Tης Αναστασίας Παναγοπούλου,
Τις ανησυχίες αλλά και τους προβληματισμούς του εξέφρασε πρόσφατα ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Maros Sefcovic, ως προς τη Βρετανία, σχετικά με τη διευθέτηση των εμπορικών συμφωνιών που έχουν συναφθεί μετά το Brexit όσον αφορά το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας.
Είναι ευρέως γνωστό πώς η Ιρλανδία ή αλλιώς γνωστή ως Δημοκρατία της Ιρλανδίας είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αντίστοιχα η Βόρεια Ιρλανδία είναι μια από τις τέσσερις χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου και μοιράζεται ένα σύνορο με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.
Για τον παραπάνω λόγο, ήδη σε πολύ πρώιμο στάδιο πριν την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από τον κύκλο αλλά και την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις. Αυτές, ουσιαστικά, στόχευαν στην ενίσχυση, καθώς και την αναγνώριση των ιδιαίτερων Συνθηκών που αναφέρονται στη νήσο της Ιρλανδίας. Κατ’ ουσίαν, δημιουργήθηκε ένα Πρωτόκολλο (γνωστό και ως Πρωτόκολλο Ιρλανδίας/ Βόρειας Ιρλανδίας) μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο λειτούργησε ως μηχανισμός βάσης για σταθερότητα αλλά και μελλοντικές εταιρικές συμφωνίες.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα αναγνωριζόταν και θα διαφυλασσόταν και η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (ή Συμφωνία του Μπέλφαστ), η οποία υπεγράφη τον Απρίλιο του 1998, αλλά ταυτόχρονα θα προστατευόταν και η συνεργασία Βορρά και Νότου, αποφεύγοντας έτσι μία «ρήξη» και ασυμφωνία σχετικά με τις ρυθμίσεις στα σύνορά τους.
Τι όριζε, όμως, το Πρωτόκολλο της Ιρλανδίας/ Βόρειας Ιρλανδίας;
Σε αυτό που στοχεύει, από την 1η Ιανουαρίου του 2021, είναι η δημιουργία και η ομαλοποίηση της οικονομίας τόσο της Ιρλανδίας όσο και της Βόρειας Ιρλανδίας, αποτρέποντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη δημιουργία «σκληρών συνόρων».
Άλλο ένα προνόμιο που απορρέει από το Πρωτόκολλο είναι η ένταξη στην ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όλες τις διασφαλίσεις που απορρέουν από αυτήν, όπως την προστασία των καταναλωτών, την προστασία της δημόσιας υγείας και της υγείας των ζώων, καθώς και την καταπολέμηση της απάτης και της παράνομης διακίνησης.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε, πως το Πρωτόκολλο αυτό αποβλέπει και σε έναν νέο «μηχανισμό συγκατάθεσης». O εν λόγω αυτός μηχανισμός αφορά κυρίως την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ε.Ε. για τα εμπορεύματα και τα τελωνεία, την ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, τον ΦΠΑ και τις κρατικές ενισχύσεις.
Ποιες οι ανησυχίες του Sefcovic και ποια η θέση του Frost σχετικά με το μείζον αυτό ζήτημα του Πρωτοκόλλου;
Παρ’ όλο που οι δύο χώρες βρίσκονται σε συνεχείς συνομιλίες ώστε να επιλυθούν διάφορες δυσκολίες όσον αφορά τον εμπορικό τομέα, οι εντάσεις δεν εκλείπουν, σε σημείο που εάν δεν σταματήσουν άμεσα, μπορεί να οδηγηθούν σε «εμπορικό πόλεμο». Η Μεγάλη Βρετανία καθυστερεί εσκεμμένα την εισαγωγή εμπορικών ελέγχων μετά το Brexit σε αγαθά που μετακινούνται από τη νήσο της Ιρλανδίας στη Βρετανία, μέχρι να επεκταθούν περαιτέρω οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς, όπως η ίδια έχει δηλώσει, δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος σε πολλά θέματα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Reuters, o Frost (o οποίος πρόσφατα υπέβαλε την παραίτησή του από την παρούσα κυβέρνηση) δήλωσε πως «έχει υπάρξει πολύ λιγότερη πρόοδος για τα τελωνεία και άλλες ρυθμίσεις για τα προϊόντα που μεταφέρονται μεταξύ Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας». Μάλιστα, ουκ ολίγες είναι οι φορές που έχουν αναφέρει πως είναι σε θέση να επικαλεστούν το άρθρο 16, προκειμένου να προστατευτεί ο λαός και τα σύνορα της Βόρειας Ιρλανδίας.
Στην αντίπερα όχθη, η Ευρωπαϊκή Ένωση παροτρύνει τη Μεγάλη Βρετανία να αποδεχθεί τις νομικές αλλαγές που επιβάλλει όσον αφορά τις εμπορικές συναλλαγές και να ανταποδώσει τις προσπάθειές της ως προς αυτήν, καθώς μετά από την σε ισχύ εφαρμογή του Πρωτοκόλλου την 1η Ιανουαρίου του 2021, η Βρετανία καθυστέρησε δύο φορές την εφαρμογή ελέγχων στα σύνορα.
Παρ’ όλες τις όποιες διαφορές, οι δύο χώρες συμφώνησαν να εξειδικευτούν και να εστιάσουν περισσότερο σε πιο εξεζητημένα ζητήματα, όπως είναι ο τομέας των φαρμάκων.
Θα λειτουργήσει άραγε το «εμπόριο των φαρμάκων» ως θετικός παρονομαστής στο ζήτημα των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών;
Οι απόψεις φαίνεται να διίστανται μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βρετανίας, εξυπηρετώντας η κάθε πλευρά τους δικούς της σκοπούς και συμφέροντα. Αυτό, άλλωστε, σκιαγραφείται έντονα από τις δηλώσεις εκπροσώπων που έχουν προηγηθεί, όπως για παράδειγμα του Leo Varadkar, αναπληρωτή Πρωθυπουργού της Ιρλανδίας, ο οποίος έχει θετικές βλέψεις για τις νέες εξελίξεις, καθώς και του Jeffrey Donaldson, αρχηγού του μεγαλύτερου φιλο-βρετανικού κόμματος της Βόρειας Ιρλανδίας, ο οποίος δήλωσε πως η κατάσταση που επικρατεί φέρει το βάρος της αδικίας, με τη ζυγαριά να γέρνει προς το μέρος των Ιρλανδών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Britain delays post-Brexit checks on goods from Ireland for EU talks, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Ιreland sees ‘window of opportunity’ for Nothern Ireland Brexit deal, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Πρωτόκολλο για τις Ιρλανδία/ Βόρεια Ιρλανδία, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαθέσιμο εδώ
