Της Ελένης Κωστούλα,
Στη σημερινή εποχή, η πληροφόρηση που υπάρχει σχετικά με το ζήτημα των επιπτώσεων του καπνίσματος, είναι μεγάλη. Έτσι, για τους περισσότερους, είναι γνωστό ότι αποτελεί μια επιβλαβή συνήθεια. Όμως, βάσει έρευνας του 2018 για το κάπνισμα, η οποία διεξήχθη από την Kantar Public, οι περισσότεροι καπνιστές βρίσκονται σε σύγχυση σε ό,τι αφορά τις εναλλακτικές επιλογές σε σχέση με τη χρήση του τσιγάρου. Γι’ αυτό, τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα διαδεδομένο στις νέες ηλικίες είναι το άτμισμα, η χρήση δηλαδή ηλεκτρονικού τσιγάρου. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα (e-cigarettes) είναι συσκευές που λειτουργούν με μπαταρίες για την εμφύσηση νικοτίνης ή άλλων ψυχοδραστικών ηλεκτρονικών υγρών αερολυμάτων. Παρά τους αρχικούς ισχυρισμούς ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα λειτουργούν ως συσκευές διακοπής της νικοτίνης, το επιθετικό μάρκετινγκ των ηλεκτρονικών τσιγάρων έχει οδηγήσει σε μια έκρηξη χρήσης από έφηβους και νεαρούς ενήλικες τα τελευταία χρόνια.
Λόγω του σχετικά περιορισμένου αριθμού μελετών, τα ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών ή τα ευεργετικά αποτελέσματα των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην υγεία δεν είναι ευρέως γνωστά. Ωστόσο, οι υποστηρικτές των ηλεκτρονικών τσιγάρων δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις θετικές πτυχές της χρήσης τους, ιδιαίτερα στα δημόσια μέσα ενημέρωσης. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα τοποθετούνται συχνά ως εργαλείο διακοπής του καπνίσματος ή ως καθαρή, εύχρηστη και λιγότερο επιβλαβής συσκευή. Επιπλέον, σπάνια αναφέρονται παρενέργειες και πιθανές βλάβες που σχετίζονται με τη χρήση τους. Η αύξηση της δημοτικότητας των ηλεκτρονικών τσιγάρων μεταξύ των ενήλικων χρηστών καπνού μπορεί να οφείλεται στην αντίληψη ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ένα αποτελεσματικό βοήθημα για τη διακοπή του καπνίσματος ή ένα εργαλείο μείωσης της βλάβης, μιας και πράγματι υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι, συνολικά, το άτμισμα είναι λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Ωστόσο, το άτμισμα δεν είναι ασφαλές, αφού ο ατμός του ηλεκτρονικού τσιγάρου περιέχει εκατοντάδες δυνητικά τοξικές και καρκινογόνες χημικές ουσίες. Αν και ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών δείχνει ότι οι καπνιστές που στρέφονται τελείως στα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορεί να παρουσιάσουν βελτιώσεις στην υγεία του καρδιοπνευμονικού και άλλων οργάνων, οι σχετικοί βιοδείκτες τους δεν επέστρεψαν στα επίπεδα των μη καπνιστών. Επιπλέον, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πλήρους αλλαγής σε άτμισμα παραμένουν ασαφείς για τη νοσηρότητα, τη θνησιμότητα και τα πιθανά οφέλη για την υγεία.
Σύμφωνα με έρευνα της ιατρικής σχολής του Semmelweis της Ουγγαρίας με τίτλο “Vaping-Related Adverse Events and Perceived Health Improvements: A Cross-Sectional Survey among Daily E-Cigarette Users”, προέκυψε ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες σε 10% ή και περισσότερο των χρηστών περιλάμβαναν πονόλαιμο, ξηρό στόμα και λαιμό, βήχα, αίσθημα καύσου και γρατσουνίσματος στο στόμα, τα χείλη και τον λαιμό και πονοκέφαλο. Οι πρώην χρήστες ανέφεραν, επίσης συχνά, πρόσθετες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως αίσθημα αυξημένων παλμών, αναπνευστικές δυσκολίες, ζάλη, εξασθενημένη γεύση και υπνηλία. Μάλιστα, οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν διέφεραν σημαντικά στις αναλογίες μεταξύ εκείνων που καπνίζουν αποκλειστικά ηλεκτρονικό τσιγάρο και εκείνων που κάνουν χρήση και κανονικού.
