Της Φωτεινής Κακαβιά-Μπεληγιάννη,
Η διακίνηση ναρκωτικών, η βία και η εγκληματικότητα αποτελούν έννοιες που έχουν συνδεθεί άρρηκτα με το Μεξικό ήδη από τη δεκαετία του 1980, την εποχή, δηλαδή, που τα καρτέλ ναρκωτικών ισχυροποιήθηκαν και εδραιώθηκαν στη χώρα. Τα χρόνια αυτά προβλήματα που ταλανίζουν το Μεξικό φαίνεται να έχουν αναβιώσει και ενδυναμωθεί το τελευταίο έτος, όπου, σύμφωνα με ερευνητές, έχουν καταγραφεί 800 περιπτώσεις βασανισμού, 640 περιπτώσεις διαμελισμού και ακρωτηριασμού σωμάτων, 418 μαζικές σφαγές και 341 βάναυσες δολοφονίες γυναικών. Το 2021, λοιπόν, καταγράφεται αύξηση της εγκληματικότητας κατά 80,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Πολυάριθμα είναι τα περιστατικά που συγκλόνισαν την εγχώρια κοινή γνώμη τους τελευταίους μήνες. Ειδικότερα, τα άψυχα σώματα τριών ανθρώπων, διαμελισμένα και απανθρακωμένα, βρέθηκαν μέσα σε πλαστικές σακούλες στην περιοχή του Guanajuato, στις 2 Σεπτεμβρίου. Τρεις μέρες μετά, μια transgender γυναίκα δολοφονήθηκε στην ίδια περιοχή, ενώ το απανθρακωμένο σώμα ενός άνδρα βρέθηκε κρεμασμένο σε δέντρο στο Coacalco. Επιπλέον, στις 19 Σεπτεμβρίου, μια ολόκληρη οικογένεια δολοφονήθηκε βάναυσα, και δύο άνδρες σκοτώθηκαν από εκρηκτικό μηχανισμό στο Guanajuato.
Η κλιμάκωση της βίας, ωστόσο, φαίνεται να επεκτείνεται και στη Quintana Roo, μία από τις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας. Συγκεκριμένα, οι πυροβολισμοί σε εστιατόριο στη Tulum, όπου δύο τουρίστες έχασαν τη ζωή τους, αποτέλεσαν πρωτοσέλιδο σε πολλές εφημερίδες. Επιπλέον, οι πυροβολισμοί μπροστά σε τουρίστες στην Playa del Carmen, αλλά και στο Puerto Morelos, καθώς και η δολοφονία οδηγού ταξί έξω από γνωστό μπαρ στην Tulum, απασχόλησαν τους τελευταίους μήνες τις Αρχές και την κοινή γνώμη. Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα αιματηρά γεγονότα που είδαν το φως της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες στο Μεξικό.
Το ερώτημα, ωστόσο, που εγείρεται στους ειδικούς είναι το πού οφείλεται η ραγδαία αυτή αύξηση βίας και εγκληματικότητας. Αρχικά, σύμφωνα με τους ειδήμονες, τα γεγονότα αυτά είναι το αποτέλεσμα διενέξεων αντίπαλων cartel ναρκωτικών και πλήττουν ιδιαίτερα τις τουριστικές περιοχές της χώρας, καθώς ο τουρισμός και η οικονομική ανάπτυξη ευνοούν τη διακίνηση ναρκωτικών.
Επιπλέον, πολλοί υποστηρίζουν ότι τα υψηλά επίπεδα διαφθοράς της χώρας αποτελούν τον πυρήνα του προβλήματος. Το γεγονός, μάλιστα, ότι μεγάλο μέρος της διοίκησης, της αστυνομίας και του στρατού είναι διεφθαρμένο, έχει ως απόρροια την παράτυπη συνεργασία με εγκληματικές οργανώσεις και όχι τη σύλληψή τους. Παράλληλα, άλλοι καταδεικνύουν τη μειωμένη αστυνόμευση ως καταλυτικό παράγοντα αύξησης της βίας και της εγκληματικότητας. Προς αντιμετώπιση αυτών των επικριτικών σχολίων και με στόχο την επαναφορά της τάξης και ασφάλειας, ο στρατός έχει παρατάξει περίπου 28.395 στρατεύματα εντός της επικράτειας. Ωστόσο, η διάχυτη στρατιωτική παρουσία δεν φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της κατάστασης, καθιστώντας έτσι τον περιορισμό της διαφθοράς στα σώματα ασφαλείας ως επιτακτική ανάγκη και κορυφαία προτεραιότητα για την κυβέρνηση.
Επιπρόσθετα, πολλοί είναι εκείνοι που επιρρίπτουν την ευθύνη στο δικαστικό σύστημα της χώρας, το οποίο πάσχει από ποικίλες ελλείψεις και πολυπλοκότητες που εμποδίζουν την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία του. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ευρήματα του Think Tank “México Evalúa”, περίπου το 95% των υποθέσεων βίας και εγκληματικότητας παραμένει ατιμώρητο.
Ένας ακόμα λόγος που πιθανότατα συνετέλεσε στην αύξηση των επιπέδων βίας στη χώρα είναι η πανδημία του COVID-19, η οποία προκάλεσε χάος στην εσωτερική πολιτική και οικονομία κάθε κράτους, καθώς και αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης και των αξιών του ανθρώπου. Στο Μεξικό, συγκεκριμένα, τα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος εκμεταλλεύτηκαν την πανδημία, αυξάνοντας τις τιμές των ναρκωτικών και καθυστερώντας τις αποστολές τους σε άλλες χώρες, προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Επιπλέον, μέλη των οργανώσεων αυτών, επιχείρησαν να ενισχύσουν την υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων προς τις ομάδες τους, παρέχοντας ανθρωπιστική βοήθεια κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αυτή η ραγδαία αύξηση της εγκληματικότητας, παρόλο που δεν φάνηκε να επηρεάζει σημαντικά την τουριστική βιομηχανία της χώρας, οδήγησε σε εκτοπισμό πολλούς πολίτες, οι οποίοι αναζήτησαν μια ασφαλέστερη ζωή σε μέρη του Μεξικού που δεν κυριαρχούνται από ισχυρά καρτέλ ναρκωτικών. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη αντιμετώπισης της κατάστασης, προκειμένου να επιτευχθεί βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών και πολιτική, κοινωνική και οικονομική σταθερότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Should you still travel to Mexico? What to know after shootings near Cancún, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- Justice in Mexico releases 2021 Organized Crime and Violence in Mexico Report, Justice in Mexico, διαθέσιμο εδώ
- Dismembered, burned and tortured: Mexico sees its deadliest month in 2021, Yahoo News, διαθέσιμο εδώ
- Displacements in Mexico Increase With Ongoing Violence, Insight Crime, διαθέσιμο εδώ
