Της Αριάδνης-Παναγιώτας Φατσή,
Το εμφιαλωμένο νερό δύσκολα θα ήταν κάτι που θα χαρακτήριζε κανείς πολυτέλεια. Σε ορισμένες περιοχές, είναι πραγματικά αδύνατο να αποφευχθεί η αγορά του, διότι το νερό της βρύσης δεν είναι πόσιμο. Κι όμως, ακόμη και σε περιοχές που δεν έχουν τέτοιου είδους προβλήματα, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση στην κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού. Ωστόσο, το πρόβλημα με αυτό είναι ότι το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι o,τι καλύτερο για το περιβάλλον, τόσο αναφορικά με τη βιομηχανία παραγωγής αυτού του είδους, όσο και με το πού καταλήγει όλο αυτό το πλαστικό.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Σύμφωνα με μια έρευνα που εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης, πέρυσι το καλοκαίρι, η επίδραση του εμφιαλωμένου νερού στους φυσικούς πόρους είναι 3.500 φορές μεγαλύτερη από ό,τι για το νερό της βρύσης. Η έρευνα είναι η πρώτη του είδους της και εξέτασε τον αντίκτυπο του εμφιαλωμένου νερού στη Βαρκελώνη, όπου το εμφιαλωμένο νερό γίνεται όλο και πιο δημοφιλής επιλογή για τους καταναλωτές, παρά τις αναβαθμίσεις στην ποιότητα του νερού από τη βρύση τον τελευταίο καιρό. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι, εάν η πόλη έπινε εμφιαλωμένο νερό, θα είχε υψηλότερο κόστος εξόρυξης πόρων κατά 3.500 φορές από ό,τι αν κατανάλωναν όλοι νερό βρύσης και μάλιστα, υπολόγισαν αυτό το κόστος στα 83,9 εκατομμύρια δολάρια, ενώ επίσης κατέληξαν βάσει των υπολογισμών τους στο ότι η επίδραση του εμφιαλωμένου νερού στα οικοσυστήματα είναι 1.400 φορές μεγαλύτερη από αυτή της κατανάλωσης νερού από τη βρύση.
Παρόλα αυτά, αρκετοί θα διστάσουν να προτιμήσουν το νερό της βρύσης, λόγω του ότι θεωρούν το εμφιαλωμένο πιο υγιεινό. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι υπάρχει, μεν, μεγαλύτερη προστασία, αλλά όχι αναλογικά σε τέτοιο βαθμό ώστε να αντισταθμίζεται το περιβαλλοντικό κόστος, που άλλωστε έχει και αυτό επίδραση στην υγεία μιας κοινότητας. Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Cristina Villanueva, δήλωσε: «Οι λόγοι υγείας δεν αιτιολογούν την ευρεία χρήση του εμφιαλωμένου νερού. Αναλύοντας αριθμητικά στοιχεία, το πόσιμο νερό της βρύσης φαίνεται να είναι χειρότερο για την τοπική υγεία, αλλά όταν συγκρίνονται και τα δύο, το κέρδος από το να πίνετε εμφιαλωμένο νερό είναι απειροελάχιστο. Είναι προφανές ότι το εμφιαλωμένο νερό έχει υψηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σχέση με το νερό της βρύσης».
Και το κακό δε σταματάει εκεί. Το εμφιαλωμένο νερό έχει τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος παραγωγής. Στις ΗΠΑ, χρειάζονται 17 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου για την παραγωγή του πλαστικού για την κάλυψη της ετήσιας ζήτησης εμφιαλωμένου νερού. Επιπλέον, στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι σχεδόν 500 φορές ακριβότερο από το νερό της βρύσης. Δε θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι για να παραχθεί ένα μικρό πλαστικό μπουκάλι νερού, χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα νερού από αυτήν που περιέχει όταν διατίθεται προς πώληση. Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, είναι λογικό αυτό; Ίσως και όχι, αλλά η ζήτηση για το συγκεκριμένο είδος κάνει τις εταιρείες να μην έχουν ιδιαίτερες αναστολές ως προς την παραγωγή του. Όπως δηλώνει η Villanueva, πολλές διαφημιστικές εκστρατείες κατά καιρούς έχουν προωθήσει το εμφιαλωμένο νερό ως πιο υγιεινή επιλογή, κατάλληλη για έναν τρόπο ζωής με προσοχή στη διατροφή και τις καθημερινές συνήθειες. Γνωρίζοντας τη δύναμη της αγοράς, κάτι τέτοιο δε θα πρέπει να μας φανεί παράξενο. Οι καταναλωτές, όπως μας αναφέρει και η βιβλιογραφική ανασκόπηση της έρευνας, επιλέγουν το εμφιαλωμένο νερό γιατί δεν εμπιστεύονται την ποιότητα του νερού της βρύσης, αλλά και για λόγους επηρεασμού από το μάρκετινγκ.
Ακόμη κι όταν τελειώνει τον κύκλο της ζωής του, ένα πλαστικό μπουκαλάκι νερού μάλλον θα βρεθεί σε κάποια χωματερή. Έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι το 86% των πλαστικών μπουκαλιών θα βρεθεί να αποσυντίθεται στις χωματερές, πράγμα που σημαίνει ότι 9 στους 10 καταναλωτές εμφιαλωμένου νερού δεν ανακυκλώνουν. Είναι κοινώς γνωστό ότι το πλαστικό είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για το περιβάλλον, καθώς χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια για να διασπαστεί.
Θα ρωτήσει κάποιος, «Τι να κάνω, να πάψω να πίνω εμφιαλωμένο νερό;». Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να προταθεί κάτι τέτοιο χωρίς να γνωρίζει κανείς τις συνθήκες κάθε περιοχής. Παρόλα αυτά, εναλλακτικές όπως η τοποθέτηση ενός φίλτρου νερού μπορεί μακροπρόθεσμα να είναι πιο αποδοτικές, τόσο οικονομικά, όσο και αναφορικά με την περιβαλλοντική προστασία. Ακόμη, όμως, και αν δεν έχει κανείς τη δυνατότητα να αποφύγει την κατανάλωση, μπορεί να θυμάται να ανακυκλώνει τα μπουκάλια. Όπως μας πληροφόρησαν και οι ερευνητές από τη Βαρκελώνη, το να επιλέξει κανείς εμφιαλωμένο νερό οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες, και ιδιαίτερα στο έξυπνο μάρκετινγκ – οπότε, ίσως έχει έρθει η ώρα να πειστούν έξυπνα οι πολίτες να κάνουν καλύτερες επιλογές για τον εαυτό τους και την κοινότητά τους!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Plastic Water Bottle Pollution: Where do all the Bottles End Up?, Healthyhumanlife, διαθέσιμο εδώ
- Health and environmental impacts of drinking water choices in Barcelona, Spain: A modelling study, Science of The Total Environment, Villanueva
