Της Κατερίνας Σακκούλα,
450 χρόνια έχουν περάσει από την γέννηση μίας από τις πιο σημαντικές φιγούρες της επιστημονικής επανάστασης του 17ου αιώνα. Μέχρι και σήμερα αποκαλείται «Νομοθέτης του Ουρανού», λόγω των νόμων που ανέπτυξε με σκοπό να προσπαθήσει να ερμηνεύσει τις κινήσεις των πλανητών. Ο άνθρωπος που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης μέσω της δουλειάς του για τον Ισαάκ Νεύτωνα και την ανάπτυξη του νόμου της βαρύτητας. Αστρονόμος και μαθηματικός, ο οποίος ξεκίνησε τη μεγάλη σειρά των σπουδών του με τη Θεολογία, όντας ο ίδιος Λουθηρανός. Ο λόγος για τον Johannes Kepler.
Γεννημένος σε μία πόλη της νοτίου Γερμανίας και μεγαλωμένος αποκλειστικά από τον παππού και την γιαγιά του, ο Kepler έδειξε γρήγορα την κλίση του προς τον κόσμο των γραμμάτων. Όμως, σε μικρή ηλικία αρρώστησε βαριά με ανεμοβλογιά, ασθένεια που του αχρήστευσε για ένα μικρό χρονικό διάστημα την αφή και την όραση. Έτσι, βρήκε καταφύγιο στην πίστη του, γεγονός που αργότερα τον βοήθησε να κερδίσει μια υποτροφία Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν.
Σύντομα, όμως, τον κέρδισε η μελέτη των ουρανίων σωμάτων και των φαινομένων που αυτά προκαλούν. Στο ίδιο πανεπιστήμιο, ο Kepler διδάχθηκε τόσο το πτολεμαϊκό, γνωστό και ως γεωκεντρικό, όσο και το ηλιοκεντρικό σύστημα. Ο ίδιος αναπαρήγαγε στο έργο του, ορθώς, το ηλιοκεντρικό μοντέλο της διάταξης του σύμπαντος. Τελειώνοντας τις σπουδές του ανέλαβε τη θέση του καθηγητή Μαθηματικών και Αστρονομίας στο Προτεσταντικό Σχολείο του Γκρατς στην Αυστρία, όπου και ολοκλήρωσε το πρώτο του σημαντικό έργο πάνω στο αντικείμενο της Αστρονομίας.
Αργότερα, ο Kepler ανέλαβε τη θέση του αυτοκρατορικού μαθηματικού για τον αυτοκράτορα Ροδόλφο Β’. Τα καθήκοντά του περιοριζόταν στην παροχή αστρολογικών συμβουλών στον αυτοκράτορα. Ο ίδιος φυσικά γνώριζε, ακόμη και εκείνη την εποχή που η Αστρονομία και η αστρολογία δεν ήταν πλήρως διαχωρισμένες, ότι η αστρολογία δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ψευδοεπιστήμη. Ο λόγος, παρ’ όλα αυτά, που διατήρησε τη θέση του είναι για τις οικονομικές απολαβές που του προσέφερε, ενώ ταυτόχρονα του έδινε τον απαραίτητο χρόνο για να αναπτύξει τους νόμους του για τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων.
Οι γνωστοί έως και σήμερα «Νόμοι του Kepler» υπερασπίζονται το ηλιοκεντρικό μοντέλο. Έτσι, ο πρώτος νόμος αναφέρεται στις ελλειπτικές τροχιές των πλανητών, δηλαδή δείχνει ότι οι πλανήτες δεν περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο σε τέλειες κυκλικές τροχιές. Ο δεύτερος είναι γνωστός και ως νόμος των ίσων εμβαδών, δηλαδή ότι οι πλανήτες κινούνται ταχύτερα όταν βρίσκονται στο περιήλιο, που είναι η πιο κοντινή απόσταση ενός πλανήτη από τον Ήλιο, και βραδύτερα όταν βρίσκονται στο αφήλιο, που είναι η πιο μακρινή απόσταση ενός πλανήτη από τον Ήλιο. Ο τρίτος νόμος ή νόμος των περιόδων αναφέρει πως το τετράγωνο του χρόνου που απαιτείται για μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο είναι ανάλογο του κύβου του μεγάλου ημιάξονα της τροχιάς του πλανήτη, ενώ η σταθερά είναι ίδια για όλους του πλανήτες. Οι παραπάνω νόμοι έφεραν σε ρήξη τον Kepler και τον επί χρόνια συνεργάτη και μέντορά του, Tycho Brahe, που ήταν υποστηρικτής του γεωκεντρικού μοντέλου.
Ο Kepler μέχρι και σήμερα θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους αστρονόμους στην ανθρώπινη ιστορία. Γι’ αυτό, άλλωστε, η NASA έδωσε το όνομά του σε ένα από τα τηλεσκόπιά της. Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Kepler εκτοξεύτηκε τον Μάρτιο του 2009 με σκοπό να ανακαλύψει εξωπλανήτες που φέρουν ομοιότητες με τη Γη και θα μπορούσαν, δυνητικά, να εποικιστούν. Το Kepler ανακάλυψε αρκετούς εξωπλανήτες και μας προσέφερε μία βαθύτερη κατανόηση για το σύμπαν, παρόλο που δεν κατάφερε να βρει κάποιον πλανήτη που μοιάζει με τη Γη. Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Kepler αποσύρθηκε τον Οκτώβριο του 2018, καθώς τελείωσαν τα καύσιμά του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Johannes Kepler: a guide to the German astronomer, Sky At Night Magazine, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Johannes Kepler: His Life, His Laws and Times, NASA, διαθέσιμο εδώ
- Johannes Kepler, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- A history on the Kepler Space Telescope, Sky At Night Magazine, BBC, διαθέσιμο εδώ
