Η 18η Δεκεμβρίου στην Ιστορία

Του Τάσου Γρηγοριάδη,

1774: Η Αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία υπογράφει διάταγμα που προβλέπει τη σταδιακή απέλαση των Εβραίων της Αψβουργικής Αυτοκρατορίας, με αρχή τους διαμένοντες στην Πράγα. Παρά τις ιστορικές μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε, η ίδια διέθετε αρκετά συντηρητικές αντιλήψεις. Χαρακτηριστικό είναι το προσωπικό μίσος της για τους Εβραίους. Ενδεικτικά έχει γράψει το 1777: «Δε γνωρίζω μεγαλύτερη μάστιγα από αυτή τη φυλή, η οποία εξαιτίας του δόλου, της τοκογλυφίας και της απληστίας τους, οδηγούν τους υπηκόους μου στην επαιτεία». Επιπροσθέτως, κατά την κατάληψη της Πράγας (Καλοκαίρι-Νοέμβριος 1744) κυκλοφόρησε φήμη πως οι Εβραίοι συμμάχησαν με τους Πρώσους κατακτητές. Ακολούθως τον Νοέμβριο, ξέσπασαν αιματηρές αντισημιτικές εξεγέρσεις με 20 νεκρούς Εβραίους και ρημαγμένες κατοικίες και επιχειρήσεις. Τελικά, την 18^η Δεκεμβρίου, δόθηκε αυτοκρατορική εντολή στους Εβραίους της Πράγας να αποχωρήσουν από την πόλη, με προθεσμία το τέλος του επόμενου μήνα. Άμεσα, οι Εβραίοι πρόκριτοι της πόλης εκκίνησαν πανευρωπαϊκό αγώνα ευαισθητοποίησης. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ηγέτες προσέγγισαν τη Μαρία Θηρεσία για να αλλάξει την απόφασή της, βασισμένοι στο οικονομικό πλήγμα που αυτή θα προξενήσει. Μετά τις ασφυχτικές πιέσεις, η προγραμματισμένη απέλαση των Εβραίων Βοημίας και Μοραβίας ακυρώθηκε. Μετά από 4 χρόνια, επετράπη σε όσους είχαν εκδιωχθεί από την Πράγα να επιστρέψουν, καταβάλλοντας «Φόρο Ανεκτικότητας». Καταληκτικά, η αυτοκράτειρα εν καιρώ προχώρησε σε νέες απελάσεις, που, όμως, συσπείρωσαν την παγκόσμια Εβραϊκή κοινότητα, η οποία έλαβε δράση υπέρ των διασπαρμένων μελών της.

1923: Συστήνεται η «Διεθνής Ζώνη» της Ταγγέρης στο Μαρόκο, από το ομώνυμο πρωτόκολλο. Η πόλη βρίσκεται στην περιοχή των μυθικών «Ηράκλειων Στηλών», με άλλα λόγια στα βορειοδυτικά του Μαρόκο, περίπου απέναντι από το Γιβλαρτάρ. Κατά την απόδοση των Αφρικανικών εδαφών στους ποικίλους αποικιοκράτες (τέλη 19^ου – αρχές 20^ου αιώνα), η περιοχή λόγω εξαίρετης γεωπολιτικής σημασίας ήταν το «μήλο της έριδος». Μετά από σκληρό «μπρα ντε φέρ», το Μαρόκο χωρίστηκε το 1912 μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας. Η Ταγγέρη θα οριζόταν ως προτεκτοράτο μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας και Ισπανίας και θα διοικούνταν από κοινού. Το «διεθνές στάτους» της Ταγγέρης δεν επικυρώθηκε επισήμως -λόγω των αναταραχών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου- έως το 1923, όταν και εκδόθηκε το πρωτόκολλο της Ταγγέρης. Ανά τα έτη, στην κοινοπραξία των τριών αρχικών δυνάμεων εισήχθησαν διοικήσεις άλλων πέντε ευρωπαϊκών κρατών. Μετά την πενταετή Ισπανική κατοχή (1940-1945), προστέθηκαν επίσης απεσταλμένοι των Η.Π.Α., της Σοβιετικής Ένωσης και του Μαρόκο. Η «Διεθνής Ζώνη» της Ταγγέρης (1923-1956) αποτέλεσε «στέκι» κατασκόπων, διακινητών, πολιτικών φυγάδων και όσων αναζητούσαν ηδονές. Η έκταση της ήταν μόλις 375 τ.χλμ., ενώ διέθετε δική της σημαία, αμυντική δύναμη, αστυνομία και νομοθεσία. Ο πληθυσμός της αποτελούνταν από Μαροκινούς (Μουσουλμάνους και Εβραίους), αλλά και Ευρωπαίους, διαθέτοντας ως αποτέλεσμα αύρα πολυπολιτισμικής πόλης. Εν κατακλείδι, αποδόθηκε επισήμως στο Μαρόκο το 1956, όπου μέρος του οποίου παραμένει έως σήμερα.

