Του Τάσου Μοσχονά,
Πριν από δύο Σαββατοκύριακα, αρκετές Πολιτείες των Η.Π.Α. βρέθηκαν μπροστά σε ένα πρωτοφανές για την εποχή φυσικό φαινόμενο και μια σχεδόν βιβλική καταστροφή. Περίπου 30 ανεμοστρόβιλοι σε 6 Πολιτείες, μέσα σε λίγες μόλις ώρες, κατέστρεψαν σχεδόν ό,τι βρήκαν στον διάβα τους, καθιστώντας την παρούσα καταστροφή μια από φονικότερες των τελευταίων ετών.
Περισσότερο απ’ όλες τις Πολιτείες, όμως, χτυπήθηκε αυτή του Κεντάκι. Η κεντρική Πολιτεία των Η.Π.Α. αποτέλεσε το επίκεντρο των φαινομένων, με ορισμένες πόλεις της να καταστρέφονται σχεδόν ολοσχερώς. Η πόλη του Μέιφιλντ θυμίζει αποκαλυπτικό τοπίο, ενώ το χωριό του Ντόσον Σπρινγκς επλήγη σημαντικά, με εργοστάσιο κεριών της περιοχής, που αποτελούσε και ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας, να συντρίβεται. Ο τραγικός απολογισμός των ανεμοστρόβιλων στην Πολιτεία είναι —μέχρι στιγμής— 74 νεκροί και 110 αγνοούμενοι, αρκετοί εξ αυτών πιθανότατα παγιδευμένοι κάτω από συντρίμμια. Οι τραγικές απώλειες, βέβαια, δεν περιορίστηκαν εκεί. Στις γειτονικές πολιτείες του Τενεσί, Ιλινόι, Μισισιπί, Μιζούρι και Άρκανσο έλαβαν χώρα μικρότερης εμβέλειας ανεμοστρόβιλοι, που πήραν τη ζωή 14 ανθρώπων και τραυμάτισαν δεκάδες ακόμα.
Οι Η.Π.Α. σίγουρα δεν είναι μια χώρα άγνωστη σε φυσικές καταστροφές. Καθ΄ όλο τον ρου της ιστορίας, ταλαιπωρούνταν από πολυάριθμους τυφώνες, πλημμύρες και άλλα ακραία φαινόμενα, που όμως λάμβαναν χώρα σε πιο θερμές περιόδους και σε καμία περίπτωση σε χειμερινούς μήνες. Η ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, συνεπώς, έχει φυσικά ένα “blueprint” για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών, το οποίο δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει για να καλύψει το κόστος αυτής της ανυπολόγιστης, μέχρι στιγμής, καταστροφής. Ο Πρόεδρος Biden, επισκεπτόμενος το Κεντάκι και δη τις δύο πόλεις που επηρεάστηκαν περισσότερο, υποσχέθηκε πως θα καλύψει το 100% του κόστους των ζημιών για τις πρώτες 100 μέρες από την καταστροφή. Τούτο περιλαμβάνει αφενός τον καθαρισμό των συντριμμιών, αφετέρου και το κόστος του αστυνομικού, ιατρικού και εργατικού προσωπικού που θα απαιτηθεί για την ανοικοδόμηση των κοινοτήτων. Ακόμα, φέρνοντας με την αρωγή της «Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαχείρισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης» πάνω από 18.500 γεννήτριες, 135.000 λίτρα νερού και 74.000 γεύματα στην περιοχή, επιθυμεί να εξασφαλίσει πως οι κάτοικοι θα μπορέσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα να επιστρέψουν απρόσκοπτα στις δραστηριότητές τους. Είναι, όμως, αυτά τα μέτρα αρκετά; Και τι σημαίνουν για τη χώρα καταστροφές τέτοιας έκτασης σε αυτήν την εποχή;
Σε ομιλία του στο Κεντάκι, ο Αμερικανός Πρόεδρος χαρακτηριστικά ανέφερε πως «δεν υπάρχουν «κόκκινοι» και «μπλε» ανεμοστρόβιλοι». Σε μια Πολιτεία που σε σαρωτικό ποσοστό ψήφισε τους Ρεπουμπλικάνους, βέβαια, στις τελευταίες εκλογές, κανείς δε μπορεί παρά να αναρωτηθεί για την άκρατη βιομηχανική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα τόσο σε αυτήν όσο και σε γειτονικές Πολιτείες, όσο και στην ελλιπή περιβαλλοντική νομοθεσία πάνω σε ζητήματα κλιματικής αλλαγής. Αρκετές ήταν οι φωνές που έκαναν λόγο για ξεκάθαρο φαινόμενο-απόρροια μιας κλιματικής κρίσης, και ιδού το γιατί.
