Tης Ελένης Καραμπίνη,
26 Σεπτεμβρίου 2021: μια ημερομηνία που έμελλε να επιφέρει ιστορικές αλλαγές στη Γερμανία, κι έτσι έγινε. Τα αποτελέσματα των γερμανικών ομοσπονδιακών εκλογών, αν και φάνηκε να μην ήταν για κάποιους αναμενόμενα λίγους μήνες πριν τη διεξαγωγή τους, ανταποκρίνονται περισσότερο στα δεδομένα και τις ανάγκες της σημερινής πολιτικής, κοινωνικής και διεθνούς πραγματικότητας. Η θητεία της Angela Merkel και η θέση της στην καγκελαρία από το 2005 τερματίστηκε αποκλειστικά με την ιστορική ήττα της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Γερμανίας (CDU), ένα κεντροδεξιό κόμμα που καταλάμβανε κυρίαρχη θέση στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Γερμανίας για πολλά χρόνια.
Η Angela Merkel αποτέλεσε, αδιαμφισβήτητα, μία σημαντική πολιτική προσωπικότητα τόσο για την Ευρώπη όσο και για ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που το 2019 το Forbes την κατέταξε πρώτη στην κατάκτηση του τίτλου της «ισχυρότερης γυναίκας στον κόσμο», ενώ αποτέλεσε την πρώτη Γερμανίδα γυναίκα που έλαβε θέση καγκελαρίου τον Νοέμβριο του 2005 στην τότε νεοσυσταθείσα γερμανική βουλή. Στη διάρκεια της θητείας της, κλήθηκε να αντιμετωπίσει πολλαπλές κρίσεις, όπως τη δημοσιονομική κρίση του 2009 που έπληξε την Ευρώπη, πόσο μάλλον την ελληνική οικονομία, την προσφυγική κρίση του 2015, την υγειονομική κρίση του κορωνοϊού στις αρχές του 2020 και, εν γένει, εν μέσω πολλαπλών πολιτικών αναταραχών και διακυμάνσεων που χαρακτήρισαν την περασμένη δεκαετία να διατηρήσει τη θέση της Γερμανίας ως κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος. Παρά τις αναρίθμητες επιτυχίες της πρώην καγκελαρίου, που μέχρι και σήμερα υποσχόταν «σταθερότητα» και «συνέχεια» για τη χώρα, οι ανάγκες και οι προκλήσεις της εποχής επέφεραν αλλαγές που ανάγκασαν το δίδυμο των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατικών να χάσει τη θέση του στο Κοινοβούλιο.
Αναλυτικότερα, το αποτέλεσμα έφερε την κατάληψη της πλειοψηφίας των θέσεων του Κοινοβουλίου από τρία κόμματα: τους Σοσιαλδημοκράτες με την κατάκτηση 206 εδρών (SPD), τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) με 197 έδρες και τους Πράσινους (Grüne) με 118 έδρες. Τα τρία κόμματα δημιούργησαν κυβέρνηση συνασπισμού με τα αντιπροσωπευτικά τους χρώματα να σχηματίζουν ένα «φανάρι» (traffic light), με χαρακτηριστικό το γεγονός ότι πολλές από τις ιδεολογίες αυτών των κομμάτων δεν ταυτίζονται, δημιουργώντας κάποια κενά που ίσως διακυβεύσουν τις μελλοντικές δράσεις της κυβέρνησης. Έπειτα, απροσδόκητη υπήρξε η ανέλιξη των Σοσιαλδημοκρατών και η κατάκτηση της καγκελαρίας από τον Olaf Scholz αλλά και η πτώση της Αριστεράς, η οποία οριακά κέρδισε θέση στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Αξίζει να σημειωθεί πως η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση είναι η πρώτη τρικομματική κυβέρνηση στη Γερμανία.
