Η 30η Δεκεμβρίου στην Ιστορία

Του Σπύρου Μίτσουλη,

1916: Τη νύχτα μεταξύ 29 και 30 Δεκεμβρίου δολοφονείται από μέλη της ρωσικής αριστοκρατίας ο Γκριγκόρι Γιεφίμοβιτς Ρασπούτιν (1869-1916), Ρώσος μοναχός με στενές σχέσεις με τη ρωσική αυτοκρατορική οικογένεια. Ο Ρασπούτιν ήταν χωρικός από τη Σιβηρία, ο οποίος σε νεαρή ηλικία μπήκε σε μοναστήρι, χωρίς, ωστόσο, να χειροτονηθεί ποτέ μοναχός. Αργότερα παντρεύτηκε και έκανε οικογένεια, την οποία, στη συνέχεια εγκατέλειψε, αφού στράφηκε στον Μυστικισμό. Τα επόμενα χρόνια ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της χώρας ως περιπλανώμενος μοναχός και απέκτησε μεγάλη φήμη ως άνθρωπος του Θεού και χαρισματικός θεραπευτής. Στις αρχές του 20ου αιώνα εγκαταστάθηκε στην Αγία Πετρούπολη, όπου το 1905 ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την αυτοκρατορική οικογένεια. Τον επόμενο χρόνο, ο Ρασπούτιν προσέφερε τις υπηρεσίες του στην αυτοκρατορική οικογένεια, «θεραπεύοντας» τον γιό τους και διάδοχο, Αλεξέι, ο οποίος έπασχε από αιμορροφιλία. Από τότε κέρδισε την εμπιστοσύνη της Αυτοκράτειρας Αλεξάνδρας, η οποία τον συμβουλευόταν  για κάθε θέμα που την απασχολούσε. Στα επόμενα χρόνια η επιρροή του Ρασπούτιν στην αυτοκρατορική οικογένεια μεγάλωσε απότομα με αποκορύφωμα την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκείνη την εποχή ο Τσάρος Νικόλαος Β’ βρισκόταν στο μέτωπο με τα στρατεύματά του και όλα τα εσωτερικής φύσεως θέματα τα διαχειριζόταν η Τσαρίνα, πάντα συμβουλευόμενη τον Ρασπούτιν. Αυτή η κατάσταση είχε εξοργίσει τόσο τα άλλα μέλη της οικογένειας όσο και μέλη της αριστοκρατίας τα οποία τον έβλεπαν ως απειλή για αυτούς αλλά και για τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Το βράδυ της 29ης Δεκεμβρίου μια ομάδα ευγενών, υπό την ηγεσία του Φέλιξ Γιουσούποφ, προσπάθησε να τον δολοφονήσει. Αφού τον προσκάλεσε στο σπίτι του ο Γιουσούποφ, προσπάθησε να τον δηλητηριάσει χωρίς αποτέλεσμα. Στη συνέχεια τον πυροβόλησε στην καρδιά και στο κεφάλι και τον έριξε μαζί με τους συνεργούς του στο ποτάμι. Το πτώμα του ανακαλύφθηκε λίγες ημέρες αργότερα.

1936: Ήταν το βράδυ της 30ης Δεκεμβρίου 1936 όταν χιλιάδες εργάτες από το εργοστάσιο της General Motors στο Flint του Michigan σταμάτησαν την εργασία τους και πραγματοποίησαν καθιστική απεργία, η οποία διήρκησε 44 ημέρες. Σκοπός της απεργίας των εργατών ήταν, μεταξύ άλλων, να κερδίσουν την αναγνώριση της συνδικαλιστικής τους οργάνωσης United Auto Workers (UAW), να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας με μεγαλύτερη ασφάλεια, καθώς και καλύτερες αμοιβές. Η απεργία είχε προετοιμαστεί από καιρό και ήταν επηρεασμένη από αντίστοιχες απεργίες σε εργοστάσια της Ευρώπης. Παρόμοιες απεργίες είχαν εκδηλωθεί νωρίτερα και σε άλλα εργοστάσια της εταιρίας, αλλά η διακοπή της λειτουργίας του συγκεκριμένου εργοστασίου επέφερε το μεγαλύτερο πλήγμα στην εταιρία. Η General Motors αρχικά επιχείρησε με δικαστικά μέσα να διαλύσει την απεργία, ενώ, όταν δεν πέτυχε αυτό, προχώρησε στο κλείσιμο της θέρμανσης, ώστε να αναγκαστούν οι απεργοί να αποχωρήσουν. Αντίθετα, οι εργαζόμενοι συνέχισαν ακόμα πιο δυναμικά την απεργία του, φτάνοντας στο σημείο να εμπλακούν με την αστυνομία, όταν αυτή επιχείρησε να δώσει τέλος στην καθιστική απεργία. Κατά τη διάρκεια της απεργίας, ο κυβερνήτης του Michigan, Frank Murphy, αρνήθηκε να στείλει την Εθνοφρουρά κατά των απεργών και περιορίστηκε στο να διαφυλάξει την ειρήνη και να διευκολύνει τις συνομιλίες. Την ίδια στιγμή, ο Πρόεδρος Franklin D. Roosevelt συνέστησε στη διοίκηση της εταιρείας να έρθει σε συμφωνία με τους εργάτες, ώστε να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο. Στο τέλος, η General Motors αναγνώρισε την UAW ως το επίσημο συνδικάτο των εργαζομένων, καθώς επίσης συμφώνησε να αυξήσει τους μισθούς τους και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσιά της.

