Της Νικολέτας Κουγεντάκη,
Καρκίνος. Μία ασθένεια ιδιαίτερα απειλητική για την υγεία και τη ζωή μας. Μία ασθένεια η οποία δημιουργεί έναν αέναο κύκλο συνεχούς αύξησης των διαγνώσεών της, με περίπου 11 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου, κυρίως του πνεύμονα, του στομάχου, του ήπατος, του μαστού και του ορθού σε παγκόσμιο επίπεδο κάθε χρόνο. Μία ασθένεια ως αιτία θανάτου σε περίπου 7,6 εκατομμύρια συνανθρώπους μας ετησίως. Μία ασθένεια που παρά την πρόοδο και τις καινοτομίες στο πεδίο θεραπείας εξακολουθεί να αποτελεί μία μάστιγα που επιβαρύνει ιδιαίτερα όχι μόνο τα πρόσωπα τα οποία προσβάλλει ή τις οικογένειές τους, αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της.
Οι περισσότεροι από εμάς, θα συμφωνούσαμε ότι ο καρκίνος δεν είναι απλώς μία ασθένεια, ένα πρόβλημα υγείας που έτυχε να μας παρουσιαστεί. Θα υποστηρίζαμε ότι μας εμφανίστηκε ως μία κατάρα, η οποία μπορεί να μας στοιχίσει ολόκληρη τη ζωή, ενώ συγχρόνως την αλλάζει ραγδαίως. Θα αντιμετωπίζαμε την κατάσταση ως κάτι για το οποίο δε θα θέλαμε να μιλάμε, να συζητάμε και κυρίως να το μοιραζόμαστε με τους γύρω μας. Θα επιλέγαμε να αποκρυφτούμε από το γεγονός αυτό για να αποφύγουμε την εξωτερίκευσή του, δημιουργώντας και διαιωνίζοντας, έτσι, ένα κοινωνικό ταμπού γύρω από την ασθένεια του καρκίνου μας.
Ο καρκίνος, όμως, είναι ένα πρόβλημα υγείας, έστω και σύνθετο, και όχι μία κατάρα. Δεν είναι ταμπού, έχει χτυπήσει πολλά σπίτια και πολλές οικογένειες και είναι δυνατό να καταπολεμηθεί. Πρέπει να γίνεται λόγος για αυτόν, να παρουσιάζεται στις πραγματικές του διαστάσεις και να απομυθοποιείται. Και οι εμπειρίες των ασθενών που ήρθαν σε επαφή μαζί του να μεταδίδονται για να αποτελέσουν μάθημα για τους επόμενους και να τους προετοιμάσουν. Η θεώρηση ότι η ζωή μπαίνει σε παύση και σταματά, όταν ο γιατρός ανακοινώσει τη δυσάρεστη είδη πρέπει να ανατραπεί. Η ζωή απλώς μεταβάλλεται και διαμορφώνεται με βάση τη θεραπεία η οποία γίνεται η ύψιστη προτεραιότητα. Παράλληλα, ο ασθενής παραμένει άνθρωπος και συνεχίζει να έχει ανάγκες, αδυναμίες, επιθυμίες και δικαιώματα. Να έρχεται σε αλληλεπίδραση με συνανθρώπους του, να επικοινωνεί και να ξεπερνά το πρόβλημα με όσα μέσα μπορεί και όσες δυνάμεις έχει.
Η απόκρυψη της νόσου από τον ασθενή, επειδή υπάρχει ο φόβος και η ανησυχία ότι πρόκειται για μία αδυναμία, ότι μπορεί να κοστίσει την απόλυση από την εργασία του, ότι θα δει «τη λύπηση στα μάτια των τρίτων», τον βαρύνει όλο και περισσότερο, όπως αντίστοιχα και η αποσιώπηση της ψυχολογικής πίεσης του αγώνα καταπολέμησής της. Δε βοηθάει πουθενά να υπάρχει ένα τέτοιο μυστικό, αντίθετα δυσχεραίνει παραπάνω την κατάσταση. Ο ασθενής αντί να επικεντρωθεί και να εστιάσει στις πραγματικές του ανάγκες, δίνει προτεραιότητα στο πώς να «παίξει κρυφτό» από τη συζήτηση του καρκίνου ώστε να μην αισθανθεί κάποιου είδους οίκτο από τον οποιοδήποτε γύρω του.
Στην πραγματικότητα, όμως, ο οίκτος αυτός που θα αισθανθεί είναι αυτός που θα του δώσει δύναμη για να είναι πράγματι δυνατός. Η συμπαράσταση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, ώστε η διαδικασία θεραπείας της νόσου να γίνεται όλο και λιγότερο επώδυνη. Όσο υπάρχει στήριξη τόσο θα σπάει και το στερεότυπο του καρκίνου ως επάρατης νόσου που ο φορέας της δε θα καταφέρει να γιατρευτεί και να ξεπεράσει την απειλή της υγείας και της ζωής του. Και άλλο τόσο θα αγωνίζεται σθεναρά για να αντιμετωπίζει τη νόσο ψυχικά, σωματικά και κοινωνικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης εναντίον του καρκίνου καθιερώθηκε η «Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου» στις 4 Φεβρουαρίου. Η παγκόσμια αυτή ημέρα είναι μία ευκαιρία να υψώσουμε συλλογικά όλοι τις φωνές μας με στόχο τη βελτίωση της γενικότερης γνώσης γύρω από την ασθένεια και κατ’ αυτόν τον τρόπο να συμβάλλουμε στην απομυθοποίησή της και στη μη αντιμετώπισή της ως ένα ακόμη κοινωνικό ταμπού. Γιατί η ανοιχτή συζήτηση του καρκίνου είναι αυτή που είναι ικανή να βελτιώσει τις επιπτώσεις του τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καρκίνος: Γυναίκες που σπάνε το ταμπού, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, moh.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
