Της Καλλιόπης Τσιπλαντώνη,
Κλιμακώνεται η ένταση στα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Λευκορωσίας, αφού Πολωνοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν ξανά τη γείτονά τους ότι βοήθησε στη μετακίνηση μεταναστών προς τα σύνορα, και προειδοποίησαν ότι χιλιάδες μέλη του στρατιωτικού προσωπικού έχουν κινητοποιηθεί για να δώσουν απάντηση στις αντιπαραθέσεις. H παρούσα κατάσταση είναι σαν ένα déjà-vu της μεταναστευτικής κρίσης του 2015, με σπαρακτικές εικόνες ανθρώπων να κοιμούνται στον δρόμο, που η Πολωνία δεν έχει ξαναρθεί αντιμέτωπη. Στην τελευταία μεταναστευτική κρίση στα σύνορα, η επικεφαλής της πολωνικής συνοριακής φρουράς, Ewelina Szczepańska, αναφέρει πως η κατάσταση στα σύνορα είναι δύσκολη, καθώς γίνονται συνεχώς προσπάθειες μεταναστών να περάσουν τα σύνορα. Ωστόσο, η ίδια είναι πεπεισμένη πως οι πολωνικές δυνάμεις μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση.
Το Υπουργείο Άμυνας της Πολωνίας ανέφερε νωρίτερα τη Δευτέρα στο Twitter ότι «μια ομάδα μεταναστών βρίσκεται επί του παρόντος κοντά στην Kuznica». Η ανάρτηση συνοδεύτηκε από εναέρια πλάνα που δείχνουν μεγάλα πλήθη να συγκεντρώνονται στη λευκορωσική πλευρά των συνόρων. Το Υπουργείο πρoσέθεσε αργότερα ότι αυτή τη στιγμή, οι μετανάστες έχουν δημιουργήσει έναν καταυλισμό στην περιοχή Kuznica και φρουρούνται συνεχώς από τις υπηρεσίες της Λευκορωσίας.
Ο εκπρόσωπος του γενικού αρχηγείου της Πολωνικής Συνοριοφυλακής, Michał Tokarczyk, δήλωσε ότι οι υπηρεσίες της Λευκορωσίας μετακινούν μεγάλες ομάδες μεταναστών προς τα πολωνικά σύνορα, ενώ αναμένουν την περαιτέρω μετακίνησή τους. Σε μια επακόλουθη δήλωση, ο Tokarczyk διευκρίνισε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 4.500 συνοριοφύλακες και περίπου 9.500 στρατιώτες του Πολωνικού Στρατού που σταθμεύουν στα σύνορα καθώς «μια ομάδα πολλών χιλιάδων μεταναστών κατευθύνεται προς τα πολωνικά σύνορα». Η Επιτροπή Κρατικών Συνόρων της Λευκορωσίας, η οποία είναι υπεύθυνη για τα εξωτερικά σύνορα της χώρας, δήλωσε ότι οι μετανάστες κοντά στα σύνορα θέλουν να εισέλθουν στην Πολωνία ως πρόσφυγες, χωρίς να αποτελούν απειλή για την ασφάλεια.
Σε γενικό πλάνο, ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων διασχίζουν παράνομα τα σύνορα της Πολωνίας από τη Λευκορωσία τις τελευταίες εβδομάδες. Σύμφωνα με τον Tokarczyk, από τον Αύγουστο περισσότεροι από 30.000 μετανάστες έχουν προσπαθήσει να εισέλθουν στη χώρα. Ο ηγέτης της Λευκορωσίας, Alexander Lukashenko, έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για πρόκληση μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα από τους Πρωθυπουργούς των γειτόνων της Πολωνίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας, οδηγώντας την Πολωνία να εγκρίνει νομοσχέδιο τον Οκτώβριο για την κατασκευή τείχους κατά μήκος των συνόρων της με τη Λευκορωσία. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν, επίσης, τη Λευκορωσία ότι ενθαρρύνει τους ανθρώπους να περάσουν παράνομα στην Πολωνία και στους άλλους γείτονές της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως μέρος των προσπαθειών να ασκηθεί πίεση στο μπλοκ για τις σαρωτικές κυρώσεις που επέβαλε στο Μινσκ τον Ιούνιο. Οι κυρώσεις από την Ε.Ε., τις Η.Π.Α. και τη Βρετανία ήταν μια συντονισμένη απάντηση στην αναγκαστική προσγείωση πτήσης της Ryanair από την κυβέρνηση Lukashenko, στη σύλληψη ενός δημοσιογράφου της αντιπολίτευσης στο πλοίο, καθώς και στη «συνεχιζόμενη καταστολή» στο πρώην σοβιετικό κράτος.
Σε άλλο tweet τη Δευτέρα, ο Υπουργός Άμυνας της Πολωνίας, Mariusz Blaszczak, είπε ότι χιλιάδες στρατιώτες ήταν «έτοιμοι να υπερασπιστούν τα πολωνικά σύνορα. Θέσαμε την χώρα σε κατάσταση συναγερμού». Εν τω μεταξύ, οι Πολωνικές Δυνάμεις Εδαφικής Άμυνας ανέφεραν, επίσης, σε tweet ότι αυξάνουν το επίπεδο συναγερμού για να υποστηρίξουν τη συνοριοφυλακή. Επιπλέον, το Πολωνικό Υπουργείο Εσωτερικών και Διοίκησης ανέφερε νωρίτερα στο Twitter ότι οι μετανάστες από την πλευρά της Λευκορωσίας είχαν σταματήσει μέχρι στιγμής τη Δευτέρα και ότι η κατάσταση στην Kuznica είναι υπό έλεγχο. Μάλιστα, δημοσίευσε και βίντεο που δείχνει την πολωνική αστυνομία και άλλο ένοπλο προσωπικό να στέκονται κοντά σε ένα συρματόπλεγμα, με τους μετανάστες στην πλευρά της Λευκορωσίας. Παράλληλα, συγκλήθηκε επείγουσα συνεδρίαση της κυβέρνησης για την κρίση, εν μέσω της αυξανόμενης έντασης, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών. Ο Πολωνός Πρωθυπουργός, Mateusz Morawiecki, έγραψε στο Facebook πως «τα σύνορα της Δημοκρατίας της Πολωνίας δεν είναι απλώς μια γραμμή χάρτη. Είναι ιερά – το αίμα των Πολωνών χύθηκε από γενιά σε γενιά για να τα προστατεύσει!».
