Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Καθημερινά στη Γουατεμάλα, εκατοντάδες οικογένειες αποχαιρετούν τους αγαπημένους τους που ξεκινούν το μακρύ ταξίδι προς τον Βορά. Στην επαρχιακή πόλη Cajolá, η ανάγκη των ανθρώπων της, που ασχολούνται κατά βάση με τη γεωργία, για καλύτερες συνθήκες ζωής κάνει το ταξίδι προς τα σύνορα Η.Π.Α.-Μεξικό μονόδρομο. Ένα ταξίδι σκληρό, κατά το οποίο πολλοί από εκείνους δεν θα καταφέρουν να επιβιώσουν.
Καθώς παρατηρείται ένα κύμα μεταναστών από την Κεντρική Αμερική, ένας αριθμός ρεκόρ παιδιών-μεταναστών καταφτάνει μόνος του στα αμερικανικά σύνορα τον τελευταίο χρόνο. Ο αριθμός των ανηλίκων που έχουν συναντήσει οι αμερικανικές αρχές έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2019 και έχει πλέον φτάσει τους 146.925 το τρέχον έτος, σύμφωνα με τα στατιστικά της υπηρεσίας προστασίας των συνόρων.
Ο Adam Isacson, διευθυντής του WOLA (Defence Oversight for the Washington Office on Latin America), υποστηρίζει ότι η πρόσφατη πλημμύρα μεταναστών οφείλεται στις αλλεπάλληλές πολιτικές αλλαγές και κρίσεις, τις οποίες αποκάλεσε «τέλεια καταιγίδα».
Όλο και περισσότεροι μετανάστες μετακινήθηκαν, αφού τα περιοριστικά μέτρα των συνόρων, εξαιτίας της πανδημίας, άρχισαν να χαλαρώνουν και την κυβέρνηση ανέλαβε ο Joe Biden, ο οποίος υποσχέθηκε να εξαλείψει τις απάνθρωπες μεταναστευτικές πρακτικές του προκατόχου του, Donald Trump.
Καθώς, όμως, όλο και περισσότεροι μετανάστες φτάνουν, οι διοικητικές αρχές αναθερμαίνουν ορισμένες αμφιλεγόμενες πολιτικές, όπως αυτή της «Παραμονής στο Μεξικό», η οποία επιτρέπει στην αμερικανική κυβέρνηση να στείλει στο Μεξικό μη-μεξικανούς μετανάστες μέχρι να αποφασιστεί η είσοδός τους στη χώρα.
Ταυτόχρονα, οι οικονομικές ανατροπές και η βαθιά ανισότητα οδηγούν ολοένα και περισσότερους ανηλίκους αρχικά στην πρόωρη εργασία, εγκαταλείποντας το σχολείο στα 12-13 έτη για να εργαστούν στα χωράφια της οικογένειας, απολαμβάνοντας μηδενικό εισόδημα και εξασφαλίζοντας τις απολύτως βασικές ανάγκες της οικογένειας και των ίδιων. Αργότερα, και καθώς βρίσκουν τους εαυτούς τους σε οικονομικό τέλμα, αποφασίζουν συνήθως να στραφούν στη μεταναστευτική λύση, εγκαταλείποντας αυτή τη φορά την οικογένειά τους για τα προσεχή χρόνια, με κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στην ηλικία των 15-16, ωστόσο έχουν καταγραφεί περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων ακόμη και 6 ετών.
Η μετανάστευση ασυνόδευτων παιδιών ξεκίνησε να αναπτύσσεται περίπου το 2014, αποκτώντας βάση σε έναν νόμο εισαγμένο επί Προέδρου Barrack Obama, που υποχρεώνει την αμερικανική κυβέρνηση να παρέχει φροντίδα σε ανηλίκους που μεταναστεύουν από χώρες εκτός των γειτονικών Μεξικό και Καναδά. Ο νόμος στόχευε στην καταπολέμηση της παιδικής εμπορίας, ωστόσο έγινε ευρέως αντικείμενο εκμετάλλευσης από λαθρέμπορους. Οι λαθρέμποροι, οι οποίοι συχνά αναφέρονται ως «κογιότ», προσφέρουν χαμηλές τιμές στους ανήλικους, καθώς ο νόμος διευκολύνει τη λαθραία εισαγωγή τους στις Η.Π.Α. και καταφέρνουν να πείσουν παιδιά και γονείς ότι αυτό σημαίνει πως η μετανάστευσή τους είναι νόμιμη χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα. Φυσικά τα «κογιότ» είναι γνώστες των σχετικών ομοσπονδιακών πολιτικών και εκμεταλλεύονται την κατάσταση απόγνωσης, στην οποία βρίσκονται οι μετανάστες.
Ωστόσο, η μεταναστευτική αρχή του Μεξικό έχει πλέον αυστηροποιήσει τη στάση και την ανταπόκρισή της στα νότια σύνορα, λαμβάνοντας πιέσεις από τις Η.Π.Α. και αποτρέποντας έναν τεράστιο αριθμό λαθραίων μεταναστών να εισχωρήσει.
Οι αμερικανικές πολιτικές που ποινικοποιούν αυτού του είδους τη μετανάστευση τείνουν να αγνοούν τη μακροσκελή σχέση ανάμεσα στις Η.Π.Α. και τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής. Οι γηγενείς κάτοικοι της Γουατεμάλα έχουν εκτενή γνώση της επεμβατικής ιστορίας της Αμερικής στις κοινότητές τους. Τα περισσότερα ΜΜΕ, συνδεδεμένα με τις Η.Π.Α., αναφέρουν ότι οι μετανάστες προσπαθούν να ξεφύγουν από τη σκληρότητα και τη βιαιότητα της κυβέρνησης, καθώς και την οικονομική εξαθλίωση. Για πολλούς, όμως, από τους μετανάστες, οι λόγοι της φυγής τους προέρχονται από την αμερικανική πλευρά. Η αμερικάνικη κυβέρνηση έχει επί πολύ μεγάλο διάστημα διαμορφώσει τις ζωές τους, πολύ πριν επιχειρήσουν να μεταναστεύσουν. Ταυτόχρονα, θεωρούν ότι το αίτημά τους πρέπει να γίνει αποδεκτό από τις Η.Π.Α., καθώς πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου.
Οι μαρτυρίες τους, καθώς και τα αποτελέσματα ερευνών των ομάδων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποκαλύπτουν πως η πολιτική των Η.Π.Α. και οι επεμβατικές πρακτικές τους στο παρελθόν, αλλά και παροντικά, έχουν οδηγήσει στην κακή διατροφή, την υψηλή θνησιμότητα των βρεφών, αλλά και των νέων μητέρων, την αποδυνάμωση των κοινοτήτων, την αύξηση της βίας και της διαφθοράς. Η σκληρή καθημερινότητα και οι απώλειες, που βιώνουν οι γηγενείς άνθρωποι της Γουατεμάλα, τους αφήνει μόνο την επιλογή της φυγής, σε αναζήτηση απλώς ανθρώπινων συνθηκών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why are so many Guatemalans migrating to the US?, Sapiens.org, διαθέσιμο εδώ
- Record number of young Guatemalans migrate north, leaving families in limbo, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Guatemalans still risk migration despite child deaths in US, Taiwan News, διαθέσιμο εδώ
