Της Στέλλας Πετρακάκη,
Αναρίθμητες έχουν υπάρξει οι φορές που η Τουρκία έχει προκαλέσει την ελληνική πλευρά και συνεχίζει να προκαλεί μέχρι σήμερα. Αυτή τη φορά, ωστόσο, η πρόκληση έρχεται από δύο μέτωπα, εκ των οποίων το ένα είναι ευρωπαϊκής προέλευσης. Λίγες ημέρες νωρίτερα, υπογράφηκε η πολυσυζητημένη αμυντική συμμαχία μεταξύ Ισπανίας και Τουρκίας, με τον Ισπανό Πρωθυπουργό, Pedro Sánchez, να μεταβαίνει ο ίδιος στην Άγκυρα, ώστε να επισημοποιηθούν οι διαδικασίες ύστερα από τις συζητήσεις με τον Τούρκο Πρόεδρο, Recep Tayyip Erdoğan.
Γίνεται λόγος για παραλληλισμό με την αμυντική συμφωνία που υπεγράφη λίγους μήνες πριν μεταξύ της Γαλλίας και της Ελλάδας, εγείροντας έτσι το ερώτημα κατά πόσο αυξάνεται η τουρκική επιρροή στη Μεσόγειο, ανακόπτοντας ταυτόχρονα και την επαναφορά της γαλλικής επιρροής στη Β. Αφρική και την εγγύς Μέση Ανατολή, όπως έχει αναφερθεί από τα τουρκικά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Πιο συγκεκριμένα, στην Άγκυρα, με την προσέλευση του Sánchez, υπογράφηκαν, μεταξύ άλλων, έξι συμφωνίες, οι οποίες περιλαμβάνουν έργα για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και ύδρευσης, συνεργασία για τον αθλητισμό και τις επιστήμες και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, οι οποίες τα τελευταία χρόνια κάνουν την εμφάνισή τους ολοένα και συχνότερα.
Είναι απαραίτητο να τονιστεί πως η συνεργασία που υπεγράφη μεταξύ Άγκυρας και Μαδρίτης δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. Ύστερα από την επικύρωση της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας, της οποίας στόχος είναι η ενίσχυση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με υπερσύγχρονα γαλλικά οπλικά συστήματα και τεχνολογία, η Άγκυρα θέλησε να διασφαλίσει τη θέση της και να αμφισβητήσει την επικύρωση της ελληνογαλλικής συμφωνίας. Είναι γεγονός πως τη συγκεκριμένη θέση υποστήριξε και η Ισπανία, δηλώνοντας πως η Ισπανία και η Τουρκία αποτελούν τα δύο άκρα της Μεσογείου και η συνεργασία τους, όπως και η αμοιβαία ενίσχυσή τους σε τεχνολογία και άμυνα, είναι ζωτικής σημασίας.
-
Αεροπλανοφόρο και υποβρύχια από την Ισπανία παραγγέλνει ο Erdoğan, ενώ την κοινή ευρωπαϊκή θέση υπενθυμίζει η Αθήνα. Πηγή εικόνας: Capital.gr
Μια ακόμα οπτική που τίθεται υπό συζήτηση είναι η δημιουργία και προώθηση της «θετικής ατζέντας» αναφορικά με την εικόνα και τον ρόλο της Τουρκίας στην Ε.Ε. και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Η θέση αυτή έχει υποστηριχθεί κατά καιρούς και από τη γερμανική πλευρά. Αποτελεί, ωστόσο, οξύμωρο να υποστηριχθεί η οπτική της τουρκικής θετικής ατζέντας, εάν ληφθούν υπόψη οι επανειλημμένες προκλήσεις που έχουν δεχθεί κατά καιρούς και η Κύπρος αλλά και η Ελλάδα από τη γείτονα. Στις μέχρι τώρα προκλήσεις, φυσικά, έρχεται να προστεθεί και η ισπανική ενίσχυση των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, αγνοώντας τις διατάξεις που έχει θέσει η Ε.Ε., κατά τις οποίες απαγορεύεται η πώληση και αγορά οπλικών συστημάτων από κράτη εντός της Ένωσης, τα οποία τείνουν να χρησιμοποιηθούν για εγχώριες προκλήσεις αλλά και ευρύτερη ευρωπαϊκή αποσταθεροποίηση.