Από τη μεριά της, η Λιθουανία –η οποία μοιράζεται σύνορα τόσο με την Πολωνία όσο και με τη Λευκορωσία– δήλωσε ότι αναδιατάσσει στρατεύματα καθώς οι εντάσεις συνεχίζουν να κλιμακώνονται, σύμφωνα με τη Λιθουανική Κρατική Συνοριακή Φρουρά και σύμφωνα με το LRT, τον δημόσιο τηλεοπτικό σταθμό της Λιθουανίας. «Ετοιμαζόμαστε για όλα τα πιθανά σενάρια», ανέφερε ο Rustamas Liubajevas, επικεφαλής της συνοριακής φρουράς της Λιθουανίας, σύμφωνα με τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό. Η εξόριστη ηγέτης της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, Sviatlana Tsikhanouskaya, προέτρεψε μια ισχυρή απάντηση από την Ε.Ε. και τα Ηνωμένα Έθνη: «Το καθεστώς της Λευκορωσίας κλιμακώνει τα σύνορα κρίση, οι μετανάστες σπρώχνονται στα σύνορα της Ε.Ε. από ένοπλους άνδρες», ενώ έγραψε στο Twitter πως «το λαθρεμπόριο μεταναστών, η βία και η κακομεταχείριση πρέπει να σταματήσουν». Ποια είναι, όμως, η αντίδραση της Λευκορωσίας για την κρίση;
Η κυβέρνηση του Προέδρου της Λευκορωσίας Lukashenko έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι δημιούργησε μια μεταναστευτική κρίση, κατηγορώντας τη Δύση για τις διελεύσεις και τη μεταχείριση των μεταναστών. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Dmitry Peskov, υπερασπίστηκε τη Δευτέρα τον χειρισμό του μεταναστευτικού ζητήματος από το Μινσκ, λέγοντας ότι η Λευκορωσία λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να ενεργήσει νόμιμα. Η Επιτροπή Κρατικών Συνόρων της Λευκορωσίας ανέφερε επίσης σε δήλωση στο Facebook: «Οι ξένοι που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με την Πολωνία δηλώνουν την πρόθεσή τους να εισέλθουν στο έδαφος μιας γειτονικής χώρας και να ασκήσουν το δικαίωμά τους να υποβάλουν αίτηση για καθεστώς πρόσφυγα στην Ε.Ε. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών, δεν αποτελούν απειλή για την ασφάλεια και δεν συμπεριφέρονται επιθετικά».
Η Επιτροπή Κρατικών Συνόρων της Λευκορωσίας πρόσθεσε ότι δεν απέκλεισε την πρόκληση από την πολωνική πλευρά. «Λαμβάνοντας υπόψη τις δηλώσεις Πολωνών αξιωματούχων για συγκέντρωση ενόπλων δυνάμεων και εξοπλισμού κοντά στα σύνορα, δεν αποκλείουμε προκλητικές ενέργειες από την πολωνική πλευρά που στοχεύουν στη δικαιολόγηση της χρήσης σωματικής βίας και ειδικών μέσων κατά των προσφύγων». Στη συνέχεια, κατηγόρησε τις πολωνικές δυνάμεις ασφαλείας ότι ανέπτυξαν δακρυγόνα στους μετανάστες και χρησιμοποίησαν «αεροπορία για να ασκήσουν ψυχολογική πίεση», γεγονός που οδήγησε ορισμένους από αυτούς να επιτεθούν στα πολωνικά φράγματα.
Όπως είναι φανερό, η κατάσταση στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας παραμένει εξαιρετικά τεταμένη. Περισσότεροι από 2.000 πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων ένας σημαντικός αριθμός γυναικών και παιδιών, βρίσκονται μπροστά από τα πολωνικά φράγματα κατά μήκος των συνόρων. Οι πρόσφυγες επανειλημμένα προσπάθησαν να ενημερώσουν την πολωνική πλευρά ότι είχαν εγκαταλείψει τις χώρες τους επειδή κινδύνευε η ζωή τους. Οι άνθρωποι που προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα αντιμετωπίζουν εξαντλητικές συνθήκες προσπαθώντας να περάσουν τα σύνορα από τη Λευκορωσία σε ένα κλίμα παγερό, με έλλειψη τροφής και ιατρικής φροντίδας. Οι κυβερνώντες της Πολωνίας φαίνεται να παραβιάζουν το διεθνές δικαίωμα στο άσυλο, απωθώντας τους μετανάστες πίσω στη Λευκορωσία αντί να αποδέχονται τις αιτήσεις τους για προστασία. Αλλά όπως είναι αναμενόμενο, η Πολωνία ισχυρίζεται πως όλες της οι ενέργειές είναι νόμιμες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Belarus Is Risking Crisis on the Polish Border, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
- Europe’s week: Belarus crisis worsens, Facebook whistleblower meets MEPs and Google loses ECJ appeal, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Μεταναστευτική κρίση για χιλιάδες στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας, χωρίς λύση στον ορίζοντα, LIFO, διαθέσιμο εδώ
