Του Σπύρου Μίτσουλη,
1315: Κοντά στη λίμνη Αεγκέρι στην Ελβετία, λαμβάνει χώρα η Μάχη του Μοργκάρτεν μεταξύ των δυνάμεων του Δούκα της Αυστρίας, Λεοπόλδου των Αψβούργων, και των ενωμένων δυνάμεων των ελβετικών καντονιών του Σβύζ, Ούρι και Ουντερβάλντεν που αποτελούσαν την Ελβετική Συνομοσπονδία. Τα τρία αυτά καντόνια είχαν δημιουργήσει την Ελβετική Συνομοσπονδία ήδη από το 1291, απολαμβάνοντας σημαντική αυτονομία μέσα στο πλαίσιο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η δυναστεία των Αψβούργων, όμως, εποφθαλμιούσε τα εδάφη αυτά και ήθελε να τα φέρει κάτω από την κυριαρχία της. Έτσι, το 1314, ξέσπασαν εχθροπραξίες μεταξύ των δύο πλευρών, στο πλαίσιο της ευρύτερης διαμάχης στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας για τον θρόνο, ανάμεσα στις δυναστείες των Αψβούργων της Αυστρίας και των Βίττελσμπαχ της Βαυαρίας. Τον επόμενο χρόνο, ο Λεοπόλδος αποφάσισε να εισβάλει στα ελβετικά καντόνια, επικεφαλής μιας ισχυρής δύναμης, αποτελούμενης από περίπου 9.000 άνδρες, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων καλά εξοπλισμένων ιπποτών. Φτάνοντας στη λίμνη Αεγκέρι, δέχτηκαν την απρόσμενη επίθεση των Ελβετών, που τους είχαν στήσει ενέδρα. Η δύναμη των ελβετικών καντονιών ανερχόταν σε περίπου 2.000 πολιτοφύλακες. Αν και στερούνταν της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού των αντιπάλων τους, ήταν εξοπλισμένοι με αλεβάρδες, που ήταν ουσιαστικά μεγάλοι πελέκεις με λεπίδες σε αμφότερες πλευρές, οι οποίες αποδείχτηκαν ιδιαίτερα φονικές απέναντι στους Αυστριακούς ιππότες. Το τέλος της μάχης βρήκε τους Ελβετούς να έχουν πετύχει μια συντριπτική νίκη με πολύ μικρές απώλειες, ενώ οι δυνάμεις των Αψβούργων τράπηκαν σε φυγή με περισσότερους από 1.500 στρατιώτες τους, κυρίως ιππότες, να έχουν χαθεί στο πεδίο της μάχης και εκατοντάδες άλλους να πνίγονται στη λίμνη από τον πανικό τους.
1889: Ο στρατάρχης Deodoro da Fonseca πραγματοποίησε στρατιωτικό πραξικόπημα στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, με το οποίο ανέτρεψε τη μοναρχία, εξόρισε τον αυτοκράτορα Πέδρο Β’ και εγκαθίδρυσε τη δημοκρατία στη Βραζιλία. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο θεσμός της μοναρχίας έχανε συνεχώς έδαφος στη Βραζιλία, επειδή η μοναρχία ήταν ταυτισμένη με το παρελθόν και στενά συνδεδεμένη με τη συντηρητική τάξη των γαιοκτημόνων. Από την άλλη πλευρά, οι προοδευτικές δυνάμεις της χώρας θεωρούσαν ότι η κοινωνική και οικονομική πρόοδος θα ήταν δυνατόν να επέλθει μόνο μέσω ενός δημοκρατικού καθεστώτος. Σημαντικό ορόσημο για την κοινωνική πρόοδο της χώρας ήταν η κατάργηση της δουλείας το 1888, χωρίς, φυσικά, την αποζημίωση των γαιοκτημόνων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η μοναρχία να χάσει τους τελευταίους φυσικούς συμμάχους της, οι οποίοι στράφηκαν προς τους υποστηρικτές της δημοκρατίας. Οι τελευταίοι οργάνωσαν πραξικόπημα υπό την ηγεσία του στρατάρχη Fonseca, με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης. Πράγματι, την 15η Νοεμβρίου 1889, τα στρατεύματα του κατέλαβαν το Κοινοβούλιο και συνέλαβαν τους ηγέτες της κυβέρνησης. Το ίδιο απόγευμα καταργήθηκε η μοναρχία και ανακηρύχθηκε η εγκαθίδρυση δημοκρατίας με τον στρατάρχη Deodoro da Fonseca να αναλαμβάνει πρώτος πρόεδρος της χώρας και τον αυτοκράτορα Πέδρο Β’ να εξορίζεται.
