Της Νικολέτας Κουγεντάκη,
1 Οκτωβρίου 2021. Μία ημερομηνία που δύσκολα θα ξεχαστεί πλέον. Μία ημερομηνία ενός αγώνα που έφτασε στο τέλος του με θριαμβευτικό αποτέλεσμα. Μία ημερομηνία σταθμός για τα άτομα με αναπηρία, γιατί αναμφισβήτητα η υιοθέτηση του θεσμού του «Προσωπικού Βοηθού» για τα άτομα με ειδικές ανάγκες ήταν το επιθυμητό, το ζητούμενο, το στοιχείο αναφοράς όλα αυτά τα χρόνια. Κινητήρια δύναμη της προώθησης ψήφισης του νομοσχεδίου από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ήταν τα μέλη του οργανισμού ”i-living”, ο οποίος στηρίζεται στην αρχή της Ανεξάρτητης Διαβίωσης για τα άτομα με αναπηρία. Μίας αρχής που διέπει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά στη χώρα μας παρέμενε άγνωστη με κανένα πεδίο εφαρμογής μέχρι στιγμής.
Ας γίνουμε, όμως, πιο συγκεκριμένοι: Τι είναι ο «Προσωπικός Βοηθός»; Γιατί αποτελεί απαρχή για τη βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπηρία; Θα εισαγάγει κάποια καινοτομία ο θεσμός αυτός ή αποτελεί από μόνος του την καινοτομία της χώρας μας για τα επόμενα έτη;
Ο «Προσωπικός Βοηθός», λοιπόν, είναι ένας άνθρωπος που αποτελεί το «δεξί χέρι» των ατόμων με αναπηρία στην καθημερινή τους ζωή και στις δραστηριότητές τους με στόχο την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσής τους. Βέβαια, η ανεξάρτητη διαβίωση δεν είναι ένα στοιχείο που αφορά μόνο την συγκεκριμένη μερίδα συμπολιτών μας, αφορά κι εμένα, κι εσάς και κυρίως αφορά αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως κοινωνία και τις αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ανεξαρτησίας που αναγνωρίζουμε. Γι’ αυτό κιόλας, ο θεσμός αυτός κάνει πράξη τα «αυτονόητα» για εμάς, καθόλου όμως αυτονόητα για τα άτομα με αναπηρία.
Στη χώρα μας τα άτομα με αναπηρία βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην αρωγή που τους προσφέρει ο οικογενειακός τους κύκλος. Αγνοούμε, ωστόσο, δυστυχώς ότι δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι έναν συγγενικό ώμο να στηριχτούν ή δεν έχουν τη δυνατότητα όλες οι οικογένειες να βοηθήσουν, με απόρροια τα άτομα αυτά να διαβιώνουν υπό δύσκολες συνθήκες σε ιδρύματα ή στα σπίτια τους, με την ελάχιστη υποστήριξη που μπορούν οι ίδιοι να καλύψουν οικονομικά. Πώς θα επιτευχθεί τα άτομα με αναπηρία να μην εξαρτώνται από ένα ίδρυμα ή από την οικογένειά τους; Πώς θα καταφέρουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για τη ζωή τους και θα την ορίζουν; Πώς θα γίνουν παραγωγικοί και θα συνεισφέρουν ακόμη παραπάνω στο κοινωνικό σύνολο;
Ακόμη κι αν πάρουμε το αισιόδοξο σενάριο πως υπάρχουν συγγενείς οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να αφιερώσουν ολόκληρη τη ζωή τους στα οικογενειακά τους πρόσωπα που τους χρειάζονται, η συγγενική αυτή σχέση παρουσιάζει διαφορές και σε ορισμένα μάλιστα σημεία και αντιθέσεις με την επαγγελματική σχέση που θα έχει κάποιος με τον «Προσωπικό Βοηθό» του. Διότι, το ανάπηρο άτομο δε θα πάει να ζήσει στο μέρος όπου επιθυμεί, αλλά εκεί όπου ζει η οικογένειά του. Δεν θα κοιμηθεί, δεν θα φάει, δεν θα κάνει μπάνιο όταν πραγματικά νιώσει αυτή την ανάγκη, αλλά όταν μπορέσει να του την ικανοποιήσει το μέλος της οικογένειάς του που έχει αναλάβει την υποβοήθηση του. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια να καταπιέζεται ως προς τον τρόπο ζωής του και να περιορίζεται το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού του.
Αντίθετα, ανάμεσα στον ανάπηρο και τον «Προσωπικό Βοηθό» θα διαμορφώνεται και θα αναπτύσσεται μια σχέση εργοδότη-εργαζομένου. Ο δεύτερος θα έχει συγκεκριμένο ωράριο και αμοιβή και δε θα μπορεί να καθορίσει τη ζωή του πρώτου και να ελέγξει τις σωστές ή λάθος του επιλογές. Με λίγα λόγια, αν ο «Προσωπικός Βοηθός» δε συμφωνεί να συντελέσει, εντός του ωρολογίου προγράμματός του, μέσα σε ένα πλαίσιο συγκεκριμένου τρόπου ζωής, έχει το δικαίωμα να διακόψει τη συνεργασία, ενώ η μητέρα, ο πατέρας, τα αδέρφια και οι υπόλοιποι συγγενείς έχουν άποψη και θα ρυθμίσουν οι ίδιοι την καθημερινότητα του ατόμου τους.
Συμπερασματικά, η θεσμοθέτηση του «Προσωπικού Βοηθού» αποτελούσε κάτι παραπάνω από υποχρέωση της χώρας μας. Απορρέει από την κύρωση της Σύμβασης των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ και αφορά θεσμοθετημένες από πολλές χώρες παροχές που θα έπρεπε να απολαμβάνουν και τα άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα θα αρχίσει να έχει εφαρμογή πιλοτικά στις αρχές του επόμενου έτους με 1.000 χρήστες, ενώ στόχο αποτελεί να ενταχθούν άλλοι 1.000 την αμέσως επόμενη χρονιά. Ένα μεγάλο βήμα ενίσχυσης της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία επιτέλους πραγματοποιείται!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ένας προσωπικός βοηθός πλάι τους, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
