Της Δώρας Νικολάου,
Η νέα, βραβευμένη και ήδη αρκετά πολυσυζητημένη, λόγω του αμφιλεγόμενου, ίσως και ωμού περιεχομένου της, ταινία της Julia Ducournau, είναι πλέον διαθέσιμη στο ελληνικό κοινό. H παρακολούθηση στη μεγάλη οθόνη, όσο και σε πλατφόρμες διανομής, όπως το Cinobo, θα δοκιμάσει τις αισθητικές αντοχές του καθενός. Για όσους τη γνωρίσαμε από το απόλυτα τολμηρό “Raw”, δεν περιμέναμε να σοκαριστούμε από τη νέα επιτυχία της σκηνοθέτιδας, που τιμήθηκε στις Κάννες, με βραβείο Χρυσού Φοίνικα. Ωστόσο, για ακόμα μία φορά κατάφερε να προκαλέσει βλέμματα και αντιδράσεις με ένα θρίλερ, γαλλο-βελγικής παραγωγής, που παλεύει ανάμεσα στα όρια του σουρεαλισμού και της καθημερινότητας, της τριβής με τον ωμό ρεαλισμό των ανθρώπινων σχέσεων, μακριά από ρομαντικοποιημένα πλάνα.
Η Αλέξια (Agathe Rousselle, στο κινηματογραφικό ντεμπούτο της) βιώνει μια ζωή τραυματισμένη από ένα αυτοκινητικό ατύχημα, κατά την παιδική ηλικία, απόρροια του οποίου υπήρξε η τοποθέτηση στο κρανίο της, μιας πλάκας τιτανίου. Στιγμή-καμπή για την ίδια, αφού πλέον αποκτά ένα στενό, ίσως και ακατανόητο… δεσμό με το μέταλλο, με τα οχήματα που την περιβάλλουν και φτάνουν να αποτελούν γι’ αυτή μέχρι και πόλο ερωτικής έλξης! Μάλιστα το ίδιο γεγονός διαταράσσει τη σχέση της με τον πατέρα της, οδηγό στο εν λόγω ατύχημα, σταδιακά ψυχραίνοντάς τους μέχρι και την ενήλικη ζωή της. Στην άλλη πλευρά, ο Βίνσεντ (Vincent Lindon), πατέρας που, ενόσω βασανίζεται από τα δικά του καθημερινά προβλήματα, αρνείται να θρηνήσει τον χρόνια εξαφανισμένο γιο του, διατηρώντας, εμμονικά ίσως, την ελπίδα της επιστροφής. Οι δρόμοι των δύο τους θα διασταυρωθούν, για την ικανοποίηση εντελώς διαφορετικών αναγκών που, όμως, θα τους συνδέσουν άρρηκτα για την αλληλοεπιβιώσή τους.
Η ενήλικη πλέον πρωταγωνίστριά μας, μάς παρουσιάζει μια εικόνα βαθιά σεξουαλική, αλλά και ψυχρά επιθετική. Με πλάνα που δεν σκοπεύουν να κρύψουν τίποτα από οποιαδήποτε σκηνή έντονης έκφρασης αυτών των δύο χαρακτηριστικών, με απόλυτα ρεαλιστικές και κατά συνέπεια ακόμη και αποκρουστικές εικόνες βίαιων επιθέσεων από την Αλέξια, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια ταινία που υμνεί ζωώδη ένστικτα, περιβεβλημένα με τον μανδύα του σουρεάλ. Ωδή στο ανθρώπινο σώμα, τη θνητότητά του και την ανερυθρίαστη αποκάλυψή του σε μορφές ηδονής και πόνου.
Παρακολουθούμε μια άμεση αντιπαράθεση με τον γυαλιστερό και σκληρό κόσμο της ύλης, συνδεδεμένο άρρηκτα μέσα από την ένωσή του με την πρωταγωνίστρια, τη δεμένη δια βίου με το θεωρητικά άψυχο μέταλλο, στο οποίο δίνει ζωή σαν άλλο έμψυχο ον. Πρόκειται για συμβολικές σκηνές που εκφράζουν έναν ψυχισμό απομακρυσμένο από την καθημερινή αντίληψη των βιομηχανικά κατασκευασμένων αντικειμένων και την πεποίθηση της δύναμης και της αθανασίας του άφθαρτου τιτανίου. Οι οικογενειακές σχέσεις μεταβάλλονται, απομακρύνονται από τα καλούπια της συνηθισμένης αστικής αντίληψης, συγχέονται έως ότου παύουν να αποτελούν μόνο μια έκφανση της αγάπης πατέρα-τέκνου και εκτείνονται σε όλες τις πιθανές μορφές δεσίματος, που αποζητά ο μόνος και απεγνωσμένος άνθρωπος. Όλο αυτό εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας από τη σχέση του πατέρα Βίνσεντ, που πασχίζει να κρατήσει αυτόν τον τίτλο του, και της Αλέξια, η οποία διαθέτει πλέον μια μεταλλική ψυχρότητα απέναντι στις ψυχές που την περιβάλλουν.
Η ταινία, αποσκοπούσε άλλωστε, σύμφωνα και με τα λόγια της ίδιας της δημιουργού της, να διερευνήσει ένα υπαρξιακό επίπεδο μακριά από την επιφανειακή οπτική της κοινωνίας, να μας απασχολήσει σχετικά με το βάθος και την πολυπλοκότητα της προσωπικότητας, με θολά τα όρια της λογικής. Με αισθητική τολμηρή και ειλικρινή, ηλεκτρισμένη, στον κόσμο της μεταλλικής ύλης και τόσο ήρεμα βίαιη, δημιουργεί την αίσθηση του ρεαλισμού, της προσγειωμένης πραγματικότητας, παρά τις εκρήξεις σουρεαλισμού που την περιβάλλουν. Απομακρυσμένη από ταμπού περί φύλου και κοινής κοινωνικής συμπεριφοράς, με έντονη παρουσία σεξουαλικής απελευθέρωσης, η ταινία της Ducournau ανταποκρίνεται πλήρως στη νέα πραγματικότητα της γενιάς των αλλαγών και των διεκδικήσεων για απενοχοποίηση του ανθρώπινου σώματος, της γυναικείας σεξουαλικότητας και της ρευστότητας του γενετήσιου φύλου.
Σίγουρα το “Titane” αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα σύγχρονου γαλλικού κινηματογράφου, φρέσκο, αλλά σε καμία περίπτωση ανάλαφρο, που σπρώχνει τα όρια της κοινής αισθητικής μας και μάς καλεί να το κρίνουμε σε ένα βαθύτερο επίπεδο, από μια ευρύτερη οπτική. Και με τα επόμενα βραβεία Όσκαρ να πλησιάζουν σιγά σιγά στον ορίζοντα, ανυπομονούμε να δούμε αν, ως η επίσημη επιλογή της Γαλλίας, το “Titane” θα κερδίσει τελικά μια θέση ανάμεσα στις υποψηφιότητες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- «Titane»: Πώς η Ζουλιά Ντουκουρνό δημιούργησε τον πιο αμφιλεγόμενο Χρυσό Φοίνικα όλων των εποχών, cinobo.com, διαθέσιμο εδώ.
