Της Μαρίας Κόλλια,
Είναι ευρέως γνωστό πως οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Κίνας δεν χαρακτηρίζονται από ηρεμία και αμοιβαία συνεργασία, αλλά από ανταγωνισμό και, σε αρκετές περιπτώσεις, ακόμα και εχθρικότητα. Δεν είναι λίγοι οι σύγχρονοι ιστορικοί και διεθνολόγοι, που θεωρούν πως οι δύο δυνάμεις σύντομα θα «πέσουν» στην επονομαζόμενη και ως «παγίδα του Θουκυδίδη». Mε πιο απλά λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρατηρώντας την ηγεμονία τους να αμφισβητείται από τη ραγδαία άνοδο της Κίνας, θα κηρύξουν πόλεμο εναντίον της -ακόμα και αν αυτός δεν έχει ακριβώς τη μορφή που είχε στα χρόνια του μεγάλου Έλληνα ιστορικού- ώστε να προκύψει ένας και μόνο ξεκάθαρος «ηγεμόνας» του κόσμου. Καθώς μια τέτοια εξέλιξη θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες για όλους, αφού, μάλιστα, τα όπλα που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι πιο επικίνδυνα, προκαλεί ανακούφιση το γεγονός πως παρατηρούνται και αρκετές απόπειρες, ενίοτε επιτυχημένες κιόλας, συνεργασίας μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων.
Μια τέτοια περίπτωση έγινε αντιληπτή πριν από λίγες μέρες, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation), όταν ο Πρόεδρος της Κίνας, Xi Jinping, ανακοίνωσε πως πρέπει πάση θυσία να αποφευχθούν οι εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, είναι αδήριτη ανάγκη να μην επαναληφθούν τα σφάλματα του παρελθόντος, όπως η χάραξη συγκεκριμένων ιδεολογικών γραμμών ή η σύναψη συμμαχιών που βασίζονται σε γεωπολιτικά κριτήρια. Αυτή είναι σαφής αναφορά του Κινέζου Προέδρου στον συνασπισμό της Αμερικής με διάφορους εταίρους της περιοχής, όπως, λόγου χάριν, με την Ιαπωνία, την Αυστραλία και την Ινδία για να κατορθώσει την ανάσχεση της κινεζικής υπερδύναμης.
Στο επίκεντρο των θεμάτων, που αναλύθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την περασμένη Παρασκευή, βρέθηκε, βέβαια, η οικουμενικής φύσεως υγειονομική κρίση της πανδημίας του νέου κορωνοϊού και, ακολούθως, η οικονομική ανάκαμψη από αυτήν. Ελήφθησαν επιμέρους μέτρα, σκοπός των οποίων είναι να ενισχύσουν τη λειτουργία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες επλήγησαν ανεπανόρθωτα από αυτήν τη συγκυρία, έχοντας ως μακροπρόθεσμο στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη. Eπιπλέον, συμφωνήθηκε ανάμεσα στα μέλη της APEC η σημαντική μείωση των φόρων και των συνοριακών κρατήσεων, όσον αφορά τόσο τα εμβόλια όσο και άλλα ιατρικά προϊόντα που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως είναι οι μάσκες. Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός πως δύο δυνάμεις, που έχουν ενστερνιστεί μια καθαρά ανταγωνιστική στάση η μια προς την άλλη και που είχαν εντελώς διαφορετική πορεία και αντιμετώπιση απέναντι στη νόσο Covid-19, δείχνουν καλή πίστη να εργαστούν μαζί προς έναν κοινό ιερό σκοπό, μόνο ως θετικό θα μπορούσε να θεωρηθεί.
Είναι σημαντικό επίσης να αναφερθεί πως οι εν λόγω αποφάσεις πάρθηκαν ενώ επικρατούσε ένα φιλικό περιβάλλον ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις, αφού είχαν προηγηθεί δεσμεύσεις από την πλευρά τους, στη Σύνοδο Κορυφής COP26, ότι θα συνεργαστούν για να πετύχουν τον στόχο που ετέθη στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2015. Αυτού του είδους η σύμπραξη ανάμεσά τους δείχνει πως έχει γίνει ευρέως κατανοητό στη συνείδηση των πολιτικών ηγεσιών τους η σημασία αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και κατ’ επέκταση της μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος, ακόμα και αν χρειαστεί να θυσιαστούν οικονομικά ιδιοτελή συμφέροντα στον βωμό της οικουμενικής περιβαλλοντικής προστασίας και της βιωσιμότητας.
Κάποιος θα μπορούσε εύλογα να θεωρήσει πως τα παραπάνω αποτελούν θετικά σημάδια που «ανοίγουν τον δρόμο» για μια διμερή συνεργασία μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών και σε άλλους τομείς, όπως φερ’ ειπείν στο εμπόριο και σε στρατιωτικά ζητήματα. Οι διεθνολόγοι, που μελετούν τις εν λόγω σχέσεις, έχουν διχαστεί, καθώς όσο σημαντική κι αν θεωρείται η πρόοδος και η σύμπραξη στο πλαίσιο διακυβερνητικών φόρουμ, στο τέλος της ημέρας είναι αμφίβολο αν και σε ποιο βαθμό οι δύο υπερδυνάμεις θα κατορθώσουν να ταχθούν στο ίδιο πλευρό επί μονίμου βάσεως και να οικοδομήσουν τη συνεργασία τους σε στέρεο έδαφος. Εξάλλου, στην ιστορία κάτι τέτοιο ουδέποτε κατέστη δυνατό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Biden, Xi support APEC Declaration Ahead of US-China Summit, Voa News, διαθέσιμο εδώ
- China Xi warns against Cold War-era tensions in Asia Pacific, Al Jazeera News, διαθέσιμο εδώ
- China-US Climate Declaration injects confidence in bilateral cooperation under APEC, possibly more interactions in trade, military, Global Times, διαθέσιμο εδώ
