Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Η τηλεμαχία των πέντε εκ των έξι υποψηφίων για τη θέση του Προέδρου του Κινήματος Αλλαγής κινήθηκε στο αναμενόμενο πλαίσιο: Χωρίς μεγάλη ένταση και με την στρατηγική να καθορίζεται κυρίως από το σε ποια «ταχύτητα» κινείται ο κάθε διεκδικητής της ηγεσίας.
Αυτοί που αναμένεται να έρθουν αντιμέτωποι, κατ’ αρχάς, για την αρχηγική θέση του κόμματος στον β΄ γύρο, ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Ανδρέας Λοβέρδος, προσπάθησαν να προβάλουν μεν τα δυνατά τους σημεία, δίνοντας δε κυρίως την προσοχή τους στο να αποφύγουν κάποιο σοβαρό επικοινωνιακό λάθος. Οι τρεις που συμπληρώνουν την κούρσα – Παύλος Γερουλάνος, Χάρης Καστανίδης και Παύλος Χρηστίδης – απαλλαγμένοι εν πολλοίς από το άγχος, είχαν την ευκαιρία να κινηθούν με μεγαλύτερη ελευθερία προς τον στόχο της κατάληψης της τέταρτης θέσης και της κατοχύρωσης σημαίνοντος ρόλου την επομένη ημέρα των εκλογών.
Στο πρώτο «group δυναμικότητας», ο Νίκος Ανδρουλάκης προσπάθησε να προβάλει την ευρωπαϊκή του εμπειρία, να παίξει το χαρτί της ηλικιακής ανανέωσης και να αποφύγει τη διατύπωση οποιασδήποτε θέσης που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί συγκρουσιακή. Σε ό,τι αφορά τα δύο πρώτα σκέλη της στρατηγικής του, είναι γεγονός ότι τα επτά συναπτά έτη στην Ευρωβουλή τον έχουν προικίσει με γνώσεις επί θεμάτων ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, μόχλευσης κοινοτικών πόρων και περιβάλλοντος. Στο debate, ίσως και λόγω της φύσης της συγκεκριμένης διοργάνωσης, δεν έδειξε πάντως ότι υπερέχει καταφανώς του Ανδρέα Λοβέρδου και του Γιώργου Παπανδρέου στον τομέα αυτών, μιας και οι δύο ανθυποψήφιοί του διαθέτουν επίσης τεράστια ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία. Ως προς το ανανεωτικό προφίλ, το οποίο προσπάθησε να δομήσει, ναι μεν διαθέτει το αντικειμενικό στοιχείο της νεότερης ηλικίας σε σχέση με τους άλλους δύο, πλην όμως ο λόγος του παραμένει σε μεγάλο βαθμό «ξύλινος».
Ακόμη, η προσπάθειά του να αποφύγει την οποιαδήποτε προστριβή εσωκομματικού περιεχομένου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άγαρμπη και φοβική: Όταν τέθηκε το ζήτημα της στάσης του στη Συμφωνία των Πρεσπών, εκείνος αντί να απαντήσει ευθέως, προέβη σε γενικόλογες αναφορές στις προκλήσεις που έχει μπροστά της η Ευρώπη στο μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα. Όταν ερωτήθηκε σχετικά με τις απόψεις που διατυπώνει ο Γ. Παπανδρέου για τον τρόπο με τον οποίο αποχώρησε από την Πρωθυπουργία το 2011, ο Ν. Ανδρουλάκης διατύπωσε μία απάντηση, η οποία βασικά κατέληξε στο ότι πρέπει να βάλουμε φωτοβολταϊκά στις στέγες των σπιτιών μας! Αυτή η τακτική, ωστόσο, δεν καλείται «υπέρβαση του παρελθόντος», αλλά υπεκφυγή, με στόχο την αποφυγή του πολιτικού κόστους. Η σταθερή άρνησή του να δώσει, επιπλέον, σαφείς απαντήσεις σχετικά με το μοντέλο διοίκησης που θα εφαρμόσει ως εξωκοινοβουλευτικός Πρόεδρος, αλλά και για τα πρόσωπα που θα προτείνει να το υπηρετήσουν είχε ως αποτέλεσμα να πιαστεί και ολίγον «αδιάβαστος» σχετικά με τον τρόπο ανάδειξης του επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας…
