Του Απόστολου Στάμενα,
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, ο μακροπρόθεσμος ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στα επίπεδα του 1,4%, ποσοστό ουσιωδώς χαμηλό, που δεν επαρκεί για την κάλυψη του χάσματος της ελληνικής οικονομίας με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Η αλλαγή του μείγματος ανάπτυξης και η παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, αποτελούν το κλειδί για την αλλαγή της υπάρχουσας κατάστασης και της δημιουργίας μιας ισχυρής, ανθεκτικής και εύρωστης οικονομίας. Πώς, λοιπόν, μπορεί να συμβεί το παραπάνω και ποιοι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας θα μπορούσαν να πρωταγωνιστήσουν σε αυτήν την προσπάθεια;
Παραγωγική ανασυγκρότηση, ονομάζεται η διαδικασία αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, με την προώθηση νέων κλάδων που θα συντελέσουν στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Δηλαδή, αποτελεί ένα σχέδιο που προωθεί διαρθρωτικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο η οικονομία παράγει πλούτο. Η κατάρτιση, επομένως, ενός τέτοιου σχεδίου είναι απαραίτητη, δεδομένων των αδύναμων προοπτικών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, με το υπάρχον μοντέλο.
Το εν λόγω σχέδιο χρειάζεται να αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας και να προωθήσει συγκεκριμένους κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας, που θα συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη και ουσιώδη ανάπτυξη. Οι κλάδοι που θα μπορούσαν να πρωταγωνιστήσουν στην Ελλάδα του αύριο είναι οι εξής:
- Τουρισμός: Η εν λόγω βιομηχανία είναι ήδη σημαντικά ανεπτυγμένη, συμβάλλοντας καθοριστικά στο ισοζύγιο υπηρεσιών της χώρας και δημιουργώντας εισόδημα για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Ωστόσο, η κατάσταση μπορεί να βελτιστοποιηθεί περαιτέρω. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται η ανάληψη πρωτοβουλιών για τη διασύνδεση πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα με την τουριστική βιομηχανία, με στόχο τη διοχέτευση μεγαλύτερου μέρος της αξίας που παράγεται από τον τουρισμό εγχώρια (μέσω της κατανάλωσης από τους τουρίστες περισσότερων αγαθών εγχώριας παραγωγής). Ακόμα, χρειάζεται να μειωθεί η εποχικότητα του κλάδου, μέσω της προώθησης εναλλακτικών μορφών τουρισμού (θρησκευτικός, αθλητικός κλπ.), ώστε να υποστηρίζει μόνιμες, και όχι εποχικές, θέσεις εργασίας.
- Ενέργεια: Δεδομένης της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας που προωθείται παγκοσμίως, ελέω αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, η Ελλάδα μπορεί κάλλιστα να καταστεί περιφερειακός παραγωγός καθαρής ενέργειας και να δημιουργήσει έναν νέο κλάδο που θα παράγει προστιθέμενη αξία για την οικονομία. Αξιοποιώντας την επάρκεια σε άνεμο και ήλιο, χρειάζεται να κατευθυνθούν σημαντικοί πόροι στη δημιουργία ενός συστήματος υποδομών παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς ενέργειας από ΑΠΕ. Στόχος είναι η Ελλάδα να καταστεί εξαγωγέας ενέργειας προς άλλες χώρες.
- Logistics: Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της χώρας αποτελεί η γεωγραφική της θέση, στρατηγικά τοποθετημένη μεταξύ τριών ηπείρων και πλησίον σημαντικών κόμβων του παγκόσμιου εμπορίου (Διώρυγα Σουέζ, Μεσόγειος Θάλασσα). Συνεπώς, επενδύοντας σε υποδομές συνδυασμένων μεταφορών (λιμάνια, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι, σιδηρόδρομοι) αλλά και μεταποίησης και αποθήκευσης προϊόντων, η χώρα μπορεί να καταστεί κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου, το οποίο θα αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ ροών αγαθών από την Ασία προς την Ευρώπη. Έτσι, δημιουργούνται πολλαπλές θέσεις εργασίας και αυξάνεται η οικονομική δραστηριότητα εγχώρια.
