Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Το Μεξικό αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς οικονομικούς «παίκτες» της Λατινικής Αμερικής. Τα τελευταία δέκα χρόνια, παρουσιάζει πολύ μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης, αν εξαιρέσουμε το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, ενώ έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό στην ήπειρο. Παρόλο που παρουσιάζει μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, εξακολουθεί να είναι μία αναπτυσσόμενη χώρα, η οποία παλεύει να αυξήσει την ευημερία της. Το κυριότερο πρόβλημά της είναι η διαφθορά, η οποία φτάνει από τα υψηλότερα μέχρι και τα κατώτερα επίπεδα δημόσιας διοίκησης και επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής των κατοίκων. Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, γίνονται προσπάθειες εγκαθίδρυσης ενός start-up οικοσυστήματος στη χώρα, ενώ ο δημόσιος τομέας πραγματοποιεί διάφορες ενέργειες, προκειμένου να μπορέσει να στηρίξει την καινοτομία. Ακόμη, όμως, η χώρα έχει να διανύσει πολύ δρόμο προκειμένου να καταστεί φιλική προς την καινοτόμο επιχειρηματικότητα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, δηλαδή όντας μία χώρα με πολλά δομικά προβλήματα και υψηλό επίπεδο διαφθοράς, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνται προσπάθειες για υποστήριξη της έρευνας και ανάπτυξης, το Μεξικό αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς της Λατινικής Αμερικής. Ποια είναι, λοιπόν, τα στοιχεία εκείνα που συμβάλλουν στη μεγάλη εμπορική δραστηριότητα του Μεξικού;
Πριν απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα, θα πρέπει πρώτα να δούμε τα βασικά δεδομένα που αφορούν το διεθνές εμπόριο του Μεξικού. Αυτό θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τα μεγέθη για τα οποία μιλάμε, και επιπλέον θα είμαστε σε θέση να εξάγουμε περισσότερα συμπεράσματα σχετικά με τους λόγους, για τους οποίους τρίτες χώρες προτιμούν να πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές με την εν λόγω χώρα.
Όσον αφορά, λοιπόν, τις εισαγωγές, τα κυριότερα προϊόντα που εισέρχονται στη χώρα είναι μηχανήματα, τα οποία αφορούν κυρίως κεφαλαιουχικά αγαθά που σχετίζονται με τον ηλεκτρισμό, οχήματα, ορυκτά προϊόντα, καθώς επίσης και χημικά και πλαστικά προϊόντα. Η πλειοψηφία των προϊόντων που εισάγονται στο Μεξικό, υπόκεινται σε επεξεργασία και εξάγονται και πάλι σε τρίτες χώρες. Επομένως, λοιπόν, οι χώρες που έχουν τη δυνατότητα να εξάγουν τα προϊόντα τους στο Μεξικό, κατά κύριο λόγο, είναι εκείνες που διαθέτουν κεφαλαιουχικά αγαθά και ειδικότερα, μάλιστα, κεφαλαιουχικά αγαθά στον αγροτικό και κατασκευαστικό κλάδο. Το Μεξικό, εισάγοντας τα εν λόγω αγαθά από τρίτες χώρες, αποκτά τη δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγικότητά του με σχετικά χαμηλότερο κόστος απ’ ό,τι αν παρήγαγε το ίδιο τα κεφαλαιουχικά αγαθά που χρειάζεται. Με αυτό τον τρόπο αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της χώρας, διότι η χρήση ανώτερων κεφαλαιουχικών αγαθών αυξάνει την ποιότητά τους και, επιπλέον, το χαμηλότερο κόστος απόκτησής τους συνεπάγεται και χαμηλότερη τιμή.
Αντίστοιχα οι εξαγωγές της χώρας αποτελούνται από μηχανήματα (ηλεκτρολογικός εξοπλισμός και υπολογιστές), οχήματα, ορυκτά καύσιμα, φρούτα και λαχανικά, καθώς και ιατρικά όργανα. Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, τα αγαθά που εξάγονται είναι παρόμοια με εκείνα που εισάγονται. Αυτό συμβαίνει γιατί, όπως είπαμε και πριν, το Μεξικό εισάγει κάποια αγαθά, τα μεταποιεί και στη συνέχεια τα εξάγει και πάλι μεταπωλώντας τα σε άλλες χώρες. Όσον αφορά την εξειδικευμένη κατασκευή αγαθών, όπως είναι για παράδειγμα τα ιατρικά όργανα, το Μεξικό διαθέτει ένα ισχυρό πλεονέκτημα στη διάσταση του κόστους. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστική και η ανάπτυξη του κλάδου της αυτοκινητοβιομηχανίας, τα προϊόντα του οποίου εξάγονται σε Ευρώπη και Ασία. Πολλοί ισχυροί παίκτες του κλάδου επιλέγουν το Μεξικό για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Μερικοί από αυτούς είναι η Volkswagen και η General Motors.