Ο Ανδρέας Λοβέρδος, από τη μεριά του, επέμεινε στην στρατηγική της διατύπωσης ξεκάθαρων θέσεων, οι οποίες οδηγούν όχι μόνο στην αποφυγή, αλλά πολλές φορές και στην επιδίωξη της σύγκρουσης. Η επιλογή αυτή είναι μονόδρομος, καθότι, σε σχέση με τους κ. Ανδρουλάκη και κ. Παπανδρέου, δεν διαθέτει τον ανάλογο «σκληρό» κομματικό μηχανισμό σε πανελλαδικό επίπεδο. Γι’ αυτό, άλλωστε, και επιμένει στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή πολιτών στις εκλογές, μιας και έτσι έχει ελπίδες να υπερφαλαγγίσει τους «στρατούς» των άλλων δύο. Από την άλλη πλευρά, η έντονη δράση φέρνει και έντονη αντίδραση, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος του περιορισμού των δυνατοτήτων σύμπηξης συμμαχιών για τη δεύτερη Κυριακή. Με την αναφορά του στη Συμφωνία των Πρεσπών κέρδισε επικοινωνιακά, μιας και η βάση του ΠΑΣΟΚ έχει αυξημένα πατριωτικά αντανακλαστικά, την ίδια στιγμή που είναι κοινό μυστικό πως Ανδρουλάκης και Παπανδρέου ήταν υπέρμαχοι αυτής, κρούοντας μάλιστα τον κώδωνα του κινδύνου και για τα ελληνοτουρκικά. Σε ό,τι αφορά το ζήτημα των αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα, η αυστηροποίηση των ποινών που υποστήριξε αποτελεί αίτημα της πλειονότητας των κοινωνικών στρωμάτων και ομάδων. Διόλου τυχαίο το γεγονός ότι αποτέλεσε και την αφορμή της αντιπαράθεσης τόσο με τον κ. Καστανίδη όσο και με τον κ. Χρηστίδη. Στην περίπτωση δε της ερώτησης του δεύτερου σχετικά με τη νομική κατοχύρωση του όρου «γυναικοκτονία», ο κ. Λοβέρδος φάνηκε να οπισθοχωρεί ελαφρώς, σε σχέση με τις μη «πολιτικά ορθές» θέσεις που, κατά τα άλλα, δεν διστάζει να εκφράσει σε άλλα ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό και τη δημόσια τάξη.
Ο Παύλος Γερουλάνος απέδειξε ότι, ανεξαρτήτως τελικής κατάταξης, αποτελεί μία χρήσιμη υποψηφιότητα και θα έχει ρόλο τα επόμενα χρόνια. Ιδιαίτερα άνετος επικοινωνιακά, με τεκμηριωμένες θέσεις και έναν προγραμματικό λόγο ο οποίος εκπλήσσει ευχάριστα, μιας και φαίνεται να έχει κάνει πάρα πολλή δουλειά – πολύ περισσότερη από ό,τι θα περίμενε κάποιος για έναν υποψήφιο που σε ορισμένες δημοσκοπικές μετρήσεις κατατάσσεται ακόμη και τελευταίος. Η θετικότητα που εκπέμπει έχει αντισταθμίσει σε σημαντικό βαθμό το ζήτημα της απόστασης, το οποίο -αναπόφευκτα- υφίσταται ανάμεσα σε έναν πλούσιο μεγαλοαστό και τον μέσο ψηφοφόρο.
Ο Χάρης Καστανίδης κινήθηκε σε ασφαλή ύδατα. Εκμεταλλεύτηκε την ευφράδεια λόγου που τον χαρακτηρίζει, τη μακρά του πολιτική εμπειρία, την κατάρτισή που διαθέτει ως νομικός, διατυπώνοντας ξεκάθαρες θέσεις. Καίτοι το προφίλ του είναι σκληρά αντι-δεξιό, ο ίδιος απέφυγε την κατά μέτωπον επίθεση σε άλλους υποψηφίους. Γενικότερα, η παρουσία του έδωσε μία καλή απάντηση σε όσους τον υποτίμησαν, θεωρώντας δεδομένο ότι αμέσως μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητας Παπανδρέου ο ίδιος θα παραιτούνταν από τη μάχη.
