Της Μαριάννας Τέλλη,
Ο Egon Schiele αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ονόματα του αυστριακού, αλλά και του Ευρωπαϊκού Εξπρεσιονισμού γενικότερα. Μαθητής του Gustav Klimt, o Schiele ανέπτυξε ένα μοναδικό στυλ ζωγραφικής, με το οποίο εξέφραζε την ταυτότητα και τη σεξουαλικότητά του. Μέχρι και τον θάνατό του, σε ηλικία 28 ετών, το έργο του μιλούσε με μία απόλυτη ειλικρίνεια, η οποία αναστάτωσε και άλλαξε ριζικά τη Βιεννέζικη κοινότητα.
Γεννημένος το 1890, ο Egon Schiele είχε μεγάλη αγάπη για τα τρένα, τα οποία και ζωγράφιζε μανιωδώς. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ήρθε υπό την κηδεμονία του θείου του, ο οποίος, αναγνωρίζοντας το ταλέντο του, τον τοποθέτησε υπό τη μαθητεία του καλλιτέχνη Ludwig Karl Strauch. Αργότερα, εισήλθε στη σχολή Καλών Τεχνών, την οποία παράτησε σχεδόν αμέσως, αφού θεωρούσε πως δεν ήταν συμβατός με την αυστηρότητα και τον συντηρητισμό που επικρατούσε.
Το 1907, ο Schiele άρχισε να μαθητεύει υπό την καθοδήγηση του Gustav Klimt, ο οποίος φρόντισε να τον υποστηρίξει, να προωθήσει τα έργα του, καθώς και να τον συστήσει σε διάφορους χορηγούς. Αυτήν την περίοδο, ο Schiele, του οποίου τα έργα είναι κυρίως επηρεασμένα από τον Klimt αλλά και από το κίνημα της Αρ Νουβό, εισέρχεται στην καλλιτεχνική σκηνή της Βιέννης, ενώ λίγο αργότερα εγκατέλειψε τον Klimt και ίδρυσε την ομάδα «Neukunstgruppe», από κοινού με άλλους μαθητές της σχολής Καλών Τεχνών, που ήταν απογοητευμένοι από τις μεθόδους διδασκαλίας που επικρατούσαν.
Από εκεί ξεκίνησε η πορεία του ως ανεξάρτητου καλλιτέχνη, καθώς και ο πειραματισμός του με την ανθρώπινη μορφή και τη σεξουαλικότητα που αυτή κρύβει. Τα έργα του, γυμνά και αυτοπροσωπογραφίες κυρίως, παρουσιάζουν έντονες, σχεδόν εφιαλτικές, διαστρεβλώσεις, οι οποίες παρουσιάζουν το συναισθηματικό κόσμο του καλλιτέχνη. Μακρόστενες φιγούρες σε σχεδόν εξωπραγματικές γωνίες δημιουργούν ένα αίσθημα ανησυχίας, ενώ παράλληλα κεντρίζουν το ενδιαφέρον του θεατή.
Το γυμνό σώμα, κυρίαρχο στοιχείο του έργου του ήταν αυτό που σόκαρε τη Βιεννέζικη κοινωνία. Τόσο οι συντηρητικοί όσο και οι φιλελεύθεροι του χώρου έβλεπαν τα γυμνά του Schiele σαν μία πρόκληση. Τα γυμνά του είναι ωμά, τα σώματα εκτεθειμένα στο βλέμμα, εκφράζοντας έντονο συναίσθημα. Παράλληλα με τα έργα του, μεγάλες αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία προκαλούσε και ο τρόπος ζωής του. Ο Schiele συγκατοικούσε με την ερωμένη και μούσα του, Wally, ενώ το σπίτι του ήταν πάντα ένα κέντρο διερχομένων. Καλλιτέχνες, πόρνες αλλά και όλα τα «προβληματικά παιδιά» της περιοχής περνούσαν τις μέρες τους στο σπίτι του, ενώ εκείνος τα ζωγράφιζε.
Μολονότι αμφιλεγόμενος από τους ανθρώπους της εποχής του, ο Egon Schiele κατάφερε να γίνει ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Η αυτοπροσωπογραφία του «Γονατιστό Γυμνό με Σηκωμένα Χέρια» (1910), θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά γυμνά του αιώνα. Τόσο η οπτική του σχετικά με την ανθρώπινη φύση και την ταυτότητα, όσο και η αντίστασή του στο σύστημα κανόνων του καθεστηκότος καλλιτεχνικού μπλοκ αποτελούν πηγή έμπνευσης ακόμα και σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Natter, Tobias G. Egon Schiele The Paintings. Köln, TASCHEN, 2020.