Οι θέσεις και τα σχέδια των τριών κομμάτων για το μέλλον της χώρας
Τα τρία κυρίαρχα κόμματα, προσπαθώντας να δημιουργήσουν σημείο τομής όσον αφορά συγκεκριμένες αποκλίνουσες ιδεολογίες τους, θέτουν στο τραπέζι σχέδια για μία «καινούργια Γερμανία» που συνάδουν με τα τρέχοντα ζητήματα που απασχολούν κυρίως το εσωτερικό πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό, αλλά αποτελούν και σχέδια που μπορούν να επηρεάσουν και την Ευρώπη στο σύνολό της. Είναι εμφανές πως η νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει να ηγηθεί μίας Γερμανίας με υψηλά ποσοστά κρουσμάτων από την πανδημία του κορωνοϊού, με σχετικά ανεπαρκείς υποδομές στα συστήματα υγείας που εντείνουν τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και με ανεπάρκειες και στις υποδομές των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις νέες δυσκολίες, η νέα κυβέρνηση συμφώνησε να:
- Αντιμετωπίσει την πανδημία του κορωνοϊού, καθιστώντας τη «κεντρικό ζήτημα» με τη δημιουργία μίας μόνιμης ομοσπονδιακής και κρατικής μονάδας κρίσεων για την ευκολότερη και ταχύτερη απάντηση σε οποιαδήποτε εμφάνιση νέων προκλήσεων που ενδεχομένως δημιουργήσει
- Καταπολεμήσει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής συμβάλλοντας με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι και 80% έως το 2030 στην Πράσινη Μετάβαση της χώρας
- Αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 12 ευρώ/ώρα
- Μειώσει το όριο ηλικίας από τα 18 στα 16 όσον αφορά στην παραχώρηση του δικαιώματος ψήφου
- Τροποποιήσει την πολιτική ασύλου, ώστε να καταστεί ευκολότερη η εγκατάσταση και η ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών στη χώρα
Όσον αφορά στην εξωτερική πολιτική, η νέα κυβέρνηση αποσκοπεί στη βελτίωση των σχέσεων της χώρας με τη Γαλλία και στην περαιτέρω συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Τι αντιπροσωπεύει το αποτέλεσμα των εκλογών;
Όπως προειπώθηκε, η ανέλιξη των Σοσιαλδημοκρατών και η αντικατάσταση των Χριστιανοδημοκρατών που βρίσκονταν για πολλά χρόνια στην καγκελαρία αναδεικνύει την αλλαγή των προτεραιοτήτων και των δεδομένων. Μάλιστα, η ανάδειξη τριών κομμάτων στη θέση του παραδοσιακού συνασπισμού μεταξύ δύο κομμάτων υπογραμμίζει μία γενικότερη τάση κατακερματισμού του εκλογικού συστήματος και μεγαλύτερου διαμοιρασμού της εξουσίας με τον συνδυασμό κομμάτων πολυποίκιλων αντιλήψεων να παρευρίσκονται στην ίδια κυβερνητική θέση και ισχύ. Αναπόφευκτα, τόσο η χώρα όσο και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ταλανίζονται από ζητήματα που αγγίζουν διάφορα και ταυτόχρονα διαφορετικά επίπεδα και διαστάσεις που χρήζουν εναλλακτικής αντιμετώπισης και ειδικής προσέγγισης από ηγέτες με διαφορετικής φύσεως αντιλήψεις. Η ανάδειξη των Πρασίνων, οι οποίοι πρότερα βρίσκονταν στην αντιπολίτευση και έπειτα βρίσκονται «στο ίδιο καλάθι» με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Χριστιανοδημοκράτες, αντικατοπτρίζει την ανάγκη εφαρμογής των βλέψεών τους για την άσκηση πιο «πράσινων» πολιτικών, αφού η κλιματική κρίση αποτελεί σύγχρονο φλέγον ζήτημα, σε συνδυασμό με το όραμα των Σοσιαλδημοκρατικών για τη βελτίωση του κοινωνικού κράτους, και τον εκσυγχρονισμό που υποστηρίζουν οι Χριστιανοδημοκράτες. Ο συνδυασμός των τριών αυτών οραμάτων φαντάζει δύσκολος και για μερικούς ακόμα και απίθανος. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη της εφαρμογής του, ώστε η χώρα να προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες και σε μία πραγματικότητα που συνεχώς αλλάζει εντός της γερμανικής κοινωνίας.
Όσον αφορά στον αντίκτυπο που πρόκειται να αφήσει το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ευρώπη, η εφαρμογή των αντίστοιχων προτεινόμενων πολιτικών από την νέα κυβέρνηση, αν και πολλά υποσχόμενη, σίγουρα θα συμπαρασύρει και τις πολιτικές των υπόλοιπων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η Γερμανία δεν παύει να αποτελεί σημαντικό συνδετικό κρίκο στην ευρωπαϊκή αλυσίδα. Οι απόψεις, πάντως, διίστανται για το τι πρόκειται να σηματοδοτήσει το τέλος της «εποχής Μέρκελ» για το μέλλον της Γερμανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πραγματικότητα είναι πως αυτό θα φανεί μόνο εντός των επόμενων χρόνων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ready for power: Team Scholz promises a new Germany, BBC World News, διαθέσιμο εδώ
- Interpreting the 2021 German federal election results, Brookings, διαθέσιμο εδώ
- What Did Merkel Achieve?, Voa News, διαθέσιμο εδώ
- New Federal Government, Facts About Germany, Τaatsachen-Ueber Deuschland, διαθέσιμο εδώ
- German election 2021: full results and analysis, Guardian, διαθέσιμο εδώ