- Βιοτεχνία & Βιομηχανία: Έχει αποδειχθεί ότι χώρες με υψηλό κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π. και βιοτικό επίπεδο παρουσιάζουν ανεπτυγμένη βιοτεχνική και βιομηχανική δραστηριότητα. Συνεπώς, η χώρα κρίνεται αναγκαίο να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Εδώ, η πολιτεία καλείται να αντιμετωπίσει ζητήματα που αποτελούν τροχοπέδη για τον τομέα, με κύρια εξ αυτών το πολύ υψηλό ενεργειακό κόστος (η λύση περιγράφεται εν μέρει στη δεύτερη κουκκίδα), το δύσκαμπτο ρυθμιστικό περιβάλλον και η έλλειψη πηγών χρηματοδότησης. Υποκλάδοι, όπως η φαρμακοβιομηχανία παρουσιάζουν σημαντικές προοπτικές, και η λύση των παραπάνω προβλημάτων θα ξεκλειδώσει μεγάλη αναπτυξιακή δυναμική. Μελέτη του ΣΕΒ αναφέρει ότι η επίτευξη αύξησης της στάθμισης του κλάδου στο Α.Ε.Π., στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, θα μεγεθύνει την οικονομία κατά 15%.
- Νέες τεχνολογίες & πληροφορική: Δεδομένου ότι η χώρα διαθέτει και παράγει, μέσω των ελληνικών πανεπιστημίων, σημαντικό απόθεμα ανταγωνιστικού επιστημονικού προσωπικού στον χώρο του STEM, μπορεί να δημιουργηθεί ένα εξωστρεφές και καινοτόμο οικοσύστημα startups και εταιρειών του ευρύτερου κλάδου, στα πρότυπα του Ισραήλ ή της Ιρλανδίας. Το παραπάνω μπορεί να επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, με τη μείωση της εταιρικής φορολογίας, την περαιτέρω διασύνδεση ακαδημαϊκής και επιχειρηματικής κοινότητας και την παροχή κινήτρων για χρηματοδότηση νέων εγχειρημάτων. Στόχος είναι η χώρα να εξάγει γνώση υποστηρίζοντας ποιοτικές θέσεις εργασίας. Η πρόσφατη επένδυση της Pfizer στη δημιουργία hub καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη, κινείται προς την εν λόγω κατεύθυνση.
- Εμπορική Ναυτιλία: Η χώρα επιβάλλεται να εκμεταλλευτεί την παγκόσμια επιτυχία των ελληνικών εταιρειών της εμπορικής ναυτιλίας, επιτυγχάνοντας στη μετατόπιση μέρος της προστιθέμενης αξίας που δημιουργείται, εγχώρια. Στόχος εδώ είναι η εγκαθίδρυση της Αθήνας ως διεθνές ναυτιλιακό κέντρο. Αξίζει να σημειωθεί, ότι αναλυτική επεξήγηση του τρόπου που μπορεί να συμβεί το παραπάνω, παρέχεται σε προηγούμενο άρθρο στην οικονομική αρθρογραφία του OffLine Post.
Συμπερασματικά, οι παραπάνω κλάδοι μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στο άμεσο μέλλον, θέτοντας τις βάσεις για διατηρήσιμη ανάπτυξη και δημιουργώντας μια οικονομία που χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και ανθεκτικότητα, μια οικονομία που δεν θα καταβαραθρώνεται σε περιόδους παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, όπως έγινε το 2008. Βέβαια, όπως κάθε φιλόδοξο σχέδιο, έτσι και η παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, απαιτεί ουσιώδη ανάληψη πρωτοβουλιών από την πολιτεία και συντονισμό όλων των αρμόδιων φορέων.
