Της Ευαγγελίας Ανδρεδάκη,
Εσωτερικευμένος θυμός και αγανάκτηση, αισθήματα απελπισίας και ακατανίκητη οργή για όσα λαμβάνουν χώρα στην πολιτική και οικονομική σκηνή της χώρας όπου οι μικρομεσαίοι πολίτες και ο απλός λαός αδυνατούν να παρακολουθήσουν αλλά και να επηρεάσουν, οδηγούν τη νέα γενιά σε πρωτοφανείς εξάρσεις βίας. Απογοητευμένοι από το πολιτικό καθεστώς και τη διαιωνίζουσα πολιτικοοικονομική κατάσταση της εκμετάλλευσης και της διαφθοράς, νέοι και νέες αποφασίζουν συχνά να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους – καταλήγοντας όμως συχνά σε εξτρεμιστικές και ακραίες εκδηλώσεις μίσους προς όποιον θεωρούν έστω και σύμβολο της κοινωνικής αδικίας.
Υπό αυτό το καθεστώς, δεν είναι λίγες οι φορές που τα ελληνικά πανεπιστήμια από χώροι μεταλαμπάδευσης γνώσεων, παιδείας και διαφωτισμού της νέας γενιάς πολιτών και επαγγελματιών μετατρέπονται σε αυταρχικά στρατόπεδα με αντίπαλες παρατάξεις που στρατολογούν φοιτητές. Δεν πρόκειται για έναν ψυχρό πόλεμο αλλά για μία καυτή μάχη έτοιμη να ξεσπάσει με την παραμικρή αφορμή, με την οποιαδήποτε δήλωση και κίνηση του αντιπάλου. Ποιος είναι όμως στην τελική αυτός ο αντίπαλος, ποιος έφερε την κατάσταση σε αυτό το σημείο, σε ποιόν πρέπει να καταλογιστούν οι ευθύνες; Οι ερωτήσεις αυτές, περίπλοκες και ανακριβείς, κορυφώνουν την ένταση, γιατί όταν ο δράστης δεν είναι φανερός, οι ευθύνες διασκορπίζονται και τα θύματα ζητούν πιο απεγνωσμένα από ποτέ δικαίωση.
Η πολιτικοποίηση των φοιτητών και η ενεργός συμμετοχή στην πολιτική ζωή της χώρας καθώς και η γαλούχηση ενημερωμένων και ενεργών πολιτών αποτελούν εχέγγυα για την στήριξη του δημοκρατικού οικοδομήματος και την προστασία των συνταγματικών ελευθεριών. Παρόλα αυτά, η άκρατη κομματοποίηση και ο φανατισμός οδηγούν στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα, δηλητηριάζοντας το δημοκρατικό πνεύμα και αξίες όπως η ελευθερία λόγου και έκφρασης, ο διάλογος και η εποικοδομητική αντιπαράθεση που προάγει την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών και ανοίγει το δρόμο για την πρόοδο και την εξέλιξη κάθε κοινωνίας συλλογικά και κάθε ατόμου μεμονωμένα.
Από τη μία, υποστηρίζεται πως οι δύσκολοι καιροί απαιτούν δραστικές ενέργειες, από την άλλη όμως το να παίρνει κανείς τον νόμο στα χέρια του όσο ηρωικό κι αν ακούγεται σε μια δημοκρατική κοινωνία όπου οι θεσμοί και οι νόμοι χαροπαλεύουν καθημερινά με τη διαφθορά και την πελατειοκρατία, η βία αποτελεί ακόμη μια ανοιχτή πληγή. Η μετατροπή των πανεπιστημιακών χωρών σε πεδίο μάχης και η κατάληψή τους για να θεωρηθούν ανεκτές και δικαιολογημένες ενέργειες χρειάζεται να εξυπηρετούν έναν υπέρτατο συλλογικό σκοπό, μια κίνηση των νέων της χώρας να δηλώσουν δυναμικά την παρουσία τους και να ζητήσουν τον λόγο από τους υψηλά ιστάμενους. Τέτοιες ομαδικές κινητοποιήσεις με γνώμονα την υπεράσπιση και την προώθηση των κοινωνικών συμφερόντων ενάντια στον χείμαρρο του καπιταλισμού που παρασέρνει στον διάβα του το κοινωνικό κράτος και εξανδραποδίζει τους πολίτες είναι θεμιτές και συχνά αναγκαίες. Η ειρηνική διαμαρτυρία που βασίζεται στο διάλογο και τη συζήτηση είναι η μόνη που μπορεί να βοηθήσει στην πραγματική αλλαγή και όχι στη διαιώνιση του κύκλου βίας και συγκρούσεων που συνεχώς ανακυκλώνεται.