Ο Παύλος Χρηστίδης κινήθηκε με το βλέμμα στην επόμενη ημέρα και του τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να αξιοποιήσει τη συμμετοχή του στην κούρσα της ηγεσίας, αποτελώντας έναν αυτόνομο διακριτό πόλο στο εσωκομματικό σκηνικό. Έπαιξε το χαρτί της νέας γενιάς τοποθετούμενος και για καθημερινά ζητήματα που απασχολούν τα νέα ζευγάρια, τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα κ.ο.κ., προσπαθώντας να προσδώσει ένα «γήινο» χαρακτήρα στην επαφή του με τον πολίτη. Αναμενόμενα, εμφανίστηκε και ως πολιτικός κληρονόμος της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά, της οποίας, άλλωστε, υπήρξε και πολύ στενός συνεργάτης. Υπό αυτό το πρίσμα και με την ερώτηση που έθεσε στον Ανδρέα Λοβέρδο, προσπάθησε να προβάλει αφενός τις «γεννηματικές» του καταβολές, αφετέρου ένα νεωτερικό προφίλ υπό τους ασφυκτικούς κανόνες, βέβαια, που θέτει η πολιτική ορθότητα, την οποία ενστερνίζεται σε πολλά ζητήματα.
Δεν θα μπορούσαμε τέλος να μην αναφερθούμε και στην «άδεια καρέκλα» του debate. Αυτή τη θέση που προοριζόταν για το Γιώργο Παπανδρέου και που ο ίδιος επέλεξε να απαξιώσει. Οι πιστοί του διατείνονται ότι το έκανε διότι δεν θεωρούσε ουσιαστικό τον διάλογο αυτού του τύπου. Το επιχείρημα είναι αίολο σε βαθμό εξοργιστικό: Δηλαδή αν η τηλεμαχία διεξαγόταν με τους κανόνες που ο ίδιος πρότεινε, με μακρόσυρτους παράλληλους διαδικτυακούς μονολόγους θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον; Η αλήθεια είναι ότι ο κ. Παπανδρέου δεν παρέστη στην τηλεμαχία για δύο λόγους: Γνώριζε ότι δεν μπορούσε να σταθεί αφενός επικοινωνιακά και αφετέρου πολιτικά.
Ως προς το πρώτο σκέλος, θα πρέπει να είναι κάποιος φανατικός, στο επίπεδο ενός φανατικού, για να μην παραδέχεται ότι, σε όλα τα debates που έχει συμμετάσχει, ο κ. Παπανδρέου βγήκε χαμένος, λόγω ακριβώς της αδυναμίας του να ανταποκριθεί σε μία δημόσια τηλεοπτική αντιπαράθεση. Σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος, ο πρώην Πρωθυπουργός θα βρισκόταν αντιμέτωπος με μία σειρά άβολων ερωτήσεων: Γιατί διέσπασε το ΠΑΣΟΚ είκοσι μόλις ημέρες πριν τις πρώτες εκλογές του 2015; Τι εννοεί με τον όρο «προοδευτική διακυβέρνηση»; Συμπεριλαμβάνει σε αυτήν και τον ΣΥΡΙΖΑ, που τον αποκαλούσε «Πινοσέτ»; Πώς κρίνει το γεγονός ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός συνεργατών του βρίσκεται σήμερα στην Κουμουνδούρου; Αν εκλεγεί Πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, και δεδομένου ότι είναι Πρόεδρος και του ΚΙΔΗΣΟ, τι θα γίνει με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο θα είναι ακέφαλο; Συν τοις άλλοις, ο κ. Παπανδρέου διακατέχεται από την ιδιοκτησιακή αντίληψη, η οποία χαρακτηρίζει όλα τα εν Ελλάδι πολιτικά «τζάκια» και ιδίως τα τρία μεγάλα. Κατά συνέπεια, έχει υποτιμητική διάθεση προς τους υπόλοιπους υποψηφίους, ειδικά δε σε αυτούς που έκαναν το… έγκλημα καθοσιώσεως να μην αποσυρθούν για χάρη του, αναφερόμενοι στους κ. Γερουλάνο, κ. Καστανίδη και κ. Χρηστίδη.
Εν κατακλείδι, το debate δεν προσέφερε κάποια είδηση. Ο αντίκτυπός του στο εκλογικό αποτέλεσμα μένει να φανεί σε λίγες ημέρες. Το σίγουρο είναι ότι οι σκεπτόμενοι και διστακτικοί ψηφοφόροι είχαν την ευκαιρία να δουν πράγματα στην παρουσία ή στην απουσία του καθενός υποψηφίου…
