Της Ευαγγελίας Ανδρεδάκη,
Μια φορά κι έναν καιρό, ο ήλιος και ο άνεμος διαφωνούσαν για το ποιος από τους δύο είναι πιο δυνατός. Αφού λύση δεν φαινόταν να μπορεί να βρεθεί διαφορετικά, ο άνεμος πρότεινε να βάλουν ένα στοίχημα για να αναδειχθεί ο πιο ισχυρός από τους δύο. Αποφάσισαν, λοιπόν, πως όποιος από τους δύο κατάφερνε γρηγορότερα να βγάλει το παλτό από έναν άνθρωπο θα ήταν και ο νικητής. Αφού συμφώνησαν, διάλεξαν τυχαία έναν πεζοπόρο που προχωρούσε μόνος του σε έναν έρημο κάμπο, και χωρίς να χάσουν καιρό, ο άνεμος βάλθηκε να φυσάει με μανία, θέλοντας να αφαιρέσει το παλτό του. Όπως ήταν φυσικό, όμως, ο άνθρωπος σταύρωσε γρήγορα τα χέρια του κρατώντας με δύναμη το παλτό του, ώστε να προφυλαχτεί από τον ξαφνικό άνεμο. Όσο πιο δυνατά φυσούσε ο άνεμος τόσο περισσότερο ο ανθρωπάκος έσφιγγε το παλτό του, ώσπου ο αέρας βαρέθηκε να προσπαθεί, παραχωρώντας τη σειρά του στον ήλιο. Ο ήλιος αμέσως άρχισε να στέλνει τις ζεστές ακτίνες του προς τον κάμπο και ο πεζοπόρος έκπληκτος καθώς άρχισε να ιδρώνει αφαίρεσε γρήγορα το παλτό του, αναδεικνύοντας τον ήλιο νικητή του στοιχήματος.
Το παραπάνω διήγημα από τους μύθους του Αισώπου διδάσκει πως μία ήρεμη και λεπτή συμπεριφορά είναι πάντοτε πιο αποδοτική και ευδόκιμη στις καταστάσεις της ζωής μας. Παράλληλα, όμως, αποκαλύπτει και την αλληλένδετη σχέση της ανθρώπινης διάθεσης με τον καιρό του περιβάλλοντος, στο οποίο τα άτομα διαβιούν. Όπως ο άνθρωπος του μύθου έγινε αμυντικός και κατσούφης καθώς ο άνεμος φυσούσε, με παρόμοιο τρόπο η πλειονότητα των ανθρώπων συνδέει μια βροχερή μέρα με αισθήματα μελαγχολίας και μία έντονη επιθυμία να παραμείνει στη θαλπωρή του σπιτιού της, αποφεύγοντας εξωτερικές δραστηριότητες. Αντίθετα, μία ζεστή και ηλιόλουστη μέρα επιδρά θετικά στην ψυχολογία μας, δημιουργώντας μια ενδιάθετη χαρά και αισιοδοξία. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι διακυμάνσεις στη θερμοκρασία και οι εναλλαγές του καιρού επιφέρουν αλλαγές και στην ίδια την ψυχολογία μας, ανεξάρτητα από τα πραγματικά γεγονότα της ζωής μας.
Οι θερμοκρασίες αρχίζουν να πέφτουν σταδιακά και οι καλοκαιρινές μέρες περνούν πια στη σφαίρα των αναμνήσεων, καθώς οδεύουμε δυναμικά προς το χειμώνα. Παρόλο που σε μία χώρα όπως η Ελλάδα ο χειμώνας μοιάζει σαν ένα μικρό διάλειμμα από την παραλία, ίσα ίσα για να μην μείνουν παραπονεμένα τα παλτό μας, η εναλλαγή του καιρού και η μεταβατική περίοδος του φθινοπώρου, όταν οι ανέμελες καλοκαιρινές μνήμες είναι ακόμα νωπές, επηρεάζουν σημαντικά τη διάθεση μας. Κατά τη φθινοπωρινή περίοδο, όλοι καλούμαστε να επιστρέψουμε σε μία κανονικότητα όπου κυριαρχεί η ρουτίνα και ο προγραμματισμός, σε αντίθεση με τις προσφάτως ξέγνοιαστες και αυθόρμητες καλοκαιρινές μέρες των διακοπών. Έτσι, σε ένα πρώτο στάδιο στο ανθρώπινο υποσυνείδητο η πτώση της θερμοκρασίας συνδέεται αλληλένδετα με την αλλαγή της νοοτροπίας και την επιστροφή σε μία απαιτητική πραγματικότητα υποχρεώσεων και άγχους.
Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι φορές που για να περιγράψουμε με παραστατικότητα τα συναισθήματα μας χρησιμοποιούμε τις καιρικές συνθήκες: «άσπρη μέρα», «έφερες την άνοιξη στη ζωή μου», «μέσα μου βροντάω», «γκρίζες μέρες». Χαρακτηριστικό είναι πως ο ήλιος και οι εποχές της άνοιξης και του καλοκαιριού ταυτίζονται με θετικά συναισθήματα, ενώ στον αντίποδα η συννεφιά και η κακοκαιρία του χειμώνα είναι εντυπωμένα στον ανθρώπινο νου με αισθήματα στενοχώριας, μελαγχολίας και θυμού. Η εποχιακή κατάθλιψη είναι, έτσι, ένα υπαρκτό και δικαιολογημένο φαινόμενο απολύτως κατανοητό και εύλογο, αν σκεφτούμε την ταχύτητα με την οποία οι άνθρωποι καλούνται να αφήσουν πίσω την καλοκαιρινή ραστώνη και να μπουν ξανά στα βαθιά –όχι όμως νερά της θάλασσας αυτή τη φορά–, αντιμέτωποι με σωρό υποχρεώσεων.
Πώς ακριβώς επηρεαζόμαστε, όμως, από τις καιρικές αλλαγές; Έρευνες έχουν δείξει πως όσο περισσότερο η θερμοκρασία αποκλίνει από το ιδανικό, δηλαδή κατά προσέγγιση τους 20 βαθμούς Κελσίου, τόσο περισσότερο επηρεάζεται η συμπεριφορά και η διάθεσή μας. Στην περίπτωση των υψηλών θερμοκρασιών, η πρόσληψη βιταμίνης D σε συνδυασμό με τις φωτεινές και μεγάλης διάρκειας μέρες ξυπνούν συναισθήματα αισιοδοξίας, χαράς και δημιουργικότητας, τα οποία με τη σειρά τους μας γεμίζουν ενέργεια και όρεξη για ζωή. Νιώθουμε έτσι σίγουροι για τον εαυτό μας και αρκετά δυνατοί, ώστε να αντιμετωπίσουμε κάθε εμπόδιο και να διεκπεραιώσουμε κάθε απαίτηση της καθημερινότητάς μας. Κάτω από το λαμπερό φως του ήλιου έχουμε, έτσι, συχνά τη διάθεση να ωραιοποιούμε τα πράγματα και τις καταστάσεις, φτιάχνοντας τελικά τον δικό μας μύθο για τις ηλιόλουστες μέρες.
Στον αντίποδα, όσο οι θερμοκρασίες μειώνονται και φτάνουμε σε μονοψήφια ή αρνητικά νούμερα, τον κατήφορο φαίνεται να παίρνουν και τα επίπεδα ενέργειας και ζωντάνιας μας. Με μία πρώτη σκέψη ίσως αυτό να είναι εύλογο, αφού και μόνο η αίσθηση του κρύου και της παγωνιάς μας ταλαιπωρεί και μας αναγκάζει να ντυθούμε περιοριστικά ζεστά για να την αντιμετωπίσουμε. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες περίοδοι σκοταδιού και οι συννεφιασμένες μέρες μας κάνουν περισσότερο υποτονικούς και σκεπτικούς, καθώς το σκοτάδι και τα σκούρα χρώματα συχνά συνδέονται με συναισθήματα λύπης και απαισιοδοξίας. Εδώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η μείωση των επιπέδων της μελατονίνης στο σώμα, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα του ύπνου μας και της διάθεσής μας γενικότερα.
Ο καιρός όμως, όπως κάθε συνθήκη της ζωής μας, έχει τη δύναμη να μας επηρεάσει μόνο εφόσον το επιτρέψουμε εμείς. Η ψυχική μας υγεία και η διάθεσή μας δεν θα πρέπει ούτε σε αυτή την περίπτωση να εξαρτάται από έναν αριθμό. Καίριο είναι να ανακαλύπτουμε τα θετικά κάθε κατάστασης και θερμοκρασίας και να τα αξιοποιούμε υπέρ μας. Οι ηλιόλουστες μέρες είναι υπέροχες για ατελείωτα πάρτι, διασκέδαση και ξεφάντωμα, αλλά και οι κρύες μέρες του χειμώνα είναι ιδανικές για ζεστή σοκολάτα, ταινία δίπλα στο τζάκι και συναντήσεις με φίλους. Ο χειμώνας είναι μία ευκαιρία να επενδύσουμε στους εαυτούς μας και να αξιοποιήσουμε τον προσωπικό χρόνο για την εξέλιξη μας, είναι η στιγμή να θέσουμε νέους στόχους, να κάνουμε νέα σχέδια και να γεμίσουμε τις μπαταρίες μας ενόψει του επερχόμενου καλοκαιριού και μην ξεχνάτε… υπομονή, και ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Έχει ο καιρός (κι η διάθεση) γυρίσματα, Mind’s Mirror- Δρ. Μάρθα Κολέτση, Mind’s Mirror, διαθέσιμο εδώ
- Πώς ο καιρός επηρεάζει την ψυχολογική μας διάθεση, Ψυχογραφήματα, διαθέσιμο εδώ