Όταν όμως οι καταληψίες στερούνται διαλογικής διάθεσης και παρακινούνται από αισθήματα μίσους και εκδίκησης, η έκβαση είναι αυτοκαταστροφική. Η βία είναι αλήθεια πως φέρνει βία και ξυπνάει στον άνθρωπο την πιο άσχημη και ζωώδη έκφανση της ύπαρξής του. Έτσι, το δίκιο χάνεται και η αναρχία επικρατεί ντροπιάζοντας τη δημοκρατία. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της πρόσφατης Ιστορίας είναι η δημόσια διαπόμπευση του Πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μία διαπόμπευση, προσβολή όχι μόνο των ατομικών ελευθεριών και της προσωπικότητας αλλά και της ίδιας της Παιδείας. Η οργή όταν πρόκειται για κοινωνικό αγώνα οφείλει να περισσεύει και να υποτάσσεται μπροστά στο συλλογικό καλό, καθώς για να ευδοκιμήσει και να συνυπάρξει αρμονικά το κοινωνικό σύνολο αισθήματα που διασπούν την κοινωνική συνοχή και διαρρηγνύουν τον κοινωνικό ιστό δεν έχουν θέση στην ψυχή των αγωνιστών.
Παράλληλα, για όσους υποστηρίζουν πως οι εκρήξεις βίας και τα επεισόδια που λαμβάνουν χώρα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα αφορούν τα εσωτερικά των πανεπιστημίων, τα οποία, ως θεωρητικά αυτοδιοικούμενοι οργανισμοί, έχουν την υποχρέωση, και πάντως την αρμοδιότητα, να επιλύσουν μόνα τους δεν πρέπει να ξεχνάνε πως είναι άμεσα συνυφασμένα με την κοινωνία διαμορφώνοντας όχι μόνο τους νέους επαγγελματίες της αγοράς αλλά και τους υφιστάμενους πολίτες που καλούνται να διαμορφώσουν με την ψήφο και τις επιλογές τους το μέλλον της χώρας. Ταυτόχρονα η πρόσφατη κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και η εκκένωση χώρων που βρίσκονταν υπό κατάληψη για χρόνια σε διάφορα ιδρύματα αναζωπύρωσε τις εντάσεις και φανάτισε ακόμη περισσότερο τους ήδη ένθερμους φοιτητές. Δίκιο ή άδικο, η βία καταλύει κάθε δικαιολογία και θεμιτή εξήγηση, οδηγώντας την κοινωνία σε πρωτόγονη κατάσταση, εκμηδενίζοντας τους αιώνες προόδου και εξέλιξης.
Εν κατακλείδι, η βία στα πανεπιστήμια και η κάθε μορφής εκδήλωση μίσους και οργής οφείλει να καταδικάζεται ως δηλητήριο προς τη δημοκρατία. Η φοιτητική όμως δράση, από την άλλη, και η ενεργός συμμετοχή των νέων στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας τους πρέπει να προωθείται και να υποστηρίζεται καθώς μόνο μέσα από τη θεμιτή δράση θα επέλθει η αντίδραση που θα φέρει την αλλαγή που τόσο χρειάζεται η ελληνική κοινωνία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η βία στα πανεπιστήμια και η κοινωνική λογοδοσία, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η βία στα πανεπιστήμια καλά κρατεί, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