1969: Κυκλοφορεί η 6^η ταινία του James Bond, με τίτλο “On Her Majesty‘s Secret Service” («Στην Υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότης»), στην οποία πρωταγωνιστεί ο George Lazenby. Όπως και στην πλειονότητα των ταινιών αυτών, η πλοκή είναι βασισμένη σε ομότιτλο μυθιστόρημα του θρυλικού Ian Fleming. Στην ταινία, ο πλασματικός κατάσκοπος της ΜΙ6 (Βρετανική Μυστική Υπηρεσία), James Bond, ανακαλύπτει μια μυστηριώδης κλινική σε μια μαγευτική αλπική τοποθεσία. Παρεισφρέοντας στο ιδιωτικό ερευνητικό ίδρυμα, προσπαθεί να ξεσκεπάσει τα δόλια σχέδια του αρχιμαφιόζου Ernst Stavro Blofeld (Telly Savalas). Ο ίδιος είναι επικεφαλής της εγκληματικής οργάνωσης “Spectre” και αποτελεί επίσης την προσωπική «Νέμεσις» του James Bond. Ημέρα Πέμπτη, 18 Δεκεμβρίου, στις 20:30 μ.μ. (τοπική ώρα), λαμβάνει χώρα η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο κινηματοθέατρο «Odeon» της πλατείας Leicester του Λονδίνου. Στην αίθουσα παραβρισκόταν ο ίδιος ο George Lazenby, η συμπρωταγωνίστριά του, Diana Rigg, και ακόμη ο σκηνοθέτης, ο συνθέτης και οι παραγωγοί της ταινίας. Η υπέρλαμπρη εκδήλωση προσέλκυσε πολλά επιφανή πρόσωπα της εποχής, ενώ η ταινία κατέστη εξ αρχής μεγάλη οικονομική επιτυχία. Αξίζει να σημειωθεί, πως αποτελεί τη μοναδική ταινία στην οποία ο Lazenby πρωταγωνιστεί ως «James Bond» (έσπασε συμβόλαιο 7 ταινιών), καθώς θεώρησε ότι ο χαρακτήρας σύντομα θα ξεπεραστεί. Όπως αποδείχτηκε περίτρανα εκ του αποτελέσματος, το προαίσθημα του ήταν λανθασμένο, καθώς η επιτυχία της σειράς ταινιών συνεχίζεται έως σήμερα.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• 1744: Austrian Queen Expels the Jews, Haaretz, διαθέσιμο εδώ
• MARIA THERESA°, Encyclopedia.com, διαθέσιμο εδώ
• The dark side of Maria Theresa, The World of the Habsburgs, διαθέσιμο εδώ
• International Zone of Tangier, British Offices (1924 – 1956), DC Stamps, διαθέσιμο εδώ
• What was the international zone of Tangier, John Harlan Hughes, διαθέσιμο εδώ
• Statute of the Tangier Zone, United Nations, διαθέσιμο εδώ
• International Zone of Tangier, British Offices (1924 – 1956), DC Stamps, διαθέσιμο εδώ
• What was the international zone of Tangier, John Harlan Hughes, διαθέσιμο εδώ
• Statute of the Tangier Zone, United Nations, διαθέσιμο εδώ