Της Άννας Τσέλα,
Έντονο χαρακτηρίζεται το κλίμα που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στη Βενεζουέλα. Η χώρα βρίσκεται στο «μικροσκόπιο» του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για εξονυχιστικούς ελέγχους, όσον αφορά τη διαλεύκανση οποιασδήποτε μη νόμιμης συμμετοχής σε εγκληματικές πράξεις κατά της ανθρωπότητας που μπορεί να διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της καταστολής των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη χώρα το 2017. Βάσει ερευνών, έχει σημειωθεί πως περισσότερα από 100 άτομα έχασαν τη ζωή τους. Το ΔΠΔ διώκει οποιοδήποτε έγκλημα πολέμου και είναι δυνατόν να παρέμβει επίσημα στην περίπτωση που ένα κράτος δεν επιθυμεί ή δεν μπορεί να προβεί σε διώξεις για εγκλήματα στη δικαιοδοσία του. Από τη δημιουργία του πριν από δύο δεκαετίες, έχει επικεντρωθεί κυρίως στις φρικαλεότητες που έχουν διαπραχθεί στην Αμερική. Η ανακοίνωση της επικρατούσας κατάστασης προήλθε από τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας, Nicolas Maduro, και από τον εισαγγελέα του ΔΠΔ, Karim Khan.
Η Βενεζουέλα αποτελεί την πρώτη χώρα της Νότιας Αμερικής, η οποία ελέγχεται από το ΔΠΔ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πιο συγκεκριμένα, η προκαταρκτική έρευνα χρονολογείται από τον Φεβρουάριο του 2018. Ο Καναδάς και πέντε κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής στήριξαν τον συγκεκριμένο έλεγχο, καθώς ήταν και αντίθετοι με τον Maduro. Οι έρευνες επικεντρώθηκαν σε καταγγελίες που σχετίζονται με υπερβολική βία, αυθαίρετες κρατήσεις και βασανιστήρια. Δεν είναι λίγες οι φορές εκείνες όπου ερευνητές του ΟΗΕ έχουν αναφέρει περιστατικά παραβιάσεων που θίγουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο εκτελεστικός διευθυντής του τμήματος Αμερικής στο Human Rights Watch, Jose Miguel Vivancο, δήλωσε πως είναι αρκετά σημαντική η απόφαση για τον έλεγχο των εγκλημάτων αυτών, αφού με αυτόν τον τρόπο δίνεται πνεύμα ελπίδας και δικαιοσύνης σε εκατοντάδες θύματα που υπέστησαν οποιαδήποτε μορφή βίας. Πολλοί είναι οι ισχυρισμοί ότι δυνάμεις ασφαλείας του Προέδρου είχαν άμεση συμμετοχή σε βασανιστήρια και εξωδικαστικές δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων.
Σαφώς, από τα τωρινά δρώμενα δεν θα έλειπαν και οι δηλώσεις του Nicolas Maduro. Συγκεκριμένα, ήταν σαφέστατος στα όσα ανέφερε, λέγοντας πως μπορεί να μην είναι απόλυτα σύμφωνος με την όλη κατάσταση που επικρατεί, αλλά, παρόλα αυτά, σέβεται την οποιαδήποτε απόφαση που έχει παρθεί και τα όσα θα ακολουθήσουν. Μεταξύ των δύο ισχυρών προσώπων, Nicolas Maduro και Karim Khan, υπογράφηκε μια συμφωνία, η οποία εγγυάται μια αποτελεσματική συνεργασία, αμοιβαία υποστήριξη, διάλογο καθώς και την αναζήτηση της αλήθειας και της δικαιοσύνης. Το καθεστώς του Προέδρου βρίσκεται στην ισχυρότερη πολιτική του θέση εδώ και χρόνια. Επίσης, εμφανής είναι ο φόβος του Maduro πως οι έρευνες που πραγματοποιούνται υπάρχει περίπτωση να πολιτικοποιηθούν, ενώ στηρίχθηκε στο γεγονός πως το κράτος της Βενεζουέλας δεν είχε καμία απολύτως πρόσβαση στα στοιχεία που αξιοποιήθηκαν.
