Της Σοφίας Χαλκίδου,
Η ιαπωνική κουλτούρα –μια από τις παλαιότερες στον ασιατικό χώρο– αποτελούσε ανέκαθεν ένα ενδιαφέρον θέμα διερεύνησης, κυρίως στους τομείς της παραδοσιακής και νέας τέχνης. Τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά, τα νεότερα καλλιτεχνικά κομμάτια στις συλλογές των μουσείων καταφέρνουν με περίτεχνο τρόπο να συνδυάσουν την ιστορία με την ψυχολογία, καταλήγοντας στη δημιουργία μίας ιδιόμορφης και παράλληλα κλασικής μορφής τέχνης. Η ιαπωνική νοοτροπία, έχοντας ως βάση την εξέλιξη μέσω της διατήρησης της παράδοσης, δημιουργεί καλλιτέχνες ικανούς να συνδυάσουν τις πληροφορίες του παρελθόντος με τα δεδομένα της εποχής, με αποτέλεσμα τα προϊόντα τους να μιλάνε στη ψυχή του θεατή. Είναι, αλήθεια, αρκετές οι μορφές που παίρνει η ιαπωνική τέχνη, και εκτίθενται σε πολλά σημεία μέσα στη χώρα, από τα οποία θα δούμε μόνο λίγα εδώ. Ειδικότερα:
- Κηποτεχνία (Ανοιχτό Μουσείο Χακόνε):
Βρίσκεται στην πόλη Χακόνε στο νότιο τμήμα της χώρας, όχι πολλά χιλιόμετρα έξω από το Τόκιο. Είναι το πρώτο υπαίθριο μουσείο της Ιαπωνίας, που άνοιξε το 1969, με σκοπό να εκμεταλλευτεί το φυσικό περιβάλλον και τη λιτή αρχέγονη ομορφιά των βουνών της πόλης Χακόνε. Εκτός των υπαίθριων εκθεσιακών χώρων, υπάρχουν και εσωτερικοί κλειστοί με εξίσου θαυμάσια δημιουργήματα άνευ προηγουμένου. Αγάλματα και γεωμετρικά σχήματα εκφράζουν την αόριστη ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, αφηρημένες έννοιες προσδιορίζονται μέσα από την χρωματική ποικιλία. Κάθε έκθεμα κερδίζει επάξια το ενδιαφέρον και αποτελεί μια αναλλοίωτη εικόνα στο μυαλό κάθε θεατή. Πέραν των έργων τέχνης, στεγάζονται επίσης λουτρά και ιαματικές πηγές σε χώρους του μουσείου, πράγμα όχι σπάνιο για τη χώρα της Ιαπωνίας.
- Γλυπτική και τελετές τσαγιού (Museum of Art):
Όπως το προηγούμενο, έτσι κι αυτό βρίσκεται στο νότιο τμήμα της χώρας, στην περιοχή Ατάμι της πόλης Χακόνε. Χτισμένο το 1952, είναι το πλέον πιο καλοδιατηρημένο μουσείο της περιοχής , με τη μεγαλύτερη διάρκεια λειτουργίας. Αν και από τα παλιότερα, έχει διατηρήσει την παραδοσιακή ατμόσφαιρα του, προσαρμόζοντας τον χώρο στα σύγχρονα δεδομένα και μεταλαμπαδεύοντας το γόητρο των εκθεμάτων και των εκδηλώσεων του από εποχή σε εποχή. Από τις εκθέσεις του μουσείου, δείχνουν να ξεχωρίζουν με διαφορά δύο: η συλλογή εργαλείων τελετής τσαγιού και η συλλογή ξυλόγλυπτων Yoshida Hiroshi και Kawase Hasui. Παράλληλα, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τελετή τσαγιού καθεαυτή, σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες του μουσείου και η γενική αρχιτεκτονική και τοποθεσία του μουσείου. Μία εμπειρία γεμάτη ιστορία που χαράσσεται σαν ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα θαλπωρής σε κάθε επισκέπτη.
