Tου Ιωάννη Φίλιου,
Οι δεσμοί και οι αλληλεξαρτήσεις ισχύος ανάμεσα στους διεθνείς δρώντες αποτελούν αναντίρρητα ένα πολυσύνθετο φαινόμενο. Οι διεργασίες και οι σχέσεις ανάμεσά τους μπορούν να μεταβληθούν με σχετική ευκολία και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, το επιστημονικό πεδίο των διεθνών σχέσεων και των υποσυστημάτων τους χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και ταχείες εξελίξεις. Το παράδειγμα της σύγκρουσης ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία επαληθεύει τις παραπάνω συνθήκες. Η δομή του συγκεκριμένου δεσμού είναι τέτοιας μορφής, ώστε να καθίσταται εξαιρετικά αβέβαιη και επισφαλής οποιαδήποτε πρόβλεψη για τη μορφή των μελλοντικών διενέξεων και συσχετισμών, ανάμεσα στα δύο αυτά αντιμαχόμενα μέρη.
Οι τελευταίες κινήσεις της Ρωσίας έχουν δυσοίωνο χαρακτήρα, καθώς υποδηλώνουν την πρόθεσή της για εξαπόλυση απειλητικής στρατιωτικής επίθεσης έναντι της Ουκρανίας. Η αύξηση του αριθμού των Ρωσικών στρατευμάτων κατά μήκος των Ουκρανικών συνόρων στοιχειοθετεί τη συγκεκριμένη επιθετική προσέγγιση. Ποια είναι, όμως, η σχέση κόστους-οφέλους για την ανάληψη άμεσης στρατιωτικής δράσης, πιθανό επακόλουθο της παρούσας ενισχυμένης στρατιωτικής κινητοποίησης στα ουκρανικά σύνορα, εκ μέρους του Vladimir Putin και της Ρωσίας;
Πιο αναλυτικά, η βούληση της Ρωσίας για στρατιωτική εμπλοκή στη φιλοδυτικά προσανατολισμένη γείτονα χώρα της, την Ουκρανία, αποφαίνεται να είναι πιο θερμή σε σχέση με προηγούμενες χρονικές περιόδους. Άλλωστε, η Ρωσία δεν νιώθει να απειλείται, ούτε και να ανησυχεί ιδιαίτερα για τις επικείμενες κυρώσεις από μια πιθανή στρατιωτική συμπλοκή. Προς επεξήγηση των παραπάνω, οι δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία για την εισβολή και προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, δε φαίνεται να την έπληξαν ιδιαίτερα, καθώς η μακροοικονομική κατάσταση της Ρωσίας παραμένει σταθερή. Επιπρόσθετα, η Ρωσία διατηρεί σταθερό έρεισμα στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Ο λόγος για τον αγωγό Nord Stream 2, ο οποίος θα ενισχύσει τη γερμανική ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Παρά τις προσπάθειες για επίτευξη της στρατιωτικής σταθερότητας στην περιοχή δια μέσω των συνομιλιών που είχαν οι Η.Π.Α. και η Ρωσία το περασμένο καλοκαίρι, φαίνεται πως η Ρωσία και η Ουκρανία βρίσκονται σε μια τροχιά ανανέωσης της δισεπίλυτης σύγκρουσης μεταξύ τους. Ως απότοκο μιας δυνητικής σύγκρουσης θα είναι η εκ νέου αποσταθεροποίηση του συγκεκριμένου υποσυστήματος και της Ευρώπης συλλήβδην. Παράλληλα, θα υπονομευθεί η προσπάθεια που καταβάλλουν οι Η.Π.Α. για σταθεροποίηση των σχέσεών τους με τη Ρωσία.
Συνεπώς, η Μόσχα έχει αποκτήσει μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική αυτοπεποίθηση και ισχύ. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με τη μετατόπιση της προσοχής και των πόρων της Ουάσινγκτον στην περιοχή του Ασιατικού Ειρηνικού και στον ανταγωνισμό της με την Κίνα, η Ρωσία εύλογα μπορεί να θεωρεί πως η Ουκρανία αποτελεί πλέον ένα περιθωριακό συμφέρον για τις Η.Π.Α. Όλα τα παραπάνω συνομολογούν στην προώθηση ενός σκηνικού ένοπλης στρατιωτικής επέμβασης, ως μέσο ρύθμισης των διαφορών των δύο χωρών. Ωστόσο, αποτρεπτική ως προς τη σύγκρουση, μπορεί να είναι η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, στην περίπτωση που συντονίσει τις δύο πλευρές, με τέτοιο τρόπο, ώστε να επέλθει ειρηνική επίλυση.
Καταληκτικά, το σενάριο ενός πολέμου ανάμεσα στις δύο πλευρές φαντάζει περισσότερο πιθανό, απ’ ό,τι απίθανο να συμβεί. Η άρτια και ταχεία στρατηγική κινητοποίηση των Ρωσικών στρατευμάτων σε υψηλότερο επιχειρησιακό και οργανωτικό επίπεδο, συγκριτικά με τις προηγούμενες κινητοποιήσεις, επαληθεύει τον συγκεκριμένο ισχυρισμό. Τα εξής παραπάνω σε συνδυασμό με την αδυναμία εύρεσης κοινής πολιτικής συνισταμένης, ανάμεσα στα αντιμαχόμενα μέρη για την επίλυση της στρατιωτικής σύγκρουσης στην Ανατολική Ουκρανία, ενδυναμώνουν την πεποίθηση και την πιθανή επιδίωξη της Ρωσίας για μια νέα στρατιωτική επιχείρηση με χρήση βίας, ως μέσο επίλυσης των διαφορών. Μολονότι, λοιπόν, μέχρι στιγμής, ο Ρώσος Πρόεδρος επιδίδεται σε καταναγκαστική διπλωματία, αυτή τη φορά η Μόσχα μπορεί να μην μπλοφάρει. Στην περίπτωση μιας ατελέσφορης διαβούλευσης, το ενδεχόμενο χρήσης ένοπλων μέσων φαντάζει πιο πιθανό από ποτέ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Russia won’t let Ukraine go without a fight, Foreign Affairs, διαθέσιμο εδώ
