Του Βασίλη Βασιλάκη,
Είμαστε στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, όταν η Γαλλική κυβέρνηση ζήτησε από τις κρατικές κατασκευαστικές εταιρίες αεροπλάνων Sud Aviation, Nord Aviation και Dassaulte να παρουσιάσουν σχέδια υπερηχητικών αεροπλάνων. Η Sud Aviation κέρδισε τον ιδιότυπο αυτό διαγωνισμό, αφού παρουσίασε ένα σχέδιο μεσαίας κλίμακας, για να αποφευχθεί η σύγχυση με Αμερικανικά σχέδια υπερατλαντικών αεροσκαφών.
Ο Pierre Satre, τεχνικός διευθυντής της εταιρίας, πήγε στο Μπρίστολ της Αγγλίας για να συζητήσει το ενδεχόμενο συνεργασίας. Εκεί έμειναν έκπληκτοι με την ομοιότητα των σχεδίων και μετά, υπολογίζοντας και το πρόβλημα στην υπερηχητική μεταφορά, οι ομάδες του STAC και το Μπρίστολ συμφώνησαν για τους οικονομικούς όρους. Συμφώνησαν, επίσης, στη χρήση κινητήρων από το Μπρίστολ, μιας και η Γαλλική πλευρά δεν είχε παράδοση σε αυτό τον τομέα. Συμφωνήθηκε, επίσης, η συνολική ταχύτητα του να μην ξεπερνάει τα 2,02 Μαch, ώστε να είναι δυνατή η χρήση του αλουμινίου. Και εν τέλει, όλοι συμφώνησαν ότι η διπλή καμπύλη στο σχέδιο του Küchemann ήταν η κατάλληλη. Οι μόνες διαφωνίες υπήρχαν στο σκέλος της χωρητικότητας, που εν τέλει έπρεπε να περιοριστεί μεταξύ των 92 έως 120 επιβατών.
Ήταν 29 Νοεμβρίου 1962, όταν υπογράφηκε το σύμφωνο μεταξύ Γαλλίας και Βρετανίας για την από κοινού κατασκευή του πρώτου επιβατικού υπερηχητικού αεροσκάφους. Το αεροσκάφος πήρε το όνομά του από τη Γαλλική λέξη concorde και τη συνώνυμη της στα Aγγλικά concord. Kαι οι δύο λέξεις σημαίνουν συμφωνία, αρμονία, ενότητα. Το Concorde διαφημίστηκε ως ένα θαύμα της σύγχρονης τεχνολογίας, υποσχόμενο ταξίδια με τη διπλάσια ταχύτητα από εκείνη των κοινών αεροπλάνων. Η κατασκευή του πρώτου Concorde πραγματοποιήθηκε στην Τουλούζη το 1967 και παρουσιάστηκε σε μια λαμπρή τελετή με λαμπρούς καλεσμένους και πολιτικά πρόσωπα. Στις 9 Απριλίου, 37 ημέρες αργότερα, απογειώθηκε και το πρώτο Αγγλικό πρωτότυπο από το Φίλτον της Αγγλίας.
Η κατασκευή τους, όμως, δεν ήταν ανώδυνη. Ο προϋπολογισμός ξεπέρασε κατά πολύ τους αρχικούς υπολογισμούς, γιατί και οι δύο μεριές ήθελαν να παρέχουν υπηρεσίες κατανάλωσης στους επιβάτες τους, κάτι που τους έκανε να προσθέσουν βάρος στο πρωτότυπο σχεδιασμό. Αυτό, σε συνδυασμό με την μεγάλη κατανάλωση καυσίμου έκανε απρόσιτη την τιμή του εισιτηρίου στο μέσο κοινό. Η πρώτη προγραμματισμένη πτήση πραγματοποιήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 1976 με δρομολόγια από το Λονδίνο για Μπαχρέιν και από το Παρίσι για το Ρίο Ντε Τζανέιρο.
Παρότι αρχικά οι προγραμματισμένες παραγγελίες ήταν αρκετές, το μεγάλο κόστος αγοράς και συντήρησης έφερε μια δυσπιστία προς το Αγγλογαλλικό project. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με την πετρελαϊκή κρίση του 1973 και την άνοδο του εγχειρήματος των πτήσεων με προσιτές τιμές, το Concorde αντιμετώπισε από νωρίς δυσκολίες. Αυτό το θαύμα της σύγχρονης τεχνολογίας δεν γνώρισε ποτέ την ανάπτυξη που ανέμεναν οι δημιουργοί του.
Το ατύχημα και το τέλος
Η πτήση 4590 της Air France από το Παρίσι για το αεροδρόμιο JFK της Νέας Υόρκης το 2000 θα αποτελέσει τον προάγγελο του κύκνειου άσματος του Concorde. Ένα κομμάτι τιτανίου 43 εκατοστών, που προήλθε από συμβατικό αεροπλάνο της Continental, προσέκρουσε στο ελαστικό του υπερηχητικού, το οποίο στη συνέχεια προσέκρουσε στο κιβώτιο καυσίμου. Η διαρροή κηροζίνης προκάλεσε φωτιά, η οποία στη συνέχεια προκάλεσε έκρηξη. Ως αποτέλεσμα αυτής είχαμε τον θάνατο των 100 επιβατών, των 9 μελών του προσωπικού και άλλων 4 ατόμων που βρίσκονταν στο έδαφος. Ήταν το μοναδικό Concorde από τα 20 που κατασκευάστηκαν που είχε αυτή την κατάληξη. Τα Concorde πραγματοποίησαν τις τελευταίες τους πτήσεις στις 30 Μαΐου 2003 για λογαριασμό της Air France και στις 24 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς για λογαριασμό της British Airways.
