Του Δημήτρη Βρεττού,
Σε μια οικονομία της αγοράς, οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών δύνανται να μεταβληθούν. Το φαινόμενο του πληθωρισμού εμφανίζεται όταν υπάρχει γενικευμένη, και όχι μεμονωμένη, αυξητική τάση των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών αντίστοιχα, με αποτέλεσμα τη σταδιακή απαξίωση του ίδιου του νομίσματος μακροπρόθεσμα. Με αυτόν τον κίνδυνο, καλείται να αναμετρηθεί η ελληνική οικονομία, ο οποίος γίνεται πλέον παραπάνω από ορατός, «ροκανίζοντας» εισοδήματα, ως απόρροια της ακρίβειας που παρατηρείται.
Ο πληθωρισμός φαίνεται να απασχολεί όλες τις οικονομίες ανεξαρτήτως, γεγονός που τον καθιστά πραγματικό… πονοκέφαλο, τόσο για τις Κεντρικές Τράπεζες, όσο και για τις κυβερνήσεις, ειδικότερα στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Ωστόσο, οι ειδικοί εμφανίζονται καθησυχαστικοί, αρνούμενοι την περιοδικότητα του φαινομένου, πλην όμως, παραδεχόμενοι την πιθανή μελλοντική σταθεροποίησή του σε υψηλότερα επίπεδα. Ενδεικτικά, παρά το αρνητικό «ρεκόρ» του πληθωρισμού στις Η.Π.Α. από το 2008, που άγγιξε το 5,4% τον περασμένο Ιούνιο, η Fed επισημαίνει ότι ο στόχος της αναχαίτισης της ανόδου του πληθωρισμού στο 2% μέχρι το 2022, είναι υλοποιήσιμος. Στο ίδιο μήκος κύματος, είναι και η ΕΚΤ, η οποία φαίνεται να καθησυχάζει επίσης για την αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, στο 1,9% τον Ιούνιο, αντίστοιχα.
Παρόλο που η χώρα μας σημειώνει μερικά από τα χαμηλότερα ποσοστά πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, οι αυξήσεις των διεθνών τιμών δεν άφησαν αλώβητη την ελληνική οικονομία, συμπαρασύροντας και τις αντίστοιχες ελληνικές τιμές. Ενδεικτικά, παρατηρείται αύξηση τόσο του δείκτη τιμών του καταναλωτή, από το -2% στις αρχές του πρώτου εξαμήνου, στο 1% στα τέλη του ίδιου εξαμήνου, τη στιγμή που την προηγούμενη χρονιά είχε συνεχώς αρνητικό πρόσημο, όσο και αύξηση του Γενικού Δείκτη τιμών εισαγωγών, η οποία σκαρφάλωσε στο 22,8% ετησίως. Τα δεδομένα αυτά κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στους ειδικούς, αποτυπώνοντας μια δυσοίωνη προδιαγεγραμμένη πορεία του πληθωρισμού, που παρεισφρέει σταδιακά εντός της ελληνικής επικράτειας.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Ζολτ Ντάρβας, υπάρχουν κάποιες κοινές συνιστάμενες, οι οποίες εντείνουν το φαινόμενο του πληθωρισμού ύστερα από μία πανδημία, η αύξηση του οποίου κρίνεται απολύτως αναμενόμενη, λόγω των συνθηκών. Πιο συγκεκριμένα, έχουμε την καταναλωτική εκτόνωση των ανθρώπων με το πέρας του lockdown, έπειτα από μια περίοδο στέρησης και περιορισμών, η οποία, ως φυσικό επακόλουθο, συμπαρασύρει τη ζήτηση σε υψηλότερα επίπεδα, σε σχέση με τα προ COVID-19 επίπεδα, οδηγώντας σε άνοδο του πληθωρισμού.
Δεύτερον, η προσφορά κάποιων αγαθών και υπηρεσιών μειώνεται αισθητά ως απόρροια της αδύναμης προσαρμογής ορισμένων επιχειρήσεων σε αυτήν τη νέα ιδιότυπη συνθήκη. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις έβαλαν οριστικό λουκέτο, αλλά ακόμη και αυτές που τελικά επιβίωσαν, επένδυσαν πόρους προκειμένου να «αναστήσουν» τη λαβωμένη βιωσιμότητά τους, μειώνοντας παράλληλα την αποδοτικότητά τους.
Τρίτον, το ντόμινο αυξήσεων σε πρώτες ύλες μέσα στο 2020, οδήγησε σε εκτόξευση τιμών μέσα στο 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση στις υλικών, όπως τα μέταλλα (σίδηρος, χαλκός αλουμίνιο), τα πλαστικά (PVC, πολυαιθυλένιο κλπ.), το πετρέλαιο και τα παράγωγά του. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως η επίδραση των ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι την άνοιξη του επόμενου έτους. Δεν είναι τυχαίο πως οι αυξήσεις των τιμών των πρώτων υλών στις χώρες στις οποίες παράγονται, επηρεάζουν το «καλάθι» των καταναλωτών στις χώρες που καταναλώνονται τα παράγωγα των υλών αυτών, επωμίζοντές τες τελικά οι ίδιοι οι καταναλωτές.
Πράγματι, οι πιέσεις του πληθωρισμού, αν και δεν μπορούν να μελετηθούν υπό το πρίσμα της αύξησης των τιμών τις περασμένες δεκαετίες, αναμένεται να επιδεινώσουν την ήδη εύθραυστη κατάσταση της οικονομίας. Είναι γεγονός, άλλωστε, ότι ο αυξημένος πληθωρισμός ίσως μειώσει δυνητικά τις καταναλωτικές δαπάνες, δυσχεραίνοντας, τουλάχιστον προσωρινά, τις αισιόδοξες προοπτικές ανάκαμψης. Παρόλα αυτά, η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να ανασυντάσσεται μετά τον κυκεώνα της πανδημίας, αργά, σταθερά και με μέτρο, γυρίζοντας μια νέα σελίδα στα παγκόσμια οικονομικά χρονικά, σε πείσμα των πληθωριστικών, αυτών, πιέσεων. Όπως έχει αποδείξει η ιστορία, η τύχη δεν βοηθά μόνο όσους τολμούν, αλλά και όσους έχουν το χάρισμα του Φοίνικα: να αναγεννώνται από τις στάχτες τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι ο πληθωρισμός;, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Διαθέσιμο εδώ.
- Ανεβαίνει ο πήχυς για την ανάπτυξη – Καμπανάκια για τον πληθωρισμό, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
- Ο πληθωρισμός, νέα απειλή για την ανάκαμψη, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
