Της Άννας – Νικολέτας Γρίβα,
Με κύριο μήνυμα τη λέξη «Πίστεψε» η ταινία «Το Πολικό Εξπρές» αποτελεί μία απ’ τις αγαπημένες ταινίες των φίλων των Χριστουγέννων εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, και όχι αδίκως, αφού συνδυάζει τη ζεστασιά των Χριστουγέννων με μηνύματα περί πραγματικής φιλίας και πίστης σε αυτό που κανείς δεν μπορεί να δει.
Η ιστορία ξεκινά με τον πρωταγωνιστή, ένα αγόρι που αμφισβητεί την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη, να μένει ξύπνιος την παραμονή των Χριστουγέννων, προσδοκώντας να ακούσει τον ήχο από τα καμπανάκια του ελκήθρου του. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, τα πράγματα στο δωμάτιό του αρχίζουν να τρέμουν, ενώ ηχεί ο δυνατός ήχος από σειρήνα τρένου. Το αγόρι κοιτά έξω απ’ το παράθυρο, και μόλις αντικρύσει ένα μεγάλο τρένο καταμεσής του δρόμου, αρπάζει τη ρόμπα του και βγαίνει στο χιόνι. Ο εισπράκτορας του τρένου τον ρωτά αν θα επιβιβαστεί και ενημερώνει πως το τρένο, με ονομασία «Πολικό Εξπρές», οδεύει προς τον Βόρειο Πόλο.
Τελευταία στιγμή, το αγόρι αποφασίζει να ανέβει, βρίσκοντας μέσα πλήθος άλλων αγοριών και κοριτσιών, που θα τον συντροφεύσουν στην περιπέτεια. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν ο «ξερόλας», ένα έξυπνο και φιλικό κορίτσι και ένα μοναχικό αγοράκι από φτωχή γειτονιά, ο Billy. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς τον Βόρειο Πόλο, οι πρωταγωνιστές συναντούν πολλές δοκιμασίες, μεταξύ των οποίων ο εκτροχιασμός του τρένου εξαιτίας του πάγου και η απώλεια του εισιτηρίου του κοριτσιού.
Όταν επιτέλους φτάνουν στον προορισμό τους, τα παιδιά γνωρίζουν τον Άγιο Βασίλη, και το αγόρι συνιστά τον τυχερό που λαμβάνει το πρώτο δώρο των Χριστουγέννων. Τότε, ζητά ένα καμπανάκι απ’ το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη, το οποίο και χάνει, αλλά ξαναβρίσκει κάτω απ’ το χριστουγεννιάτικο δέντρο στο σαλόνι του σπιτιού του, μετά την επιστροφή από το ταξίδι. Τον ήχο του μπορούν να ακούσουν μόνο όσοι πραγματικά πιστεύουν, γι’ αυτό και το αγόρι συνεχίζει να το ακούει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, ακόμη κι όταν όλοι οι άλλοι σταματούν πλέον να το ακούν.
Εύκολα θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει πλέον την ταινία αυτή ένα “Christmas classic”. Παρά όμως την αγάπη που ως επί το πλείστον έχει δεχθεί επί χρόνια από το ευρύ κοινό, η τεχνική animation που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της ταινίας αυτής κινούμενων σχεδίων, αφήνει πολλούς -κριτικούς και απλούς θεατές- με ένα αίσθημα «ανατριχίλας» και αποξένωσης.
Η επίδραση που έχει η ταινία σε πληθώρα ανθρώπων οφείλεται σε ένα φαινόμενο, επονομαζόμενο “Uncanny Valley”, που περιγράφει τη σχέση μεταξύ ενός ανθρωπόμορφου αντικειμένου ή εικόνας και της ψυχολογικής αντίδρασης που προκαλεί. Εξαιτίας του φαινομένου αυτού, οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται παράξενα όταν αντικρύζουν μία εξαιρετικά ρεαλιστική ανθρωπόμορφη εικόνα, που παρουσιάζει παρά ταύτα ατέλειες.
Αυτό, όμως, δεν αποτελεί το μόνο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της ταινίας. «Το Πολικό Εξπρές», που βασίστηκε στο ομώνυμο παιδικό βιβλίο του 1985 από τον Chris Van Allsburg, αποτελεί την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων που γυρίστηκε ποτέ εξ’ ολοκλήρου με την τεχνική “motion capture” (καταγραφή κίνησης), με πρωτοβουλία του βραβευμένου με Όσκαρ σκηνοθέτη Robert Zemeckis.
