Της Αννίτας Ελισσαίου,
Τα Νησιά του Σολομώντα, αρχιπελαγικό κράτος του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού, έχουν πρόσφατα κεντρίσει το ενδιαφέρον των διεθνών μέσων ενημέρωσης και προκαλούν ανησυχία στην περιφέρεια της Ωκεανίας. Αιτία η σειρά από βίαιες διαδηλώσεις που ταλανίζουν τη χώρα εδώ και μία εβδομάδα και έχουν κοστίσει τη ζωή σε 3 ανθρώπους. Ένας συνδυασμός διαφορετικών παραγόντων οφείλεται στις αναταραχές, που απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την πολιτική σκηνή της χώρας.
Στα τέλη του Νοεμβρίου, εκατοντάδες διαδηλωτές ξεκίνησαν διαμαρτυρία κατά της κυβέρνησης, ζητώντας από τον Πρωθυπουργό Manasseh Sogavare να παραιτηθεί. Οι διαδηλώσεις ήταν αρχικά ειρηνικές, αλλά τα βίαια στοιχεία δεν άργησαν να εμφανιστούν. Βανδαλισμοί, εμπρησμοί, καταστροφές δημόσιας περιουσίας, λεηλασίες, συγκρούσεις με την αστυνομία και έφοδοι σε επιχειρήσεις μετέτρεψαν την Χονιάρα, πρωτεύουσα της χώρας, σε πεδίο μάχης. Οι περισσότερες ζημιές σημειώθηκαν στη Chinatown της πρωτεύουσας, ενώ το αποκορύφωμα των εντάσεων ήταν η προσπάθεια εφόδου στην πρωθυπουργική κατοικία. Μέχρι τώρα η αστυνομία έχει προχωρήσει στη σύλληψη 100 ατόμων, ωστόσο δυσκολεύεται να επαναφέρει την ειρήνη στην πόλη, ενώ οι ζημιές ανέρχονται σε εκατομμύρια δολάρια, επιβαρύνοντας μια οικονομία που ήδη δοκιμάζεται από την πανδημία.
Βασικό αίτημα των διαδηλωτών είναι η παραίτηση του Πρωθυπουργού Sogavare, όμως οι λόγοι πίσω από τη δυσαρέσκεια στο πρόσωπό του είναι ποικίλοι. Αρχικά, η κυβέρνηση δέχεται εδώ και καιρό έντονες κριτικές για την αναποτελεσματικότητα των μειωμένων δημόσιων υπηρεσιών, το «αχαλίνωτο» φαινόμενο της διαφθοράς, τα αυξημένα ποσοστά ανεργίας, αλλά και για την αδιαφορία της, η οποία ούτε έχει αναλάβει την ευθύνη για τα προαναφερθέντα δεινά, ούτε -όπως ισχυρίζονται οι διαδηλωτές- έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης. Στα οικονομικά προβλήματα, που καταγγέλλουν οι διαδηλωτές, έρχεται να προστεθεί και η παρουσία ξένων επιχειρήσεων, κυρίως κινεζικών, οι οποίες κατηγορούνται ότι «κλέβουν» πολύτιμες θέσεις εργασίας και πόρους από τους ντόπιους.
Μια ακόμα βασική κινητήριος δύναμη πίσω από τις πρόσφατες διαδηλώσεις είναι η «κόντρα» μεταξύ του νησιού Malaita, του πολυπληθέστερου στη χώρα, και του Guadalcanal, όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα. Οι σχέσεις των δύο νησιών ήταν τεταμένες εδώ και χρόνια, λόγω της άνισης κατανομής του πλούτου μεταξύ των δύο, με αποτέλεσμα το Malaita να υποφέρει από φτώχεια και χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός, όμως, διεύρυνε το χάσμα ανάμεσά τους. Επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, τα Νησιά του Σολομώντα διατηρούσαν στενούς διπλωματικούς δεσμούς με την Ταϊβάν και δέχονταν σημαντική οικονομική βοήθεια. Το 2019, η κυβέρνηση Sogavare λαμβάνει την απόφαση να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν για χάρη σύναψης σχέσεων με το Πεκίνο. Η στροφή προς την Κίνα έμελλε να φέρει τεράστιες επενδύσεις στη χώρα, στους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου, των μεταφορών και των κατασκευών, όπως και έγινε σε έναν βαθμό, αλλά η απόφαση δεν έγινε αποδεκτή από την πολιτική σκηνή και παραμένει αμφιλεγόμενη.
