμενη εταιρεία ή πρόσωπο που ενδέχεται να μην εκπληρώνει τα συμφωνηθέντα, οπότε είναι συχνά τα περιστατικά απάτης και οικονομικής ζημίας. Για την αποτροπή αυτού του φαινομένου, το παρόν άρθρο παρέχει χρήσιμες συμβουλές για όσους ενδιαφέρονται να προβούν σε συναλλαγές με το εξωτερικό, οι οποίοι είναι κατά βάση έμποροι.

1. Ο έλεγχος των στοιχείων του αντισυμβαλλομένου. Ιδίως σε περιπτώσεις όπου αναζητείται μέσω διαδικτύου αντισυμβαλλόμενη εταιρία/επιχείρηση, πρέπει να βεβαιωθεί κανείς για στοιχεία όπως την ύπαρξη της εταιρείας/προσώπου και του τυχόν νομικού εκπροσώπου της, την άδεια λειτουργίας της εταιρείας και την ταυτότητα ή το διαβατήριο του προσώπου. Επιπλέον εχέγγυο ασφαλείας αποτελεί ο επιτόπιος έλεγχος των κτιριακών εγκαταστάσεων (γραφείο, εργοστάσιο, κτλ.) της εταιρείας ή του επίδοξου αντισυμβαλλόμενου. Ένας δικηγόρος ή το αντίστοιχο Ελληνικό Προξενείο/Πρεσβεία μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό.
2. H επικοινωνία. Ιδανικά, πρέπει να υπάρχει ιστοσελίδα της εταιρείας ή του προσώπου, όπου αναφέρονται στοιχεία επικοινωνίας (τηλέφωνα και ηλεκτρονικές διευθύνσεις). Η τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας πρέπει να παραπέμπει σε σταθερή γραμμή τηλεφωνίας και το e-mail της εταιρείας πρέπει να ομοιάζει στο δεύτερο μέρος του (δηλ. μετά το @) με την ιστοσελίδα της εταιρείας. Καλό θα ήταν ακόμα να μην τυγχάνουν εμπιστοσύνης αναγραφές με hotmail ή yahoo.

   

3. Μια γραπτή συμφωνία συνεπάγεται σοβαρότητα και αξιοπιστία σε μια διεθνή συναλλαγή. Ένα γραπτό συμβόλαιο (ιδιωτικό συμφωνητικό) εξασφαλίζει τα δικαιώματα αγοραστή και πωλητή, ορίζοντας τι γίνεται σε περίπτωση ολικής ή μη προσήκουσας εκπλήρωσης, καθώς και για διαιτησία. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, κάποιος δικηγόρος θα πρέπει να ελέγξει το περιεχόμενο της συμφωνίας. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των περισσοτέρων εκδόσεων του κειμένου της συμφωνίας, ελληνικού και ξένου, δεδομένου ότι το ξένο ίσως υπερισχύσει αν ανακύψει διαφορά. Κατά τη σύναψη της συμφωνίας, είναι αναγκαίο ο Έλληνας έμπορος/επιχειρηματίας να απαιτεί τη συμβολαιογραφική θεώρηση της υπογραφής του αντισυμβαλλομένου, ώστε να μπορεί σε κάθε περίπτωση να γίνει αποδεκτή από τα Δικαστήρια (δεδομένων των διαφορετικών νομικών συστημάτων ανά χώρα).
4. Σε περίπτωση παραγγελίας/αποστολής εμπορευμάτων, ο Έλλην αντισυμβαλλόμενος οφείλει να ζητήσει τις υπηρεσίες εταιρείας που ελέγχει πως τα εμπορεύματα που αποστέλλονται είναι τα συμφωνηθέντα βάσει της συμβάσεως. Φυσικά αυτό θα έχει κάποιο κόστος, αν και η διασφάλιση είναι προτιμότερη από μια δυσάρεστη έκπληξη.

   

5. Η προκαταβολή ολόκληρου του ποσού, πριν την ολοκλήρωση της συναλλαγής, πρέπει να αποφευχθεί από τον Έλληνα επιχειρηματία. Το σωστό είναι η πληρωμή να γίνεται μέσω καταστήματος τραπέζης που βρίσκεται στην περιοχή της καταστατικής έδρας της εταιρείας και των ξένων αντισυμβαλλόμενων. Επιπλέον, μία εξουσιοδότηση από πλευράς ξένης εταιρείας για προσέγγιση τράπεζας, όπου διατηρείται ο εταιρικός λογαριασμός και στον οποίο θα γίνει η πληρωμή, δίνει επιπλέον σιγουριά. Σε καμία περίπτωση να μη δεχθεί ο Έλληνας αντισυμβαλλόμενος να στείλει χρήματα σε άλλο τραπεζικό λογαριασμό πλην του αρχικώς συμφωνηθέντος, καθώς και να αποφεύγει πληρωμές μέσω offshore τραπεζικών λογαριασμών. Από την άλλη, ο Έλληνας αντισυμβαλλόμενος θα πρέπει να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν καλύτερα πώς θα εκτελεστεί η πληρωμή από πλευράς του. Προτιμητέα είναι η πληρωμή μέσω L/C.
6. Προϋπόθεση για τη δικαστική επίλυση των διαφορών είναι να υπάρχει ρήτρα διαιτησίας ή παρέκτασης δικαστηρίου στο συμβόλαιο, ώστε να δύναται να προσφύγει και το ένα μέρος μονομερώς. Για την αντιμετώπιση, τέλος, περίπτωσης απάτης, πρακτικά, η μόνη δυνατότητα που έχει κανείς είναι να κινηθεί νομικά εναντίον της εταιρίας/προσώπου που τον εξαπάτησε, γεγονός που προϋποθέτει τη λήψη υπηρεσιών κάποιου τοπικού δικηγορικού γραφείου.

Κατόπιν σχετικού αιτήματος στο αντίστοιχο Ελληνικό Προξενείο ή Πρεσβεία, μπορεί σε κάθε περίπτωση να αποσταλεί στον Έλληνα αντισυμβαλλόμενο κατάλογος ξένων δικηγορικών γραφείων, εταιρειών που ασχολούνται με τον έλεγχο των εμπορευμάτων και Ελλήνων δικηγόρων που δραστηριοποιούνται, ενδεχομένως, στην περιοχή του ξένου αντισυμβαλλόμενου.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Νικόλαος Κ. Ρόκας «Εμπορικές Εταιρίες», 9^η έκδ. Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2019
• Ευάγγελος Εμμ. Περάκης-Νικόλαος Κ. Ρόκας «Γενικό Μέρος Εμπορικού Δικαίου-Αξιόγραφα», Νομική Βιβλιοθήκη ΑΕΕΤΕ, Αθήνα 2013
• Γραμματικάκη -Αλεξίου Α.,Παπασιώπη – Πασιά Ζωή,Βασιλακάκης Ευάγγελος Ν «Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο», 6^η εκδ. Εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑ ΑΕ, Αθήνα 2017

• Νικόλαος Ρόκας, Χρήστος Γκόρτσος, Αλεξάνδρα Μικρουλέα, Χριστίνα Λιβαδά, «Στοιχεία Τραπεζικού Δικαίου», 3^η εκδ. εκδόσεις ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΕΕΤΕ, Αθήνα 2016