Tης Μαρίας Δούνια,
Οδηγώντας μερικές ώρες νοτιοδυτικά του Αμμάν, της πρωτεύουσας της Ιορδανίας, και προσπερνώντας την κοιλάδα Arabah, ο ταξιδιώτης συναντάει μέσα στα ορεινά περάσματα την αρχαία πόλη της Πέτρας. Η Πέτρα βρίσκεται περίπου στο μέσον της διαδρομής μεταξύ της Δαμασκού, της Συρίας, της Ιερουσαλήμ, του Αμμάν και της Ερυθράς Θάλασσας, καθιστώντας τη γεωγραφική της θέση ιδανική για την ανάπτυξη εμπορικού κέντρου στην περιοχή ήδη από τα πρώτα χρόνια ίδρυσής της. Παρουσιάζει εξίσου έντονο αρχαιολογικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, λόγω της όμορφης λαξευμένης αρχιτεκτονικής σε βράχο και του καινοτόμου συστήματος διαχείρισης των υδάτων, που κατέστησε την περιοχή κατοικήσιμη, παρόλο που περιβάλλεται από έρημο και βουνά.
Οι Ναβαταίοι, μια αραβική φυλή Βεδουίνων ιθαγενών της περιοχής στη σημερινή νοτιοδυτική Ιορδανία, ήταν αυτοί που ίδρυσαν και πρωτοκατοίκησαν την πόλη της Πέτρας. Η λατρεία των βράχων και των πνευμάτων που κατοικούσαν σε αυτούς ήταν ένα αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού των Ναβαταίων. Σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό του 4ου αιώνα π.Χ., Ιερώνυμο τον Καρδιανό, οι Έλληνες έμποροι που επισκέπτονταν την περιοχή ήταν αυτοί που έδωσαν το όνομα Πέτρα, επειδή οι κάτοικοι γιόρταζαν την άνοιξη ως μια θεότητα στην οποία προσέφεραν διάφορα αγαθά, ως θυσία, πάνω σε μια μεγάλη πέτρα.
Σύντομα, η εμπορική δραστηριότητα συγκέντρωσε σημαντικό πλούτο στην πρωτεύουσα των Ναβαταίων, με τη φήμη της να ταξιδεύει σε όλον το τότε γνωστό κόσμο. Στην ακμή της, πριν από 2.000 χρόνια, η Πέτρα φιλοξενούσε έως και 30.000 ανθρώπους, γεμάτη ναούς, θέατρα, κήπους, τάφους, βίλες, ρωμαϊκά λουτρά και καραβάνια με καμήλες, αποτελώντας ένα αρχαίο σταυροδρόμι μεταξύ ανατολής και δύσης. Η ισχύς που είχε αποκτήσει ο λαός της Πέτρας κορυφώθηκε κατά την ελληνιστική περίοδο, όμως το 106 μ.Χ. οι Ρωμαίοι εισέβαλαν στην Πέτρα και τελικά ανάγκασαν τους Ναβαταίους να παραδοθούν. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία προσάρτησε τη νεοαποκτηθείσα περιοχή και άλλαξε το όνομά της σε Arabia Petraea. Συνέχισαν να κυριαρχούν στην πόλη για περισσότερα από 250 χρόνια μέχρι τα μέσα του τέταρτου αιώνα μ.Χ., όταν ένας σεισμός κατέστρεψε πολλά από τα κτίριά της. Διάδοχοι του ελέγχου της περιοχής υπήρξαν οι Βυζαντινοί, οι οποίοι κυβέρνησαν την Πέτρα για περίπου 300 χρόνια μέχρι τον 7ο αιώνα, όταν ως επί το πλείστον η πόλη είχε εγκαταλειφθεί.
Η ποικιλία των αρχαιολογικών και αρχιτεκτονικών ευρημάτων αποκαλύπτει την αλληλεπίδραση των πολιτισμών που πέρασαν από την Πέτρα. Χαρακτηριστικά είναι τα μνημεία από την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο. Ωστόσο, αυτό που κάνει την πόλη της Πέτρας μοναδική είναι η αρχιτεκτονική της, μισοχτισμένη και μισολαξευμένη σε πέτρα. Οι Ναβαταίοι χρησιμοποίησαν μια πρώιμη μορφή της τεχνικής που είναι γνωστή ως αρχιτεκτονική λαξευμένη σε βράχο, σκαλίζοντας κυριολεκτικά αρκετά από τα κτίρια της πόλης πάνω σε πέτρα. Λαξευμένη απευθείας σε έντονη κόκκινη, λευκή και ροζ αμμόπετρα, η Πέτρα έχει επίσης αναφερθεί και ως η «Πόλη των Τριαντάφυλλων».
Χαμένη για αιώνες στα βάθη της ερήμου, η Πέτρα ανακαλύφθηκε το 1812 από τον Ελβετό εξερευνητή Johann Ludwig Burckhardt, ο οποίος, μεταμφιεσμένος ως Βεδουίνος, βρέθηκε στα ερείπια της πόλης. Με το δυτικό κόσμο να γνωρίζει πλέον την ύπαρξή της, σύντομα το τεράστιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον της περιοχής προσέλκυσε ειδικούς. Το 1929, οι Βρετανοί αρχαιολόγοι Agnes Conway και George Horsfield, καθώς και οι μελετητές Tawfiq Canaan και Ditlef Nielsen, ξεκίνησαν ένα επίσημο έργο για την ανασκαφή και την έρευνα στην Πέτρα. Τα μνημεία που ήταν θαμμένα κάτω από τους αμμόλοφους οδήγησαν το 1985 την Πέτρα να ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η περιοχή ονομάστηκε ως ένα από τα «Επτά Νέα Θαύματα του Κόσμου», οδηγώντας σε ραγδαία άνοδο του τουρισμού. Σήμερα, ντόπιοι Βεδουίνοι εξακολουθούν να κατοικούν στη μαγευτική πόλη και ζουν μόνοι τους, ξεναγώντας τουρίστες και πουλώντας αναμνηστικά. Έντονες προσπάθειες γίνονται για την προστασία των ερειπίων της Πέτρας από τον έντονο τουρισμό, καθώς και από τις ζημιές από πλημμύρες, βροχές και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Petra, History Channel, διαθέσιμο εδώ
- A brief history of Petra, Jordan, The Culture Trip, διαθέσιμο εδώ
- Πέτρα-Ιορδανία: H πόλη που σμίλεψαν οι Ναβαταίοι στους βράχους, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
- Ο διάσημος τουριστικός προορισμός της Ιορδανίας ήταν φημισμένο σταυροδρόμι της αρχαιότητας και βαφτίστηκε “Πέτρα” από τους Έλληνες εμπόρους. Ξεχώριζε για τα λαξευμένα κτίρια μέσα στα κόκκινα βράχια και το βυζαντινό Μοναστήρι, Η Μηχανή του Χρόνου, διαθέσιμο εδώ