H απόσυρση τους ήταν μονόδρομος, αφού το κόστος συντήρησης των γερασμένων αεροσκαφών ήταν ασύμφορο. Επιπροσθέτως, λόγω της γενικότερης αρνητικής στάσης της Αμερικάνικης πλευράς απέναντι στα υπερηχητικά και σε συνδυασμό με το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης και τη συνακόλουθη πτώση της επιβατικής κίνησης στην πολιτική αεροπορία, που είχε συνέπειες και για τον ταχύτερο τύπου αεροσκάφους, οι αεροπορικές εταιρίες αποφάσισαν την απόσυρση των Concorde από τους στόλους τους. Ένας ακόμη λόγος σχετιζόταν με το ότι τα Concorde αποτελούσαν πηγή ηχορύπανσης, γι’ αυτό και η Αμερική δεν τους προσέφερε πολλά αεροδρόμια ως τόπους απογείωσης και προσγείωσης. Τέλος, είχαν μεγάλο αποτύπωμα άνθρακα και μεγάλη κατανάλωση καυσίμου ανά επιβάτη, κάτι που τα καθιστούσε περιβαλλοντικά ακατάλληλα.
Επιστροφή στα υπερηχητικά;
Ως προς την αναζήτηση μιας οικολογικότερης λύσης για τις επιβατικές πτήσεις, κάποιες εταιρείες επιχειρούν να επαναφέρουν τη χρήση του εν λόγω τύπου αεροπλάνου, αλλά διαφορετικά. Μία από αυτές είναι η Boom Supersonic, η οποία υπόσχεται πτήσεις όμοιας ταχύτητας με τα Concorde, αλλά σε συνδυασμό με πολύ χαμηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο και χαμηλότερες τιμές, κοινές με εκείνες των συμβατικών πτήσεων. Πρακτικά επιθυμεί την αποφόρτιση των νέων υπερηχητικών από τα αρνητικά χαρακτηρίστηκα του προκατόχου τους. Το εγχείρημα αναμένεται να κυκλοφορήσει στους αιθέρες το 2026. Εμείς το αναμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία, καθώς είναι λυπητερό ένα τεράστιο τεχνολογικό επίτευγμα να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την κοινωνία.
Γενικά χαρακτηριστικά του Concorde
Πλήρωμα: 3 (2 χειριστές και μηχανικός πτήσης 1)
Χωρητικότητα: 92 – 120 επιβάτες
Μήκος: 61,66 m
Άνοιγμα φτερών: 25,6 m
Ύψος: 12,2 m
Πλάτος της ατράκτου: κατ’ ανώτατο όριο 2,87 m εξωτερικό, 2,62 m εσωτερικό
Ύψος ατράκτου: κατ’ ανώτατο όριο 3,30 m, εξωτερικό, 1,96 m εσωτερικό
Επιφάνεια πτέρυγας: 358,25 m2
Βάρος (κενό): 78.700 κιλά (78,7 τόνοι)
Ωφέλιμο φορτίο: 111.130 κιλά (111,1 τόνοι)
Κινητήρας: 4 × Rolls-Royce/SNECMA Olympus 593 Mk 610 μετάκαυσης
Ξηρή ώση: 32.000 lbf (140 kN) έκαστος κινητήρας
Ώση με μετάκαυση: 38.050 lbf (169 kN) έκαστος κινητήρας
Μέγιστο φορτίο καυσίμου: 95.680 κιλά (95,6 τόνοι)
Μέγιστο βάρος τροχοδρόμησης: 187.000 κιλά (187 τόνοι)
Επιδόσεις
Μέγιστη ταχύτητα: Mach 2,04 (≈1,354 mph, 2179 χλμ/ώρα, 1.176 κόμβοι) σε υψόμετρο cruise
Ταχύτητα cruise: Mach 2,02 (≈1,340 mph, 2158 χλμ/ώρα, 1.164 κόμβοι) σε υψόμετρο cruise
Αυτονομία: 3.900 ναυτικά μίλια (4,488.04 μίλια, 7,222.8 χλμ)
Ρυθμός ανόδου: 5.000 πόδια/λεπτό (25,41 m/s)
Κατανάλωση καυσίμου: 46,85 lb/mi (13.2 kg/km)
Αναλογία Ώσης/Βάρους: 0.373
Μέγιστη θερμοκρασία μύτης: 260 °F (127 °C)
Απαιτούμενος διάδρομος (με μέγιστο φορτίο): 3.600 m (11.800 ft)
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Boom Supersonic: Η εταιρεία που σχεδιάζει 4ωρες υπερηχητικές πτήσεις με μόλις 100 ευρώ, Iefimerida, διαθέσιμο εδώ
- Η συντριβή του φλεγόμενου Κονκόρντ στο Παρίσι- Η αρχή του τέλους για το υπερηχητικό θηρίο, Iefimerida, διαθέσιμο εδώ
- Concorde, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Σαν σήμερα 25 Ιουλίου, αεροπλάνο Concorde συντρίβεται σκοτώνοντας 113 ανθώπους, Έθνος, διαθέσιμο εδώ
- Concorde- A Supersonic Story (BBC Documentary), Concorde SST on Youtube, διαθέσιμο εδώ