Βάσει, επίσης, άλλης έρευνας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σε εφήβους, φαίνεται ότι η συγκεκριμένη βλάβη στους πνεύμονες, η οποία ονομάζεται EVALI, οφείλεται σε μεγαλύτερο βαθμό στο άτμισμα σε σχέση με το κάπνισμα τσιγάρου νικοτίνης. Ακόμα, αν και τα e-cigarettes περιέχουν μικρότερο αριθμό τοξικών χημικών ουσιών από αυτές που περιέχονται στον καπνό του τσιγάρου (7.000), δεν είναι αβλαβή. Μπορεί να περιέχει δυνητικά επιβλαβείς ουσίες, συμπεριλαμβανομένης της νικοτίνης, των βαρέων μετάλλων όπως το μόλυβδο, πτητικές οργανικές ενώσεις και παράγοντες που προκαλούν καρκίνο. Ανεξάρτητα, όμως, από τα επίπεδα νικοτίνης στο αερόλυμα, και οι υπόλοιπες ουσίες όπως το βενζόλιο, το αιθυλενοξείδιο, το ακρυλονιτρίλιο, η ακολίνη και το ακρυλαμίδιο στο αίμα και στα ούρα των χρηστών φαίνεται να προκαλούν καρκίνο. Οι ουσίες αυτές περιορίζουν, επίσης, την ανάπτυξη του εγκεφάλου στους εφήβους, η οποία συνεχίζει μέχρι και τα 25 περίπου. Ορισμένα ακόμα από τα συστατικά των ηλεκτρονικών τσιγάρων θα μπορούσαν να είναι επιβλαβή και για τους πνεύμονες μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, ορισμένα αρώματα e-τσιγάρων μπορεί να είναι ασφαλή για κατανάλωση, όχι όμως και για να τα εισπνεύσει κανείς, καθώς το έντερο μπορεί να επεξεργαστεί περισσότερες ουσίες από τους πνεύμονες. Έτσι, ενώ φαινομενικά μία ουσία φαίνεται αβλαβής για κατανάλωση, στην ουσία, δεν μπορεί να αφομοιωθεί από τον οργανισμό. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελαττωματικές μπαταρίες ηλεκτρονικού τσιγάρου έχουν προκαλέσει κάποιες πυρκαγιές και εκρήξεις, μερικές από τις οποίες έχουν οδηγήσει σε σοβαρούς τραυματισμούς, ενώ παιδιά και ενήλικες έχουν υποστεί δηλητηρίαση ύστερα από κατάποση, αναπνοή ή απορρόφηση υγρού ηλεκτρονικού τσιγάρου μέσω του δέρματος ή των ματιών τους.
Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουν οι καταναλωτές ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν αποτελούν καλοήθη εναλλακτική λύση στα συμβατικά προϊόντα καπνού και πως η χρήση τους συνδέεται, συνήθως, με αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία. Δεν αρμόζει να μην υπάρχει επαγρύπνηση σχετικά με το ζήτημα και ειδικά οι νέοι χρειάζεται να αντιληφθούν ότι και το άτμισμα έχει ουσίες με νευροτοξική δράση, οι οποίες προκαλούν εξαρτήσεις αντίστοιχες με εκείνες του κανονικού καπνού. Μάλιστα, πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους στο γεγονός ότι ακόμη δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε τη δράση των προϊόντων άτμισης σε όλο τους το φάσμα και συνεπώς, προστίθεται ένας ακόμα λόγος στο γιατί πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Pénzes, M., Bakacs, M., Brys, Z., Vitrai, J., Tóth, G., Berezvai, Z., & Urbán, R. (2021). Vaping-Related Adverse Events and Perceived Health Improvements: A Cross-Sectional Survey among Daily E-Cigarette Users. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(16), 8301. Διαθέσιμο εδώ
- Rao, D. R., Maple, K. L., Dettori, A., Afolabi, F., Francis, J., Artunduaga, M., Lieu, T. J., Aldy, K., Cao, D. J., Hsu, S., Feng, S. Y., & Mittal, V. (2020). Clinical Features of E-cigarette, or Vaping, Product Use-Associated Lung Injury in Teenagers. Pediatrics, 146(1), e20194104. Διαθέσιμο εδώ
- About Electronic Cigarettes (E-Cigarettes), cdc.gov. Διαθέσιμο εδώ
- ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ: Επιπτώσεις στην υγεία, lifesubjects.gr. Διαθέσιμο εδώ
