Της Εμμανουέλας Μπουλταδάκη,
Οι πολίτες της Νέας Καληδονίας επέλεξαν να παραμείνουν… Γάλλοι. «Το μέλλον μας θα συνεχίσει να είναι κοινό» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος που διεξήχθη την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου και αφορούσε την αυτοδιάθεση ή όχι της Νέας Καληδονίας. Η Νέα Καληδονία (Nouvelle Calédonie) είναι μια sui generis collectivity της Γαλλίας στον Δυτικό Ειρηνικό με πληθυσμό 271.407 πολίτες, εκ των οποίων το 41,2% είναι απόγονοι των αυτόχθονων ιθαγενών της φυλής Κανάκ και το 24,1% απόγονοι των Ευρωπαίων, κυρίως Γάλλων, που μετοίκησαν στην περιοχή. Η πρωτεύουσά της είναι η Νουμέα και Πρόεδρός της ο Louis Mapon.
Η περιοχή αποτελείται από ένα σύνολο νησιών και αρχιπελάγων της Ωκεανίας που βρίσκονται στη θάλασσα του Κοραλλιού. Το κύριο νησί είναι η Grande Terre (Μεγάλη Γη). Το αρχιπέλαγος έγινε Γαλλικό το 1853, όταν αυτοκράτορας της Γαλλίας ήταν ο Ναπολέων ο 3ος. Την εποχή εκείνη εχρησιμοποιείτο ως αποικιακή φυλακή. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, διαθέτει ένα status sui generis στο πλευρό της Γαλλικής Δημοκρατίας, που της επιτρέπει μεγάλη αυτονομία. Ωστόσο, η μερική αυτή αυτονομία είναι πλέον πραγματικότητα ύστερα από βίαιες εξεγέρσεις του 1988, ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής διαδικασίας, η οποία ήταν γνωστή ως η Συμφωνία της Νουμέας. Η συμφωνία παρείχε εγγυήσεις για τη σταδιακή μεταφορά εξουσιών από το γαλλικό κράτος στη Νέα Καληδονία, εκτός από τις εξουσίες που αφορούσαν την άμυνα, τη δικαιοσύνη, το νομισματικό και τις εξωτερικές υποθέσεις.
Στα δύο δημοψηφίσματα που διεξήχθησαν το 2018 και το 2020, οι Καληδόνιοι αποφάσισαν το πολιτικό καθεστώς να παραμείνει εντός της Γαλλικής Δημοκρατίας. Στο προχθεσινό τρίτο κατά σειρά –και τελειωτικό– δημοψήφισμα, οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να ψηφίσουν «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» στην ερώτηση: «Θέλετε η Νέα Καληδονία να αποκτήσει πλήρη κυριαρχία και να γίνει ανεξάρτητη;». Οι ψηφοφορίες αυτές είναι μέρος μιας μακράς δεκάχρονης διαδικασίας για την αποαποικιοποίηση της περιοχής. Όμως, η απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης να διεξαχθεί το τελευταίο και πιο σημαντικό δημοψήφισμα τον Δεκέμβριο, τελευταίο μήνα του χρόνου, για να αποφύγει την κοντινή απόσταση από τη διεξαγωγή των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών του Απριλίου προκάλεσε θυμό στα μη ενωτικά κόμματα.
Το στρατόπεδο του «ΟΧΙ», δηλαδή οι Ενωτικοί, κατήγαγε νίκη με 96,49% στο δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης. Βέβαια, η συμμετοχή στις εκλογές ήταν μόνο 43,90%, γιατί οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας δεν προσήλθαν στις κάλπες. Αρνήθηκαν να πάρουν μέρος και μποϋκοτάρισαν τη ψηφοφορία, αφού πρώτα είχαν προσπαθήσει να καθυστερήσουν και να αναβάλουν τη διαδικασία λόγω της κρίσης του COVID-19. Τα μη ενωτικά κόμματα συσπειρώθηκαν υπό την ονομασία “Strategic Independence Committee for Non-Participation”. Σε ανακοίνωσή τους δήλωσαν ότι δεν αναγνωρίζουν τη νομιμότητα και την αξιοπιστία του δημοψηφίσματος γιατί δεν συμφωνεί με το πνεύμα και το γράμμα της Συμφωνίας της Νουμέας. Είπαν ότι θα φέρουν το θέμα στο επίκεντρο διεθνώς, δηλαδή θα αρχίσουν μια διεθνή εκστρατεία πληροφόρησης του κοινού.
Τόνισαν, επίσης, ότι ο δρόμος του διαλόγου διεκόπη εξαιτίας της «ξεροκεφαλιάς» της γαλλικής κυβέρνησης, που είναι ανίκανη να συμφιλιώσει τα γεωστρατηγικά της συμφέροντα στον Ειρηνικό με την υποχρέωσή της να αποαποικιοποιήσει τη χώρα τους. Πρόσθεσαν ότι ο Πρόεδρος Macron στην ομιλία του προσπάθησε να επικυρώσει το αποτέλεσμα, πράγμα που δεν δίνει αξιοπιστία στη Γαλλία. Ο Macron προειδοποίησε επίσης ότι ένα «ΝΑΙ» μπορεί να σημαίνει ένα αβέβαιο μέλλον για την περιοχή και μία έξοδο 10.000 έως 24.000 ανθρώπων από τη Νέα Καληδονία.
Το δημοψήφισμα ήρθε σε μια στιγμή που η Γαλλία προσπαθεί να διατηρήσει την παρουσία της στην περιοχή σε συνάρτηση με τη συμφωνία AUCUS, που έληξε ένα συμβόλαιο των γαλλικών υποβρυχίων με την Αυστραλία. Η Νέα Καληδονία φιλοξενεί μια από τις δύο γαλλικές στρατιωτικές βάσεις στον Ειρηνικό, η οποία επιτρέπει στη Γαλλία να συνεισφέρει στην ασφάλεια της περιοχής και να προστατεύει τα γαλλικά δικαιώματα επ’ αυτής. Ο χρόνος θα δείξει αν το «ΟΧΙ» του δημοψηφίσματος θα φέρει την οριστική λύση στο θέμα της αυτοδιάθεσης της Νέας Καληδονίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- New Caledonia set for final vote on independence from France, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- New Caledonia votes to remain French after pro-independence boycott, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- «Οχι» στην ανεξαρτησία είπε η Νέα Καληδονία, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