Ο αρχηγός της τοπικής κυβέρνησης του Malaita, Daniel Suidani, ήταν ο πρώτος που απέρριψε τον νέο διπλωματικό δεσμό με το Πεκίνο. Αντιτάχθηκε στην πολιτική του Sogavare, διατηρώντας τις σχέσεις του νησιού με την Ταϊβάν και απαγορεύοντας την εγκατάσταση και τη λειτουργία κινεζικών επιχειρήσεων στο έδαφος του Malaita. Ένα μεγάλο μέρος των διαδηλωτών προέρχονται από το νησί, αιτούμενοι ανάπτυξη, επενδύσεις, καλύτερη οικονομική υποστήριξη από την κεντρική κυβέρνηση και περιορισμό των σχέσεων με την Κίνα. Ο Suidani επέκρινε τον Πρωθυπουργό ότι έχει βάλει τα συμφέροντα ξένων δυνάμεων πάνω από αυτά της χώρας του, και απαίτησε, μαζί με τους διαδηλωτές, την παραίτησή του.
Ο Sogavare, όμως, δεν προτίθεται να πάει πουθενά. Μένοντας πιστός στις αποφάσεις του και στην πολιτική του, ο Πρωθυπουργός της χώρας αρνείται να παραιτηθεί, και ρίχνει το φταίξιμο για τις νέες εξελίξεις στην επέμβαση από ξένες δυνάμεις. Συγκεκριμένα, ο Sogavare ισχυρίζεται ότι πίσω από τις βίαιες διαδηλώσεις κρύβονται ξένες δυνάμεις που δεν επιθυμούν οποιαδήποτε σχέση των Νήσων με την Κίνα, και ενθαρρύνουν τη βία και την ανυπακοή στους νόμους, στην προσπάθειά τους για παρακώληση των συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών. Παρόλα αυτά, ο Πρωθυπουργός θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια πρόταση μομφής από το Κοινοβούλιο τη Δευτέρα, γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει εκ νέου εντάσεις.
Αδυνατώντας να αποκαταστήσει την τάξη, η κυβέρνηση των Νησιών ζήτησε την αρωγή των γειτόνων της. Δυνάμεις ασφαλείας και διπλωμάτες από την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Παπούα Νέα Γουινέα και τα Φίτζι κατέφθασαν πριν από μερικές μέρες στα Νησιά Σολομώντα για να συνδράμουν στην προσπάθεια επαναφοράς της ειρήνης και να ενισχύσουν τις τοπικές αρχές. Όπως έχουν επισημάνει ο Αυστραλός Πρωθυπουργός, Scott Morrison, και η Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Jacinda Ardern, η παρουσία της ξένης βοήθειας γίνεται μόνο για την εξασφάλιση της ειρήνης, χωρίς καμία εμπλοκή στην πολιτική κατάσταση. Υπό αυτές τις συνθήκες, αντιπρόσωποι της Πρεσβείας της Κίνας στις Νήσους και του Υπουργείου Εξωτερικών έχουν ζητήσει την προστασία των Κινέζων πολιτών και των επιχειρήσεών τους από βίαιες ενέργειες στο πλαίσιο των διαδηλώσεων.
Το αποτέλεσμα της πρότασης μομφής του Πρωθυπουργού μπορεί να αποτελέσει αφορμή για αναζωπύρωση των εντάσεων στο κράτος του Ειρηνικού. Ήδη η χώρα αντιμετωπίζει ελλείψεις σε βασικά αγαθά, λόγω των καταστροφών και λεηλασιών καταστημάτων, εντείνοντας το αίσθημα ανησυχίας για το σύνολο του πληθυσμού. Αν ο Sogavare δεν υποχωρήσει, τα σημάδια δείχνουν ότι οι αναταραχές θα συνεχίσουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 3 burned bodies found in Solomon Islands’ Chinatown following days of violent protests, CNN, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand to send troops to quell unrest in Solomon Islands, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Solomon Islands PM blames violent anti-government protests on foreign interference, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- 3 bodies found amid violence in Solomon Islands, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Pacific Puzzle: How China and Australia fit in to Solomon Islands protests, SBS, διαθέσιμο εδώ
