Της Μυρτούς Ιωάννου,
Ένας από τους αγαπημένους μου «κατεργάρηδες» της ελληνικής μουσικής σκηνής είναι ο Σωκράτης. Το «Μάλαμας» περιττεύει, μιας και όσοι τον ακούν τον αισθάνονται δικό τους άνθρωπο. Παρά την απόσταση που συνήθως έχει η σκηνή των συναυλιών με το κοινό, εκείνος καταφέρνει να δημιουργεί ένα κλίμα φιλικό, οικογενειακό, που υπερπηδά πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από εκείνη του «βάθρου» της σκηνής. Οι άνθρωποι που πηγαίνουν στις συναυλίες του Σωκράτη είναι σαν να συμμετέχουν σε ένα μυστήριο, σε μία ένωση ψυχής και φωνής.
Ίδιος και απαράλλαχτος μέσα στα χρόνια, λες και έχει κάνει κάποια μυστική συμφωνία με τον χρόνο, εμφανίζεται στις συναυλίες του πάντα καθισμένος με την κιθάρα αγκαλιά και καταρρίπτει πανηγυρικά το κλισέ του «καταθλιπτικού έντεχνου στυλ», ξεσηκώνοντας (κυριολεκτικά, μιας και πλέον ζούμε δυστυχώς σε καιρούς… αυστηρώς καθήμενους) το κοινό. Η φωνή του, δωρική, από τις πλέον χαρακτηριστικές, έχει μία ιδιαίτερη μελωδικότητα και μία ιδιαίτερη ικανότητα να μεταφέρει νοήματα, να ξυπνάει συναισθήματα.
Γεννήθηκε σε ένα χωριό της Χαλκιδικής και έζησε εκεί μέχρι να αναγκαστεί να φύγει με την οικογένειά του στη Γερμανία, αναζητώντας έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Είχε πάντα μία ιδιαίτερη αγάπη στη φύση, στην αλήθεια του χωριού, στους αργούς -ανθρώπινους- ρυθμούς του. Για αυτόν τον λόγο, μετά τα γεμάτα χρόνια που έζησε στην Αθήνα, αποφάσισε να μετακομίσει σε ένα χωριό της Πίνδου.
Ο Σωκράτης αγαπούσε τη μουσική αλλά όχι τα ωδεία, τη διδασκαλία, τη σωστή σειρά των πραγμάτων στην τέχνη του, ήταν και εκεί ταραξίας. Ο ίδιος λέει «Δεν μου άρεσε το “παίξε πρώτα αυτό και μετά εκείνο”. Ήθελα να ‘ρχόταν η Μάτζικα ντε Σπελ, να μου ‘δινε μια στο κεφάλι με το ραβδί της και ν’ αρχίσω να τα παίζω όλα. Αυτή ήταν η επιδίωξή μου και κάπως έτσι ήθελα να ‘ρχονται τα πράγματα στη ζωή μου. Ήταν πολύ κουραστικό, ας πούμε, να κάθεσαι και να αφιερώνεις χρόνο στα μαθηματικά και σε όλα αυτά. Έτσι έμεινα ημιμαθής!».
Το αληθινό άνοιγμα στη μουσική του καριέρα συνέβη όταν έγινε, στα 23 του μόλις χρόνια, κιθαρίστας του σπουδαίου Νίκου Παπάζογλου. Τον πρόσεξαν οι δισκογραφικές. Εκείνος χρόνια μετά διηγείται ότι δεν καταλάβαινε πόσο σημαντικό ήταν αυτό που του συνέβαινε. «Βγαίναμε μέχρι τις 7 το πρωί, πίναμε, και μετά πηγαίναμε στο στούντιο της δισκογραφικής για ηχογράφηση. Πολλές φορές δεν καταλάβαινα ότι ήμουν παράτονος». Η μουσική για τον Σωκράτη, πιστεύω, πως ήταν η φυσική εξέλιξη της ύπαρξής του, δεν θα μπορούσε να είναι πουθενά αλλού πιο ταιριαστός.
Το μεγαλύτερο, όμως, ταίριασμα είναι εκείνο του Σωκράτη με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η ευτυχής συγκυρία αυτοί οι δύο άνθρωποι να συμπλέουν. Ο Θανάσης είχε πει σε συνέντευξη του: «Έχουμε εκλεκτικές συγγένειες με τον Σωκράτη και σε ζητήματα μουσικής και σε θεωρητικά και σε σκέψεις, έχουμε και διαφορές σημαντικές και στη ζωή που κάνει καθένας, προσωπικά αλλά και στην τέχνη. Ας πούμε, μια διαφορά που έχουμε είναι ότι ο Σωκράτης είναι στην καθημερινότητά του πιο αλλοπαρμένος, αλλά στη μουσική και στα λόγια του είναι πιο συγκροτημένος. Δηλαδή στην ουσία, καθένας από εμάς βγάζει στην τέχνη αυτό που του λείπει.» Ίσως τελικά η τέχνη να είναι μία μορφή έκφρασης που ο καθένας αφήνει ελεύθερο να εκφραστεί ό, τι του λείπει από την πραγματική, συμβατική ζωή.
Θα ήταν άδικο να γράψω εδώ κάποιους στίχους ενός τραγουδιού του Σωκράτη γιατί αυτά που αγαπώ και ξεχωρίζω είναι πολλά. Προτιμώ λοιπόν να μεταφέρω δύο όμορφα λόγια που έχει πει για τη ζωή και να αφήσω τα τραγούδια του να μιλούν από μόνα του: «Όταν με ρωτάνε αν θέλω να γυρίσω τον χρόνο πίσω, απαντώ όχι, γιατί δεν θέλω να χάσω τα δώρα που μου έχει χαρίσει ο χρόνος. Να γίνω 20 χρόνων και να καίγομαι; Για ποιο λόγο; Όσοι θέλουν να γυρίσουν τον χρόνο πίσω είναι επειδή δεν έζησαν ή δεν τους επιτράπηκε να ζήσουν όπως ήθελαν. Αν λες σε ένα παιδί να συγκρατηθεί, μπορεί και να κλείσει τελείως τις μηχανές του, να μην τις ανοίξει ποτέ μέχρι τα 80 του, και τότε να γίνει ένας ηλικιωμένος που θέλει να ζήσει από την αρχή τον έρωτα της ζωής του. […] Ο χρόνος δεν με πιέζει. Ίσα ίσα μου δημιουργεί τη λαχτάρα του τέλους. Οι ψευτολάτρεις της ψευδοπραγματικότητας δεν έχουν να χάσουν τίποτα, εάν δε συνεχιστεί το έργο».
Υ.Γ.: Υπάρχουν πολλά μαγαζιά στην Αθήνα που τιμούν την μουσική του. Πρόσφατα επισκέφτηκα με αγαπημένους φίλους το Amalur στην Κυψέλη. Εκεί μας κάνουν συντροφιά με τη μουσική τους τρία παιδιά, που έχουν καταφέρει κάτι πολύ όμορφο, να κάνουν όλο το μαγαζί μία παρέα αληθινή, όπως ακριβώς καταφέρνει τόσα χρόνια ο Μάλαμας. Βασίλη, Δημήτρη και Πάνο ευχαριστούμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σωκράτης Μάλαμας: Ο δωρικός τύπος που μας εκφράζει, maxmag.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Σωκράτης Μάλαμας: Πιο ευτυχής και πιο λυπημένος από ποτέ, oneman.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ο Σωκράτης Μάλαμας αφηγείται τη ζωή του, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