Κατά τη διεξαγωγή της τεχνικής αυτής, τοποθετούνται αισθητήρες σε διάφορα σημεία του σώματος του ηθοποιού, οι οποίοι καταγράφουν τις κινήσεις του, επιτρέποντάς σε αυτές να εμφανισθούν στην οθόνη του υπολογιστή σε πραγματικό χρόνο. Ύστερα, οι animators χρησιμοποιούν προγράμματα στον υπολογιστή προκειμένου να δημιουργήσουν τα κινούμενα σχέδια «πάνω» απ’ τις πραγματικές κινήσεις των ηθοποιών.
Ενδιαφέρουσα επιλογή συνιστά επίσης το γεγονός ότι αρκετοί από τους πρωταγωνιστές, μεταξύ των οποίων το αγόρι, το κορίτσι και ο «ξερόλας» δεν έχουν όνομα ή τουλάχιστον αυτό σκοπίμως δεν αναφέρεται στην ταινία, καθιστώντας το μήνυμα της καθολικό. Αντίθετα, στους τίτλους τέλους καταγράφονται απλώς ως “Hero Boy”, “Hero Girl”, και “Know-It-All” αντιστοίχως.
Επιπλέον, εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως ο ηθοποιός Tom Hanks, στη φυσιογνωμία του οποίου έχει βασιστεί και ο σχεδιασμός του εισπράκτορα του τρένου στην ταινία, στην πραγματικότητα δεν είχε έναν, αλλά πέντε ρόλους σε αυτήν. Ο ηθοποιός έδωσε τη φωνή του όχι μόνο στον εισπράκτορα, αλλά και στην ενήλικη εκδοχή του αγοριού, στον πατέρα του πρωταγωνιστή, στον άστεγο που το αγόρι συναντά στην οροφή του τρένου σε ένα σημείο της ταινίας, καθώς και στον ίδιο τον Άγιο Βασίλη.
Παράλληλα, αξίζει να αναφερθούν οι αναφορές στη ζωή και το έργο του Robert Zemeckis, ο οποίος έχει σκηνοθετήσει και τη γνωστή σειρά ταινιών “Back to the Future” (1985). Στο «Πολικό Εξπρές», λοιπόν, υπάρχουν αναφορές στη μεγάλη του αυτή επιτυχία, όπως η φωτογραφία στην αρχή της ταινίας που απεικόνιζε «Άγιους Βασίληδες» σε απεργία έξω από το ίδιο μέρος όπου ο Marty McFly, πρωταγωνιστής του “Back to the Future”, ταξίδεψε για πρώτη φορά επιτυχώς στο παρελθόν. Ακόμη, στην αρχή της ταινίας ο εισπράκτορας ανακοινώνει τη διεύθυνση “11344 Edbrooke”, που δεν είναι άλλη από τη διεύθυνση του πατρικού σπιτιού του σκηνοθέτη στο Σικάγο.
Τέλος, πληροφορία που αξίζει κανείς να γνωρίζει αποτελεί το γεγονός ότι το τρένο «Πολικό Εξπρές», δεν είναι μονάχα ένα κινούμενο σχέδιο, αλλά και πραγματικό τρένο που βρίσκεται στο Owosso του Michigan. Οι συντελεστές της ταινίας έλαβαν την έμπνευση για τον σχεδιασμό του τρένου από το “Pere Marquette 1225”, ένα από τα μεγαλύτερα λειτουργικά τρένα με ατμομηχανή στις Η.Π.Α. την περίοδο που γυρίστηκε η ταινία.
Εύκολα γίνονται, λοιπόν, εμφανείς τόσο μέσα από το σενάριο, όσο και μέσα από τις ατελείωτες ενδιαφέρουσες πληροφορίες που θα μπορούσε κανείς να διαβάσει για «Το Πολικό Εξπρές», οι λόγοι που κρύβονται πίσω από την τεράστια επιτυχία της ταινίας. Οι εξαιρετικά προηγμένες για την εποχή τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν, σε συνδυασμό με την υπέροχη μουσική, την πιστότητα στην υπόθεση του βιβλίου, και την προσοχή ακόμη και στην τελευταία λεπτομέρεια, αναδεικνύουν επιτυχώς το κυριότερο μήνυμα της ταινίας, την πίστη, που συνοψίζεται στη φράση του εισπράκτορα: «Όταν βλέπεις, πιστεύεις, αλλά κάποιες φορές τα αληθινότερα πράγματα στον κόσμο είναι τα πράγματα που δεν μπορούμε να δούμε».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το Πολικό Εξπρές, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- 8 Festive Facts About The Polar Express, mentalfloss.com, διαθέσιμο εδώ.
- How Motion Capture Works, scienceworld.ca, διαθέσιμο εδώ.
