Του Ιωάννη Φίλιου,
Αποτελεί ηλίου φαεινότερον το γεγονός πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μετατοπίσει τα στρατηγικά και οικονομικά τους ενδιαφέροντα από τη Μέση Ανατολή προς το γεωγραφικό υποσύστημα του Ασιατικού Ειρηνικού. Το περιορισμένο και ανεπαίσθητο, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, ενδιαφέρον των Η.Π.Α. στη Μέση Ανατολή επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και όχι στον διεθνοποιημένο εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. Παρ’ όλα αυτά, οι διαδράσεις και οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους εμπλεκόμενους δρώντες φαίνεται να σταθεροποιούνται και η επίτευξη ενός πιθανού συμβιβασμού αναντίρρητα περιλαμβάνει την εμπλοκή των Η.Π.Α..
Αναλυτικότερα, η επιλογή της κυβέρνησης Biden να επιδιώξει μια σταδιακή αποκλιμάκωση και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές φαντάζει η ιδανική λύση. Ο μόνος βιώσιμος συνομιλητής, για να εκκινήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων είναι η Ρωσία. Σε αντίθεση με το Ιράν (έτερος φιλικός πόλος στο πλευρό του Assad) και τη Δαμασκό, το επίπεδο φιλοδοξίας της Ρωσίας είναι αρκετά περιορισμένο. Άλλωστε, όπως έχει διαφανεί και κατά το παρελθόν, όποιες διαπραγματευτικές προσπάθειες με το καθεστώς του Assad, καθώς και με την Τεχεράνη, δυστυχώς δεν τελεσφόρησαν.
Στοιχείο ουσιαστικό για την έναρξη των διεργασιών για επίτευξη συμβιβασμού είναι αναμφίβολα η αποτύπωση των βασικών αιτημάτων και προτιμήσεων των αντιμαχόμενων πλευρών. Για παράδειγμα, το στρατόπεδο των Η.Π.Α., του Ισραήλ και της Τουρκίας, θα θέσει το ζήτημα της ασφαλής επιστροφής σημαντικού ποσοστού προσφύγων, καθώς και εγγυήσεις ασφαλείας για την επανένταξη των δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Επιπρόσθετα, φαντάζει πιθανό το αίτημα για μόνιμη απομάκρυνση των στρατηγικών όπλων του Ιράν από το συριακό έδαφος, καθώς μια πλήρης απόσυρση των στρατευμάτων του από τη Συρία αποτελεί μη ρεαλιστικό σενάριο.
Από την άλλη πλευρά, το καθεστώς Assad, η Μόσχα και η Τεχεράνη θα απαιτήσουν πλήρη αποχώρηση των εχθρικών στρατευμάτων από τη χώρα, καθώς και διεθνής αντιτρομοκρατική συνεργασία με τις Η.Π.Α. στη Συρία για την αντιμετώπιση του Ισλαμιστικού κράτους και των παραφυάδων του. Σε συνδυασμό με το αίτημα για ελάφρυνση των αμερικανικών κυρώσεων και την επιστροφή των Σύριων προσφύγων από τις γειτονικές χώρες στις γενέτειρές τους, η Ρωσία εποφθαλμιά στην εξισορρόπηση των συσχετισμών και στη βελτίωση των συνθηκών, έτσι ώστε να συμβάλλει στην οικονομική αναδόμηση της χώρας.
Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη τα τεκταινόμενα στη συγκεκριμένη διαμάχη, αντιλαμβάνεται κανείς πως η Μόσχα βρίσκεται σε μη πλεονεκτική θέση, καθώς το αδιάλλακτο καθεστώς του Assad δεν διαθέτει τις στρατιωτικές περγαμηνές για να εξασφαλίσει τη νίκη και ως εκ τούτου αυτό αποδυναμώνει τη διαπραγματευτική ισχύ του συνασπισμού, στην οποία η ίδια εμπλέκεται. Επομένως, σε συνδυασμό με την ευθυγράμμιση των εταίρων των Η.Π.Α., τη στρατιωτική υπεροχή και σταδιακή κατάκτηση νέων εδαφών, πλούσιων σε πετρελαϊκά αποθέματα, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο δρώντας εκείνος που έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Ο πόλεμος της Συρίας, αν και ξεκίνησε ως μια εμφύλια σύγκρουση, λαμβάνει πλέον χαρακτηριστικά ενός διεθνοποιημένου πολέμου. Οι συνέπειές του είναι πραγματικά οδυνηρές για τη Συρία και τους πολίτες. Εκτός από τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, το 50% των πολιτών της έχει απωλέσει τη στέγη του. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό έχει αναγκαστεί να αποχωρήσει από τη χώρα και οι ελπίδες για παλιννόστηση, μέρα με τη μέρα, λιγοστεύουν. Η ενεργότερη, λοιπόν, εμπλοκή των Η.Π.Α. για την επίτευξη συμβιβασμού καθίσταται επιτακτική ανάγκη, τόσο για την ευρυθμία της χώρας όσο και τη μη διασάλευση της περιφερειακής ισορροπίας ισχύος, εξαιτίας της εμπλοκής τοπικών περιφερειακών δρώντων σε αντίπαλα στρατόπεδα στο πεδίο του πολέμου (Ιράν, Ισραήλ). Η πρωτοβουλία για επίλυση του ακανθώδους αυτού ζητήματος του εμφυλίου, απαιτεί τη σύμπνοια και τη συνεργασία και άλλων διεθνών δρώντων, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ρωσία. Ερήμην, όμως, της παρουσίας και της βούλησης των Η.Π.Α. για συμβιβασμό και παύση των βίαιων εχθροπραξιών, οι πιθανότητες επίλυσης μειώνονται δραματικά και ο επιτάφιος αθώων θα συνεχίσει να προελαύνει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
A deal is still possible in Syria, but Washington has to stop ignoring the conflict, Foreign Affairs, διαθέσιμο εδώ