Μέσα στο 2021, είδαμε αρκετά φυσικά φαινόμενα, που εν μέρει αποδόθηκαν στην κλιματική αλλαγή. Τόσο οι καταστροφικές φωτιές στις Η.Π.Α. και στη χώρα μας το καλοκαίρι, όσο και οι πλημμύρες που έλαβαν χώρα στη Δυτική Ευρώπη, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα ακραία καιρικά φαινόμενα, συνέπεια του ολοένα και θερμότερου κλίματος. Όσον αφορά τους ανεμοστρόβιλους δε, συναντώνται κατά κύριο λόγο τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς σημαντικότερος παράγοντας για τη δημιουργία τους δεν είναι άλλος από τη σύγκρουση θερμού με ψυχρό αέρα μετά από μια καταιγίδα. Τον Μάιο και τον Ιούνιο συναντώνται, κατά κύριο λόγο, στις Πολιτείες του αμερικανικού Νότου για να ακολουθηθούν, μετά από μια περίοδο στροφής, στον βορρά, σε μια περίοδο που εκτείνεται συνήθως μέχρι τον Οκτώβριο. Εξαίρεση αποτελούν οι Πολιτείες της περιοχής Great Plains των Μεσοδυτικών και Βόρειων Πολιτειών, στις οποίες συναντάμε κάποιους ανεμοστρόβιλους όλο τον χρόνο, σε μικρότερη όμως συχνότητα. Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες διστάζουν να συνδέσουν άμεσα την κλιματική αλλαγή με τους καταστροφικούς ανεμοστρόβιλους, με την αιτιολογία πως δεν έχουν διενεργηθεί επαρκείς μελέτες που να επιτρέπουν αυτό το συσχετισμό αιτίου-αποτελέσματος.
Αυτό που είναι σίγουρο, βέβαια, είναι πως στην περιοχή των Κεντρικών και Νοτίων Πολιτειών οι θερμοκρασίες είναι καθ’ όλα ασυνήθιστες. Προ ολίγων εβδομάδων, στο Τενεσί και στην πόλη του Μέμφις καταγράφηκαν θερμοκρασίες ρεκόρ για τον μήνα Δεκέμβριο, με τους 26 βαθμούς να αποτελούν «καμπανάκι» πως μια ανησυχητική αλλαγή λαμβάνει χώρα στην ευρύτερη περιοχή. Και με τις πολιτειακές αρχές, ως επί το πλείστον, απρόθυμες να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, οι περισσότεροι συμφωνούν πως φαινόμενα και καταστροφές, όπως αυτό που είδαμε στο Κεντάκι και στις 6 Πολιτείες, ίσως να συμβαίνουν ολοένα και συχνότερα, ακόμα και εκτός της «επικίνδυνης» περιόδου.
Στις περιπτώσεις αυτές, οι κάτοικοι θα βρίσκονται σχεδόν πάντα υπό το «έλεος» της εκάστοτε Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, επιτείνοντας το αίσθημα αστάθειας και εξάρτησης από μια κεντρική αρχή. Ναι μεν η παρέμβαση του Biden, συνεπώς, φαίνεται αποτελεσματική, όμως σε καμία περίπτωση δε μπορεί να αγγίξει την πηγή του προβλήματος, ένεκα και της αυτονομίας που διατηρούν σε ορισμένα ζητήματα οι εκάστοτε Πολιτείες και οι κυβερνήσεις τους. Μένει να δούμε, λοιπόν, αν οι δυσοίωνες προβλέψεις των ειδικών θα γίνουν πραγματικότητα, βλέποντας όλο και περισσότερα αναπάντεχα καταστροφικά φαινόμενα να λαμβάνουν χώρα, μπροστά στα μάτια μιας ανήμπορης να τα αναχαιτίσει κρατικής δύναμης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Deadly tornadoes slam through six states, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Why the link between tornadoes and climate change is hard to draw, NPR, διαθέσιμο εδώ
- Joe Biden visits Kentucky and pledges “whatever it takes” to assist tornado victims, Euronews, διαθέσιμο εδώ
