Της Ιωάννας Μηνδρινού,
Στις 28 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν γενικές εκλογές στην Ονδούρα, με όλα να δείχνουν μέχρι στιγμής πως η πρώην πρώτη κυρία της Ονδούρας, Xiomara Castro, θα αποτελέσει την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο της χώρας επαναφέροντας την αριστερά στην εξουσία, 12 χρόνια μετά την ανατροπή της κυβέρνησης του συζύγου της από πραξικόπημα.
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα επέδειξαν πως με περισσότερες από τις μισές ψήφους καταμετρημένες (52%) το κόμμα Libre με υποψήφια την Castro προηγείται με 53,4% έναντι 34,1% του Εθνικού Κόμματος με υποψήφιο τον Asfura. Πίσω και από τους 2 βρέθηκε με 9% το κόμμα των Φιλελευθέρων του Yani Rosenthal ο οποίος σχεδόν αμέσως αναγνώρισε την ήττα του από την Castro. Πανηγυρικοί εορτασμοί ξέσπασαν στα κεντρικά γραφεία του κόμματός της, καθώς το προβάδισμά της διατηρούνταν, με τους υποστηρικτές της να φωνάζουν συνθήματα. Μπορεί ο νικητής να ανακοινωθεί επίσημα πριν τις 28 Δεκεμβρίου, βάσει όσων ορίζει η εθνική νομοθεσία, όμως μόλις έκλεισαν οι κάλπες και οι 2 πλευρές υποστήριξαν πως νίκησαν.
Παρά τη σύσταση από τις εκλογικές αρχές ως προς τους υποψηφίους να αναμείνουν τα επίσημα αποτελέσματα, η Castro εκφώνησε επινίκιο λόγο στους υποστηρικτές της, κάλεσε τον κόσμο να προσέλθει στις κάλπες για να εκδιώξει τη δικτατορία, ενώ, παράλληλα, μέσω Twitter ευχαρίστησε τους πολίτες που την ψήφισαν, δηλώνοντας πως θα μετατρέψει 12 χρόνια πόνου σε χρόνια χαράς. Ο Asfura, μέσω ανάρτησής του στα social media, παρότρυνε τους ψηφοφόρους να επιδείξουν υπομονή και υποστήριξε πως θα σεβαστεί το εκλογικό αποτέλεσμα, χωρίς αρχικά να παραδέχεται την ήττα του. Λίγες μέρες αργότερα, όμως, με την απόδοση του κόμματος να μην είναι η προσδοκώμενη, αποκάλυψε πως επισκέφτηκε την Castro για να τη συγχαρεί, περιορίζοντας με αυτή του την κίνηση τις πιθανότητες αμφισβήτησης του εκλογικού αποτελέσματος και ανοίγοντας τον δρόμο για να αποτελέσει η Castro τη νέα εκλεγμένη Πρόεδρο. Έτσι, με την αναγνώριση της ήττας του έθεσε τέλος σε μια θυελλώδη περίοδο εξουσίας του Εθνικού Κόμματος, που χαρακτηρίστηκε από σκάνδαλα και κατηγορίες διαφθοράς και δήλωσε τόσο έτοιμος να αναλάβει το κόμμα του τον ρόλο της εποικοδομητικής αντιπολίτευσης όσο και πρόθυμος να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση. Μετά τις δηλώσεις Asfura, ο Antony Blinken δήλωσε πως η Washington ανυπομονεί να συνεργαστεί με την Castro, ενώ και η Ε.Ε. χαιρέτισε το ειρηνικό και ήρεμο κλίμα που κυριάρχησε στις τελευταίες εκλογές.
Προσέλευση στις κάλπες
Αξιοσημείωτο γεγονός των πρόσφατων εκλογών στην Ονδούρα είναι η προσέλευση των πολιτών, η οποία ξεπέρασε το 68%, καθιστώντας την την υψηλότερη από τη δεκαετία του ’80, όταν δηλαδή η χώρα επέστρεψε στη δημοκρατία. Πολλοί το αποδίδουν στην ανάγκη αλλαγής μετά από 12 χρόνια, όπου στην εξουσία βρισκόταν το Εθνικό Κόμμα, η θητεία του οποίου χαρακτηρίστηκε από διαφθορά και αυξανόμενο μιλιταρισμό, με τους πολίτες να το θεωρούν υπαίτιο για την επιδείνωση της φτώχειας και να οδηγούνται σε μαζική μετανάστευση προς τις Η.Π.Α. Η πανδημία και οι τυφώνες που έπληξαν τη χώρα το 2020 ενέτειναν την κοινωνικοπολιτική κρίση. Παράλληλα, ο απερχόμενος Πρόεδρος Hernandez παραμένει εξαιρετικά αντιπαθής, ενώ του έχουν επιρριφθεί και κατηγορίες σε Ομοσπονδιακό Δικαστήριο των Η.Π.Α. για ανάμειξη σε υπόθεση διακίνησης ναρκωτικών, με τον ίδιο να αρνείται πως υπέπεσε σε οποιοδήποτε αδίκημα.
