Tης Λυδίας Κούβαρου,
Το Büsingen μοιάζει με ένα συνηθισμένο Γερμανικό χωριό, μόνο που βρίσκεται στην Ελβετία. Η μήπως είναι το αντίστροφο; Το χωριό που μπερδεύει όλους τους επισκέπτες, ακόμα και τους ίδιους τους κατοίκους του, ονομάζεται Büsingen am Hochrein –που μεταφράζεται στην κυριολεξία ως «στην όχθη του Ρήνου»–, και ενώ βρίσκεται γεωγραφικά στο ελβετικό κράτος, ανήκει ουσιαστικά στο γερμανικό κρατίδιο του Baden-Württemberg. Αυτή η ιδιομορφία προσδίδει στο χωριό πολλά ξεχωριστά χαρακτηριστικά σχετικά με την πολιτισμική κουλτούρα των κατοίκων του και την καθημερινότητά τους.
Μια λωρίδα γης 650 μέτρων χωρίζει 1.300 περίπου Γερμανούς πολίτες από την υπόλοιπη γερμανική επικράτεια (τόσο κοντά δηλαδή βρίσκονται) και ταυτόχρονα θεωρείται κανονική ελβετική πόλη –δεν υπάρχουν θεσμοποιημένα σύνορα μεταξύ του χωριού και της Ελβετίας, μιας και το αναγνωρίζει σαν δικό της. Το Büsingen ανήκει πολιτικά στην Γερμανία και αποτελεί μάλιστα και εκλογική περιφέρεια, αλλά χρησιμοποιεί το φράγκο και ελέγχεται οικονομικά από την Ελβετία, στην οποία κιόλας στηρίζεται έντονα. Εξαιτίας αυτού του διπόλου, πολλά πράγματα στην πόλη υπάρχουν διπλά, όπως οι ταχυδρομικοί κώδικες, οι τοπικοί κωδικοί για τα τηλέφωνα και τα τοπικά κανάλια τηλεόρασης. Βέβαια, υπάρχουν και συγκεκριμένες παροχές και υπηρεσίες που έρχονται αποκλειστικά είτε από την Ελβετία είτε από την Γερμανία και έτσι πρέπει να πληρωθούν και στο αντίστοιχο νόμισμα.
Είναι εύλογη η ερώτηση για το πώς οδηγήθηκε το χωριό σε αυτή την κατάσταση. Όλα ξεκίνησαν τον 17ο αιώνα με το σχίσμα των Προτεσταντών από την Καθολική Εκκλησία. Τότε ολόκληρη η περιοχή ανήκε στην Αυστρο-ουγγρική αυτοκρατορία και διοικούταν από τον προτεστάντη φεουδάρχη Eberhard. Όμως, ο πάστορας του Büsingen κατηγόρησε τον Eberhard πως ήταν κρυφά καθολικός και έτσι η ίδια του η οικογένεια τον συνέλαβε και τον παρέδωσε στις ελβετικές αρχές. Χρειάστηκε να περάσουν κοντά δέκα χρόνια μέχρι να απελευθερωθεί ο φεουδάρχης και να επιστρέψει στην πόλη με τη βοήθεια Αυστριακών αξιωματικών, σαφώς σωματικά και πνευματικά εξασθενημένος. Τα γεγονότα –όλο αυτό, δηλαδή, που μοιάζει μάλλον με διπλωματικό επεισόδιο– σχεδόν οδήγησαν τις δύο γειτονικές χώρες σε πόλεμο.
Λίγες δεκαετίες αργότερα, η αυτοκρατορία πούλησε μέρος των περιοχών της στην Ελβετία, αλλά διατήρησε μόνο το Büsingen υπό την κυριαρχία της ως εκδίκηση για την κακομεταχείριση του Eberhard. Μερικούς αιώνες μετά, όταν γερμανικά φύλα κατέλαβαν κάποιες από τις περιοχές της Αυστρο-ουγγρικής αυτοκρατορίας, το Büsingen πέρασε υπό Γερμανική κυριαρχία. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων δεν ένιωθαν Γερμανοί και έτσι το 1918 οργάνωσαν δημοψήφισμα, ώστε να μπορέσουν να ενωθούν με την Ελβετία. Παρά το απίστευτο αποτέλεσμα του 96% υπέρ της ένωσης με τη γειτονική χώρα, η Ελβετία δεν μπορούσε να προσφέρει στη Γερμανία κάποια άλλη περιοχή ως αντάλλαγμα και έτσι παρέμεινε ίδια η κατάσταση για κάποιες δεκαετίες ακόμα με τη δυσχέρεια των κατοίκων να παραμένει φανερή, με τρανό παράδειγμα την άρνηση χρήσης του γερμανικού μάρκου ως νόμισμα.
Τελικά, το 1967, το Büsingen κατάφερε να συνάψει μία συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και το κράτος της Ελβετίας, μετατρέποντάς το στη μοναδική πόλη της Γερμανίας που δεν ανήκε στην Κοινότητα. Αυτό, βέβαια, σήμαινε και την εξαίρεση από τους οικονομικούς κανονισμούς που επιβάλλονται στα κράτη-μέλη της και συνεπώς το Büsingen κατέστη ένας φορολογικός παράδεισος. Στην κωμόπολη οι φορολογικές ελαφρύνσεις για τους κατοίκους είναι απεριόριστες. Οι ακίνητες περιουσίες, τα εκτελωνισμένα αγαθά ακόμα και οι συντάξεις δεν φορολογούνται, με αποτέλεσμα να είναι το ιδανικό μέρος να αποσυρθούν οι ηλικιωμένοι. Ταυτόχρονα έχει και αρκετά ισχυρή οικονομία από μόνη της, μιας και συγκεντρώνει πολλούς τουρίστες από τις γύρω περιοχές ειδικά το καλοκαίρι, λόγω του πολύ καλού κλίματός της και της εύκολης πρόσβασης από τον Ρήνο.
Το Büsingen, που μπορεί στον ίδιο δρόμο το ένα πεζοδρόμιο να βρίσκεται στη Γερμανία και το απέναντι στην Ελβετία αποτελεί ένα διχασμένο χωριό, με τον δήμαρχο να αναφέρει πως «οι πολίτες αισθάνονται Ελβετοί στην καρδιά». Παρόλα αυτά είναι ένας πολύ ιδιαίτερος προορισμός, οπότε ακόμα κι αν δεν είστε Ελβετοί πολίτες, θα πρότεινα όταν έρθει η ώρα να συνταξιοδοτηθείτε να το σκεφτείτε να μετακομίσετε εκεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Büsingen, My Switzerland, διαθέσιμο εδώ
- Büsingen am Hochrhein, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Büsingen am Hochrhein: The Town Torn Between Two Countries, Αmusing Planet, διαθέσιμο εδώ
- Büsingen, Οfficial Website, διαθέσιμο εδώ