Πυρετώδεις είναι οι εξελίξεις που έρχονται συνεχώς στο φως αναφορικά με την υπογραφή της διμερούς αυτής συνθήκης, καθώς, παραλληλίζοντάς την με την ελληνογαλλική συνθήκη, η οπλική ενίσχυση και της Ελλάδας αλλά και της Τουρκίας αποτελούν πρωταρχικούς παράγοντες των συμφωνιών. Ειδοποιό διαφορά, ωστόσο, αποτελεί η φύση των αποτελεσμάτων. Στην ουσία, η Ελλάδα ενισχύεται ένοπλα κυρίως για την προστασία της από τον εξ ανατολών γείτονα, καθώς οι προκλήσεις στο Αιγαίο όλο και πυκνώνουν τα τελευταία χρόνια, ενώ η Τουρκία, με πλήρη ισπανική υποστήριξη, ενισχύεται λόγω ιδιωτικών συμφερόντων από την ισπανική πλευρά. Για αρκετό καιρό, η Τουρκία έχει τεθεί σε απομόνωση από την ευρύτερη ευρωπαϊκή ζώνη, τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και στον αμυντικό, βρίσκοντας εν τέλει σύμμαχο στο πρόσωπο της Ισπανίας, καθώς η εξαγορά τουρκικής τράπεζας από τη δεύτερη μεγαλύτερη ισπανική, αλλά και οι αγορές οπλικών συστημάτων της Τουρκίας από την Ισπανία αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα ιδιωτικών συμφερόντων.
-
O Νίκος Δένδιας μιλά ανοιχτά για την αμυντική συμμαχία Ισπανίας-Τουρκίας. Πηγή εικόνας: η Καθημερινή
Επιπρόσθετα, οι αντιδράσεις στην Αθήνα δεν άργησαν να εμφανιστούν. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, ζήτησε αμέσως εξηγήσεις για τη συμμαχία, η οποία έσκασε σαν βόμβα στο ευρωπαϊκό κοινό, με τον Ισπανό ομόλογό του να προγραμματίζει επίσκεψη στην Αθήνα προς άμεση διευκρίνιση των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Άγκυρα. Ο Δένδιας έκανε δεκτό το αίτημά του, υποδεικνύοντας, ωστόσο, εμφανώς τη δυσαρέσκεια όσο και την ανησυχία του αναφορικά με τις συνέπειες της συγκεκριμένης συμφωνίας. Παρά τις κατ’ επανάληψη ελληνικές υποδείξεις για μη ενίσχυση της τουρκικής αμυντικής πολιτικής, η συμφωνία έχει επισημοποιηθεί.
Είναι γεγονός πως η ελληνογαλλική συμμαχία θα συναντήσει εμπόδια ως προς την υλοποίησή της για το εγγύς μέλλον. Θα ήταν πρέπον, παρόλα αυτά, να γίνουν προσπάθειες για τη σύντομη πραγματοποίηση των σχεδίων που θα επικοινωνήσει η γαλλική πλευρά προς την Ελλάδα, ώστε να μην μείνει η Ελλάδα ανεπαρκής αναφορικά με τον αμυντικό εξοπλισμό της. Η τουρκική πλευρά δεν θα σταματήσει να προκαλεί με μετριοπάθεια, αλλά συχνότερα και με πιο έντονες κινήσεις το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, γι’ αυτό τον λόγο η ανάγκη ενίσχυσης της ελληνικής πλευράς οφείλει να τεθεί ως προτεραιότητα στην κυβερνητική ατζέντα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ελληνοτουρκικά: Οι «μεγάλες μπίζνες» και ο πολιτικός κυνισμός πίσω από τη συμφωνία Άγκυρας-Μαδρίτης, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- Τουρκία: Η συμμαχία Ερντογάν – Σάντσεθ κόντρα στην ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- Turkey, Spain discuss sale of aircraft carrier, submarine, ABC News, διαθέσιμο εδώ
- Διευκρινίσεις Ισπανού ΥΠΕΞ σε Δένδια: Έρχεται στην Αθήνα μετά τη συμφωνία Άγκυρας – Μαδρίτης, η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