Ως προς την υποστήριξη του λαού στην Castro έναντι του Asfura αποδίδεται στο ότι ο Asfura, ο οποίος κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση και τα “Pandora Papers” τον συνέδεσαν με αθέμιτη άσκηση επιρροής στην Κόστα Ρίκα, εκπροσωπούσε τη συνέχεια του καθεστώτος παρά τις προσπάθειές του να αποστασιοποιηθεί από τον Hernandez προεκλογικά. Αντίθετα, η Castro σηματοδοτεί ένα νέο εγχείρημα για την ανοικοδόμηση της χώρας. Ειδικότερα, σύμφωνα με μαρτυρίες απλών πολιτών, οι εκλογείς ψήφισαν με κριτήριο ποιόν αντιπαθούν λιγότερο, επισημαίνοντας πως δεν υπήρχαν ιδιαίτερα καλές εναλλακτικές. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκλογικής αναμέτρησης, διάχυτος ήταν ο φόβος εκλογικής νοθείας, με την αποστολή παρατήρησης της εκλογικής διαδικασίας της Ε.Ε. να βρίσκει πως το Εθνικό Κόμμα προέβη σε παρατυπίες, χρησιμοποιώντας κρατικές ενισχύσεις για να προωθήσει την προεκλογική του εκστρατεία. Πλέον, όμως, θεωρείται πως το προβάδισμα της τάξεως του 20% της Castro είναι αρκετό για να περιορίσει φαινόμενα διαφθοράς και να αποτρέψει την όξυνση μιας ήδη τεταμένης πολιτικής κατάστασης.
Προεκλογική εκστρατεία της Castro
Η Xiomara Castro προεκλογικά δήλωσε πως ο δημοκρατικός σοσιαλισμός που προτείνει, είναι η λύση για να απομακρυνθεί η Ονδούρα από την άβυσσο στην οποία βρέθηκε εξαιτίας του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, ενός δικτάτορα και της διαφθοράς. Δεσμεύτηκε για μεγάλες αλλαγές συμπεριλαμβανομένων μιας συνταγματικής αναθεώρησης, της διάλυσης των δικτύων διακίνησης ναρκωτικών και της επανεξέτασης του νομικού πλαισίου γύρω από τις αμβλώσεις. Έχει υποσχεθεί την επαναφορά κοινωνικών προγραμμάτων, μείωση στους λογαριασμούς κοινής ωφελείας, που έχουν εκτοξευθεί το τελευταίο διάστημα και την απαγόρευση των ειδικών οικονομικών ζωνών. Ταυτόχρονα, έχει προτάξει την ενδυνάμωση της άμεσης δημοκρατίας με τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, τα οποία όμως στο παρελθόν σε χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν χρησιμοποιηθεί ως μέσο χειραγώγησης του λαού, ενισχύοντας εν τέλει την προεδρική εξουσία. Επίσης, έχει τονίσει ήδη προεκλογικά πως θα ηγηθεί μιας κυβέρνησης τόσο συμφιλίωσης, επιδιώκοντας την ενοποίηση της γόνιμης αντιπολίτευσης όσο και δικαιοσύνης, φορολογώντας τους πλουσίους.
Έχει εκφράσει την επιθυμία της μόλις αναλάβει καθήκοντα για εκ νέου διαπραγμάτευση με το ΔΝΤ, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για καταβολή χαμηλότερων πληρωμών εξυπηρέτησης του χρέους, καθώς οι τρέχουσες αποτελούν το 30% του προϋπολογισμού, με αποτέλεσμα να παραμελούνται καίριοι τομείς, όπως αυτός της εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης. Παράλληλα, η ιδέα της να αποσύρει τη διπλωματική στήριξη της χώρας στην Ταϊβάν πυροδότησε αντιδράσεις από τις Η.Π.Α. Έτσι, ο Salvador Nasralla, που αναμένεται να αποτελέσει έναν από τους 3 Αντιπροέδρους, ανακάλεσε επισημαίνοντας πως η Castro δεν σχεδιάζει την εκκίνηση διπλωματικών σχέσεων με την Κίνα, καθώς θέτει σε προτεραιότητα τις ήδη υφιστάμενες με τις Η.Π.Α.
Συνοψίζοντας, η Castro έχει παρουσιάσει ένα φιλόδοξο σχέδιο, δημιουργώντας προσδοκίες στον λαό της Ονδούρα για τέλος στην κυβερνητική ασυδοσία και για αποκατάσταση δημοκρατικών θεσμών που είχαν αποδυναμωθεί κατά την εξουσία του Hernandez. Δεν είναι λίγοι όμως και εκείνοι που εκφράζουν ανησυχίες πως οι αριστερές πολιτικές της θα μετατρέψουν τη χώρα σε Κούβα και Βενεζουέλα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν τα μέχρι τώρα στοιχεία επιβεβαιωθούν η κυβέρνησή της θα κληθεί να αντιμετωπίσει χρόνια δυσεπίλυτα προβλήματα της χώρας, όπως η διακίνηση ναρκωτικών, το οργανωμένο έγκλημα, η διαφθορά και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Honduras set for first female president as Castro holds wide lead, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Opposition leads after ‘massive’ turnout in Honduras election, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- ‘Change is possible’: Honduras prepares for critical election, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Honduras election: Opposition candidate Castro in the lead, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Honduras set for first woman president as ruling party concedes election defeat, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Hondurans vote to replace controversial leader, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Honduras Vote Count Pauses With Leftist on Track for Landslide, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
- Honduras’ ruling party candidate concedes presidential election, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Honduras president congratulates leftist successor, France 24, διαθέσιμο εδώ
- Incoming Honduras president signals U-turn on initiating China ties, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Honduras’ Castro to seek new debt deal with IMF, opposes tax hikes, Reuters, διαθέσιμο εδώ