- Ζωγραφική (Μουσείο Τέχνης Ōhara):
Βρίσκεται στην περιοχή Kurashiki της πόλης Okayama, στο νοτιοδυτικό μέρος της Ιαπωνίας. Είναι το πρώτο μουσείο σύγχρονης και μοντέρνας δυτικής τέχνης που δημιουργήθηκε στη χώρα το 1945, προ τιμήν του ζωγράφου Torajiro Kojima. Η ιδιομορφία του μουσείου φέρνει την δυτική νοοτροπία στην καρδιά της Ιαπωνίας, καθώς έργα των El Greco, Gauguin, Monet και Matisse στολίζουν επιβλητικά τις εκθεσιακές του πτέρυγες, ενώ παράλληλα συλλογές κινεζικής και αιγυπτιακής τέχνης προσθέτουν ένα επιπλέον γόητρο στο κλίμα του μουσείου. Η αξιοσημείωτη αγάπη του καλλιτέχνη για την ένωση ανατολικής και δυτικής τέχνης ήταν αυτή που δημιούργησε κάτι τόσο πρωτότυπο, αναδεικνύοντας με σεβασμό δύο διαφορετικούς κόσμους. Πλέον το μουσείο αποτελεί φάρο σχολικών συναντήσεων και εκπαιδευτικών συγκεντρώσεων, επιτρέποντας στη νέα γενιά να συνδεθεί με έναν κόσμο πολύ διαφορετικό, να γνωρίσει έναν πολιτισμό άλλης νοοτροπίας.
- Τέχνη του μπονσάι (The Omiya Bonsai Art Museum Saitama):
Το μουσείο αυτό βρίσκεται όπως και τα προηγούμενα λίγα χιλιόμετρα έξω από το Τόκιο, στην περιοχή Saitama. Σε αντίθεση με τα κλασσικά μουσεία τέχνης, το συγκεκριμένο επικεντρώνεται στην καλλιτεχνική έκθεση της κηπουρικής των παραδοσιακών ιαπωνικών φυτών Bonsai. Η λέξη bonsai κατά λέξη σημαίνει «δέντρο σε δοχείο» και η τέχνη της καλλιέργειας τους προέρχεται από την παράδοση των ασιατικών χωρών της Κίνας και της Ιαπωνίας. Είναι βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα τους και η συντήρηση της παραδοσιακής ετοιμασίας και φροντίδας τους αποτελεί σημαντικό ασιατικό έθιμο. Το μουσείο αυτό, με κατάλληλες εγκαταστάσεις, εκδηλώσεις και συλλογές παρουσιάζει με σεβασμό την ιδιαίτερη ύπαρξη των φυτών, δημιουργώντας ένα κλίμα θαλπωρής στον επισκέπτη.
- Υαλοτεχνία (Toyama Glass Art Museum):
Το μουσείο γυάλινων εκθεμάτων της πόλης Toyama είναι ένα από τα κορυφαία μουσεία γυαλιού παγκοσμίως. Άνοιξε το 2015 και έκτοτε αναρτά θεματικά εκθέματα, ατομικές κατασκευές και συλλογές σε παγκόσμια κλίμακα. Τα γυάλινα δημιουργήματα ξεκίνησαν να συλλέγονται είκοσι χρόνια πριν τα επίσημα εγκαίνια του μουσείου και είναι εμπνευσμένα από τεχνικές κατασκευής της Τσεχοσλοβακίας από το 1950 και της Αμερικής από το 1969. Στόχος του μουσείου είναι η διάδοση της σύγχρονης καλλιτεχνίας του γυαλιού, μέσα από την οποία ο επισκέπτης θα μπορεί να θαυμάσει το μεγαλείο των χρωμάτων που αναδύει ο συνδυασμός της περίτεχνης κατασκευής του κάθε καλλιτέχνη.
Πέραν των παραπάνω, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός άλλων τόσων αξιέπαινων ιαπωνικών μουσείων τέχνης που προκαλούν θαυμασμό στον επισκέπτη και χαράζουν ανεξίτηλα, τα εκθέματα τους, στη μνήμη όσον τα βλέπουν. Είναι αλήθεια πρωτότυπα και το καθένα μοναδικό από τα υπόλοιπα. Χτισμένα με αγάπη προς την τέχνη και σεβασμό στην ανατολική και δυτική παράδοση καταφέρνουν να εμπνεύσουν τους ήδη υπάρχοντες και τους μελλοντικούς καλλιτέχνες .
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Art & Philosophy of Bonsai, openculture.com, διαθέσιμο εδώ.
- Japanese Art Glass, kevindaniel.x10.mx, διαθέσιμο εδώ.
- The Hakone Open Air Museum, hakone-oam.or.jp, διαθέσιμο εδώ.