1947: Ο βασιλιάς της Ρουμανίας Μιχαήλ Α’ (1921-2017) εξωθείται σε παραίτηση από τον Κομμουνιστή Πρωθυπουργό Petru Groza, ο οποίος σχεδίαζε να μετατρέψει τη Ρουμανία σε Σοσιαλιστική Δημοκρατία, και λίγες ημέρες αργότερα αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα μαζί με την οικογένειά του. Ο Μιχαήλ ανέβηκε στον θρόνο της Ρουμανίας το 1927, διαδεχόμενος τον παππού του βασιλιά Φερδινάνδο Α’. Λίγα χρόνια νωρίτερα ο πατέρας του, Κάρολος Β’, είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί από τον θρόνο. Ωστόσο, το 1930, ο Κάρολος επέστρεψε στη χώρα και στέφθηκε βασιλιάς, βασιλεύοντας μέχρι το 1940, οπότε και αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τον δικτάτορα Ίον Αντονέσκου, ο οποίος είχε συμμαχήσει με τη Ναζιστική Γερμανία. Μετά την παραίτηση του πατέρα του, ο Μιχαήλ ανέβηκε για δεύτερη φορά στον θρόνο σε ηλικία 19 ετών. Το καλοκαίρι του 1944 συμμετείχε στο πραξικόπημα που οδήγησε στη σύλληψη του Ρουμάνου δικτάτορα Αντονέσκου και στην πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας. Στη συνέχεια, ο Μιχαήλ κήρυξε πόλεμο κατά του Άξονα και έφερε τη χώρα του στο συμμαχικό στρατόπεδο. Σύντομα, όμως, η Ρουμανία βρέθηκε κάτω από το στρατιωτικό έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης και του ασκήθηκαν πιέσεις, ώστε να διορίσει φιλό-σοβιετική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Petru Groza. Τα επόμενα χρόνια αντιστάθηκε σθεναρά κατά της σοβιετοποίησης της χώρας του, έως ότου το καθεστώς τον ανάγκασε να παραιτηθεί. Μετά την παραίτησή του, ο Μιχαήλ εγκαταστάθηκε στην Ελβετία, επιστρέφοντας για πρώτη φορά στη Ρουμανία το 1990, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, ενώ η ρουμανική υπηκοότητα που του είχε αφαιρεθεί, του επιστράφηκε μόλις το 1997. Στις 5 Δεκεμβρίου 2017 πέθανε σε ηλικία 96 ετών. Καθ’ όλη τη ζωή του παρέμεινε αγαπητός στο λαό του, καθώς αγωνίστηκε για τη Δημοκρατία ενάντια στον Ολοκληρωτισμό.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Grigori Rasputin, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
• Rasputin is murdered, History.com, διαθέσιμο εδώ
• The Murder of Rasputin, 100 years later, Smithsonian Magazine, διαθέσιμο εδώ
• Sit-down strike begins in Flint, History.com, διαθέσιμο εδώ
• Η απεργία του 1936 που γονάτισε την πιο ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία της Αμερικής, Nobile.gr, διαθέσιμο εδώ
• Michael I King of Romania, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
• Romania’s King Michael: A democrat in the face of totalitarian regimes, BBC.com, διαθέσιμο εδώ