Ο Karim Khan πραγματοποίησε μια τριήμερη επίσκεψη στη Νότια Αμερική, όπου ολιγάριθμες ομάδες ατόμων από τις οικογένειες των αδικοχαμένων θυμάτων πραγματοποίησαν διαδηλώσεις στους δρόμους. Επίσης, κάποιες μέρες μετά, προέκυψε και μια μικρή διαμαρτυρία που έλαβε χώρο έξω από τα κεντρικά γραφεία των υπηρεσιών πληροφοριών στην πρωτεύουσα Caracas, όπου εκεί κρατούνται στελέχη της αντιπολίτευσης. Ο Khan δήλωσε πως έχει πλήρη επίγνωση των ελαττωμάτων που επικρατούν στη Βενεζουέλα, όπως ο «πολιτικός διχασμός» και οι «γεωπολιτικοί διαχωρισμοί». Συνέχισε, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως τα μέλη του ΔΠΔ δεν είναι πολιτικοί, καθοδηγούνται από τη νομιμότητα και το κράτος δικαίου και στόχος τους είναι μόνο η αλήθεια. Εξίσου σημαντική αναφορά αξίζει να δοθεί στην Fatou Bensouda, πρώην δικαστή του ΔΠΔ, η οποία είχε αναφέρει πως οι ισχυρισμοί για οποιαδήποτε κατηγορία που αφορούσαν τα εγκλήματα που έγιναν στη Βενεζουέλα, είχαν λογική βάση έχοντας υπόψιν τα πορίσματα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ πέρυσι.
Βάσει μιας έρευνας του ανώτατου οργάνου των Ηνωμένων Εθνών που σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, πέρυσι κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο Nicolas Maduro και τα μέλη που συγκροτούν τον στενό του κύκλο έδιναν εντολές, συντόνιζαν διάφορες δραστηριότητες και προσέφεραν πόρους για αυθαίρετες κρατήσεις, βασανιστήρια, εξαφανίσεις και εξωδικαστικές δολοφονίες. Ένας πολιτικός κρατούμενος ανέφερε στους ανακριτές του ΟΗΕ ότι ήταν υπό κράτηση σε ένα σκάφος που έμοιαζε με φέρετρο στο υπόγειο του αρχηγείου της αστυνομίας πληροφοριών. Άλλη σημαντική αναφορά, αποτελεί εκείνη μιας γυναίκας που συνελήφθη, μετά από διαδηλώσεις στους δρόμους, και είπε πως την βασάνισαν με ηλεκτροσόκ και επίσης την απείλησαν πως θα την βιάσουν.
Σύμφωνα με πληθώρα στοιχείων, περίπου 150 αστυνομικοί και στρατιωτικοί είτε έχουν κατηγορηθεί είτε καταδικαστεί για διάφορες παραβιάσεις κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δυστυχώς, σε τέτοιες υποθέσεις, που αφορούν πολιτικά πρόσωπα για παραβιάσεις που έχουν διαπράξει, συνήθως περνάνε αρκετά χρόνια μέχρι να απαγγελθούν οι κατάλληλες κατηγορίες και ποινές. Το ερώτημα, όμως, είναι: Θα υπάρχει δικαίωση για τους αδικοχαμένους ανθρώπους και τις οικογένειές τους, ή οι υπαίτιοι θα χρησιμοποιήσουν κάποιο «παραθυράκι» του νόμου για να μπορέσουν να αποφύγουν τις φερόμενες κατηγορίες;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ICC to probe Venezuela over alleged crimes against humanity, BBC NEWS, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela faces landmark ICC investigation over alleged crimes against humanity, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- International Criminal Court opens probe into alleged crimes against humanity in Venezuela, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- ICC to investigate possible crimes against humanity in Venezuela, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