Επιπλέον, είναι χρήσιμο να δούμε και τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους της χώρας. Με μια πρόχειρη ματιά βλέπουμε ότι η μεγαλύτερη εμπορική δραστηριότητα του Μεξικού διεξάγεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Συγκεκριμένα, οι Η.Π.Α. εισάγουν τα μισά από τα αγαθά που εξάγει το Μεξικό και αντίστοιχα το Μεξικό λαμβάνει σχεδόν τα τρία τέταρτα των εισαγωγών του από εκεί. Αυτό δημιουργεί μια σχέση εξάρτησης του Μεξικού από τις Η.Π.Α. Κάτι τέτοιο είναι άκρως αρνητικό, καθώς οποιοδήποτε σοκ στην αμερικανική οικονομία μπορεί να προκαλέσει ανισορροπίες στο διεθνές εμπόριο του Μεξικού και να δημιουργήσει μεγάλα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο.
Τα τελευταία χρόνια, το Μεξικό έχει πραγματοποιήσει προσπάθειες προκειμένου να διαφοροποιήσει τη σύνθεση των διεθνών συναλλαγών του και να περιορίσει τέτοιου είδους κινδύνους. Βέβαια, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών έχει μακρά ιστορία. Και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΠΟΕ και της NAFTA, επομένως εξασφαλίζεται το ελεύθερο και χωρίς περιορισμούς εμπόριο μεταξύ τους. Ωστόσο, οι Μεξικανοί διαμαρτυρήθηκαν πολλές φορές, γιατί οι αγρότες στις Η.Π.Α. λαμβάνουν επιδοτήσεις από το κράτος, γεγονός που κάνει τα προϊόντα των δεύτερων πολύ πιο ανταγωνιστικά και επομένως τα μεξικάνικα με τα αμερικάνικα προϊόντα δεν ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις στη εγχώρια αγορά του Μεξικού. Αυτό τείνει να ευνοεί μία μερίδα πολιτών, οι οποίοι αγοράζουν φθηνότερα αγροτικά προϊόντα και να «βλάπτει» μία άλλη, οι οποίοι χάνουν ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους, καθώς οι καταναλωτές σταματούν να προτιμούν τα δικά τους προϊόντα. Το κατά πόσο ευσταθεί ο ισχυρισμός αυτός, βέβαια, στο 100% είναι ένα άλλο θέμα, σίγουρα όμως εμπεριέχει ισχυρές δόσεις αλήθειας. Εφόσον ένας από τους δύο εμπορικούς εταίρους έχει τη δυνατότητα να στηρίξει σε μεγαλύτερο βαθμό τους αγρότες του, τότε σίγουρα τα δικά του προϊόντα θα είναι πολύ πιο ανταγωνιστικά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόμη και αν δεν υπήρχαν οι ανισότητες αυτές, το Μεξικό πρέπει οπωσδήποτε να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές του για να περιορίσει τον κίνδυνο των εξωτερικών σοκ, όπως αναφέραμε πιο επάνω.
Τον Νοέμβριο του 2018, οι Η.Π.Α., ο Καναδάς και το Μεξικό σύναψαν μεταξύ τους μία νέα εμπορική συμφωνία, η οποία σε γενικές γραμμές είναι παρόμοια με τη NAFTA περιλαμβάνοντας όμως πολλές αλλαγές.
Βλέποντας, λοιπόν, τα παραπάνω δεδομένα εξάγουμε το εξής συμπέρασμα: το Μεξικό εισάγει μία πληθώρα αγαθών, τα τροποποιεί και έπειτα τα εξάγει ξανά κυρίως στις Η.Π.Α. Οι δύο κυριότεροι λόγοι που ανθίζει το διεθνές εμπόριο του Μεξικού είναι δύο. Πρώτα από όλα, η χώρα έχει γεωγραφική εγγύτητα με τις Η.Π.Α. και τον Καναδά. Αυτό μειώνει δραματικά το κόστος μεταφοράς κι έτσι κάνει την ανταλλαγή αγαθών ευκολότερη, γρηγορότερη και φθηνότερη. Ο δεύτερος λόγος άνθισης του διεθνούς εμπορίου έγκειται στο γεγονός ότι το Μεξικό διαθέτει άφθονο εργατικό δυναμικό, το οποίο διαθέτει υψηλή εξειδίκευση και δεξιότητες, όμως αμείβεται χαμηλά. Ο παράγοντας αυτός αυξάνει την ανταγωνιστικότητα των μεξικάνικων προϊόντων (καθώς επιδρά θετικά τόσο στην ποιότητα όσο και στην τιμή τους), αλλά και στη διενέργεια ΑΞΕ. Αυτό είναι άλλωστε φανερό και από τις αυτοκινητοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα, όπως αναφέραμε και παραπάνω.
Από εδώ και πέρα, λοιπόν, θα πρέπει το Μεξικό να φροντίσει να διαφοροποιήσει περεταίρω το χαρτοφυλάκιο των εμπορικών του εταίρων και να επιδιώξει να αυξήσει ακόμη περισσότερο την ποιότητα των προϊόντων του, γιατί κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των εξαγόμενων προϊόντων, χωρίς ωστόσο να μειωθεί ο όγκος των εξαγωγών. Αυτό με τη σειρά του θα επιτρέψει στους εργαζομένους να διεκδικήσουν μεγαλύτερες αμοιβές και να αυξήσουν την ευημερία τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Importing and Exporting in Latin America’s Biggest Economies, bizlatinhub.com, Retrieved from here
- Trade of Mexico, Encyclopedia Britannica, Retrieved from here
- Which Factors Can Influence a Country’s Balance of Trade?, Investopedia, Retrieved from here