1907: Γεννιέται στο Jettingen της Γερμανίας ο κόμης Claus von Stauffenberg, ήταν αξιωματικός του Γερμανικού Στρατού (1926-1944), φτάνοντας στον βαθμό του συνταγματάρχη. Αν και αρχικά ήταν υποστηρικτής του Χίτλερ, ποτέ δεν έγινε μέλος του Ναζιστικού Κόμματος. Έχοντας δει με τα μάτια του πολλά από τα εγκλήματα πολέμου που λάμβαναν χώρα στο ανατολικό μέτωπο και συνειδητοποιώντας ότι ο πόλεμος δε μπορεί να κερδηθεί, μετατράπηκε σε πολέμιο του καθεστώτος. Ως αξιωματικός των τεθωρακισμένων πολέμησε σε όλα τα μέτωπα και διακρίθηκε για τις ηγετικές του ικανότητες. Το 1943, μετατέθηκε στην Τυνησία, στο περίφημο Afrika Korps, όπου και τραυματίστηκε σοβαρά, χάνοντας το αριστερό του μάτι, το δεξί του χέρι και δύο δάχτυλα του αριστερού χεριού. Αφού ανάρρωσε από τα τραύματά του, εντάχθηκε στο κίνημα αντίστασης των Γερμανών στρατιωτικών, με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος και τη λήξη του πολέμου. Έχοντας μετατεθεί σε καίρια θέση πίσω στη Γερμανία, οργάνωσε μαζί με άλλους ανώτατους στρατιωτικούς την επιχείρηση Βαλκυρία (Unternehmen Walküre), με σκοπό τη δολοφονία του Χίτλερ και την ανατροπή του καθεστώτος με πραξικόπημα. Στις 20 Ιουλίου 1944, βρέθηκε στο στρατηγείο του Χίτλερ στην Ανατολική Πρωσία για να συμμετάσχει σε στρατιωτικό συμβούλιο, παρουσία του Φύρερ, όπου και τοποθέτησε βόμβα, με σκοπό να τον δολοφονήσει. Λίγο πριν εκραγεί η βόμβα, έφυγε από τη σύσκεψη και έδωσε την εντολή για τη διεξαγωγή του κινήματος στο Βερολίνο. Αν και το πραξικόπημα πέτυχε, δεν είχε συμβεί το ίδιο με την απόπειρα, καθώς η βόμβα εξερράγη χωρίς, όμως, να σκοτώσει τον Χίτλερ. Λίγο αργότερα το πραξικόπημα κατέρρευσε και οι αξιωματικοί που είχαν οργανώσει το σχέδιο, μαζί και ο Stauffenberg, εκτελέστηκαν την επόμενη ημέρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Battle of Morgarten, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Winkler, A. (2008). The Battle of Morgarten in 1315: An Essential Incident in the Founding of the Swiss State. Swiss American Historical Society Review, 44(3), 3 – 25, διαθέσιμο εδώ
- Brazil, the collapse of the empire, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Governo Deodoro da Fonseca, Historiadomundo.com, διαθέσιμο εδώ
- The German officer who tried to kill Hitler, BBC.com, διαθέσιμο εδώ
- Claus, Graf Schenk von Stauffenberg German military officer, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
