Της Εμιλένας Πούπα,
Όλοι μας θα θέλαμε να είχαμε την ευκαιρία να ζητήσουμε από τους Ολύμπιους Θεούς να πραγματοποιήσουν μια ευχή μας και να γίνουμε αποδέκτες κάποιού θεϊκού δώρου. Τι γίνεται, όμως, όταν τελικά το δώρο δεν είναι όπως το περιμέναμε και μετανιώνουμε για την επιλογή μας; Σε αυτήν ακριβώς τη θέση βρέθηκε ο βασιλιάς της Φρυγίας, Μίδας, όταν ο θεός Διόνυσος πραγματοποίησε την επιθυμία του να μετατραπεί σε χρυσάφι ό,τι άγγιζε, χωρίς να έχει επίγνωση των μελλοντικών συνεπειών της επιλογής του.
Η ιστορία του μύθου ξεκινάει με τον Σιληνό ή Σειληνό, έναν ηλικιωμένο άνδρα που βρισκόταν σε κατάσταση μέθης, στολισμένο με γιρλάντες, τον οποίον οι χωρικοί έφεραν κοντά στον Μίδα. Οι δύο άντρες αμέσως ταίριαξαν και αρχίσαν να διασκεδάζουν επί δέκα μέρες. Ξεκάθαρα, ο βασιλιάς είχε μαγευτεί από τις αφηγήσεις του Σιληνού, ο οποίος, μάλιστα, ήταν ο αγαπημένος σύντροφος του θεού Διονύσου. Αυτή που ξεχώρισε και κέντρισε το ενδιαφέρον του βασιλιά σχετιζόταν με μια δίνη που έφερνε σε δίλλημα τους ταξιδιώτες. Πιο συγκεκριμένα, η ιστορία που αφηγούταν είχε σχέση με τις όχθες δύο ποταμιών. Οι καρποί του δέντρου που βρισκόταν στην όχθη του πρώτου ποταμού μαράζωναν τους ανθρώπους, σε αντίθεση με τους καρπούς του δέντρου στην όχθη του δεύτερου ποταμού, που έκαναν τους ανθρώπους, ανάλογα με τις δαγκωματιές, όλο και νεότερους.
Ύστερα από ημέρες ευχαρίστησης και διασκέδασης, ο Σιληνός, μετά από προτροπή του Μίδα, επέστρεψε στον θεό Διόνυσο στις όχθες του ποταμού Πακτωλού. Εκεί ο θεός του κρασιού, εμφανώς χαρούμενος για την επιστροφή του συντρόφου του, αποφάσισε να κάνει ένα δώρο στον βασιλιά Μίδα και να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε ευχή ήθελε. Παρόλο που ο ίδιος είχε ως πρώτη σκέψη στο μυαλό του την ιστορία που του είχε αφηγηθεί πρόσφατα ο φίλος του για τους καρπούς της νιότης, ο βασιλιάς έφερε στο νου του ένα προσωπικό του βίωμα από την παιδική του ηλικία, το οποίο επηρέασε την απόφασή του. Ειδικότερα, όταν ήταν μωρό, μυρμήγκια έφεραν στα χείλη του σπόρους από χρυσάφι, ως ένδειξη για τα μελλοντικά πλούτη που θα αποκτούσε. Έτσι, ο ίδιος σε αντιδιαστολή της νιότης διάλεξε τα πλούτη και ζήτησε από τον θεό Διόνυσο να ικανοποιήσει την επιθυμία που είχε, δηλαδή οτιδήποτε άγγιζαν τα χέρια του να μετατρέπονταν σε χρυσό.
Στη συνέχεια, ο Μίδας αναχώρησε για το βασίλειό του και στον δρόμο φανερά ενθουσιασμένος για την καινούργια του ικανότητα άρχισε να μετατρέπει διαφορά πράγματα σε χρυσάφι. Έσπασε ένα κλαδί βελανιδιάς και αυτό έγινε χρυσάφι, άγγιξε μια πέτρα και ελάχιστο χώμα και αμέσως έγιναν χρυσά. Χρυσάφι, επίσης, έγινε ένα στάχυ σιταριού, το οποίο μάζεψε, καθώς και ένα μήλο που έκοψε. Η ευχή του είχε πραγματοποιηθεί και ο ίδιος έπλεε σε πελάγη ευτυχίας. Η ευδαιμονία του, όμως, δε θα παρέμενε για πολύ, καθώς συνειδητοποίησε ότι ακόμη και το φαγητό ή το νερό που άγγιζε μετατρέπονταν σε χρυσάφι. Αντιμέτωπος πλέον με το μαρτύριο της πείνας και της δίψας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το χρυσό ήταν μη αναγκαίο και περιττό για να ζήσει. Μονόδρομος ήταν η επιλογή να γυρίσει πίσω στον θεό Διόνυσο και να του ζητήσει να πάρει πίσω το δώρο του. Ο τελευταίος τον παρότρυνε, για να λυθεί από τα δεσμά του θεϊκού δώρου, να πλυθεί στην πηγή του ποταμού Πακτωλού. Αμέσως τα νερά απέκτησαν ένα χρυσό χρώμα και ο βασιλιάς της Φρυγίας απαλλάχθηκε από τη θεϊκή κατάρα.
Είναι σαφές ότι ο παρατιθέμενος μύθος αποτελεί παράδειγμα της απληστίας που ενυπάρχει στις ανθρώπινές ψυχές, η οποία, μάλιστα, είναι πιο έντονη στη σύγχρονη εποχή. Ο Μίδας, παρόλο που ήταν βασιλιάς και παρόλο που ζούσε μέσα στα πλούτη, επέλεξε να γίνει άπληστος για το χρυσάφι. Στις μέρες μας, έχοντας καταληφθεί ολοκληρωτικά από το χρήμα, που ελέγχει τις ζωές μας και έχοντας κυριευθεί από την αλαζονεία, στόχος είναι πλέον η συσσώρευση του πλούτου για την ευδαιμονία. Η έμφαση που δίνεται στα υλικά αγαθά, σε συσχετισμό πάντα με την πρόοδο της τεχνολογίας, καλλιεργεί τα πάθη στις ψυχές μας. Χωρίς να έχουμε ακόμη αντιληφθεί ότι ο πλούτος δεν είναι ο αυτοσκοπός και -ίσως αργήσουμε να το αντιληφθούμε-, υπάρχει ο κίνδυνος να έχουμε την κατάληξη του βασιλιά Μίδα, αλλά να μην έχουμε την επιλογή να μεταβάλλουμε την κατάσταση στο φυσιολογικό, όπως έγινε στο τέλος του μύθου. Αυτό που μένει είναι να δώσουμε έμφαση στα πνευματικά αγαθά και όχι στα υλικά, για να μπορέσουμε να οδηγηθούμε στη πραγματική ευδαιμονία που απέχει κατά πολύ από το χρήμα και τον πλούτο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Neil, Philip (1997), Μύθοι από όλο τον κόσμο, Αθήνα: Εκδ. Ερευνητές
- Abigail M. et. al. (2018 ed.), The Mythology Book: Big Ideas Simply Explained, London: Dorling Kindersley (D.K.) Limited
- Λήμμα “Midas, Greek mythology” (1998), από την Britannica Encyclopedia, διαθέσιμο ΕΔΩ
- Μαγουλιώτης Δημήτρης (2012), «Το άγγιγμα του Μίδα», από την ιστοσελίδα eleftheria.gr, διαθέσιμο ΕΔΩ
